کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل


آذر 1403
شن یک دو سه چهار پنج جم
 << <   > >>
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30


 

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کاملکلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

 

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کاملکلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

لطفا صفحه را ببندید

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل

کلیه مطالب این سایت فاقد اعتبار و از رده خارج است. تعطیل کامل



جستجو


 



مقدمه. 3

بیان مسأله. 6

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 11

اهداف نظری و عملی تحقیق.. 15

بهره وران.. 15

فرضیه های تحقیق.. 15

تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها 15

تعاریف نظری متغیرها 15

تعاریف عملیاتی متغیرها 16

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق

مقدمه. 19

صمیمیت… 19

تعاریف صمیمیت… 19

پیدایش و تحول صمیمیت… 20

صمیمیت زوجین.. 20

ابعاد صمیمیت… 22

ابعاد صمیمیت از دیدگاه اولسون.. 22

مؤلفه های صمیمیت از نظر باگاروزی.. 23

ابعاد صمیمیت از نظر اودن.. 26

فرایند صمیمیت… 27

مراحل صمیمیت… 28

عوامل مؤثر بر افزایش صمیمیت زوج ها 29

عوامل اجتماعی.. 29

عوامل بین فردی.. 30

عوامل روانشناختی.. 30

نظریه های مربوط به صمیمیت… 32

نیاز داشتن به صمیمت… 35

دیدگاه ترکیبی جسلسن.. 36

مبانی تعارضات زناشویی.. 37

ماهیت تعارض زناشویی.. 37

کارکرد مثبت تعارض از نظر تدنر. 38

تعاریف تعارض…. 41

موضوع تعارض زناشویی.. 41

1- زمینه های مالی یا پولی.. 42

فرزندان و تربیت فرزندان.. 42

صرف اوقات فراغت… 44

دوستان، زندگی اجتماعی و خویشاوندان.. 45

توجه و عشق.. 46

رابطه جنسی و تعارض زناشویی.. 47

مسائل مذهبی.. 49

اهمیت تعارض زناشویی.. 50

منابع تعارض…. 50

منابع تعارض به صورت طبقه بندی دیگر. 54

عوامل مؤثر در بروز تعارض زناشویی.. 55

اشکال تعارض زناشویی.. 57

مراحل رشد تعارض زناشویی.. 58

الگوهای تعامل زوجین متعارض…. 60

تعارض در روابط زناشویی.. 61

تفاوت های زن و شوهری در مواجهه با تعارضات.. 62

تعارضات زناشویی از دیدگاه های نظری مختلف… 63

نظریه سیستم ها 63

نظریه های رفتاری.. 63

نظریه های شناختی.. 63

نظریه یادگیری اجتماعی.. 64

رویکرد شناختی- رفتاری.. 65

غنی سازی زندگی زناشویی.. 65

تاریخچه برنامه مواجهه ازدواج. 66

زیربناهای نظری برنامه مواجهه ازدواج. 66

معرفی برنامه مواجهه ازدواج. 67

پژوهش های تجربی برنامه مواجهه ازدواج. 68

تاریخچه برنامه ارتباط بین زوجین.. 69

زیربنای نظری برنامه ارتباط بین زوجین.. 70

معرفی برنامه ارتباط بین زوجین.. 71

اهداف برنامه ارتباط بین زوجین.. 73

تاریخچه برنامه TIME. 74

ریشه های نظری برنامه TIME. 75

. 75

اهداف برنامه TIME. 76

پایان نامه و مقاله

 

پیشینه پژوهشی برنامه TIME. 77

پیشینه نظری برنامه آموزشی صمیمیت زوجین.. 77

تعریف و معرفی برنامه آموزش صمیمیت زوجین.. 78

برنامه آموزش صمیمیت زوجین چیست؟. 79

هدف برنامه آموزش صمیمیت زوجین.. 80

پژوهش های انجام شده در مورد برنامه آموزش صمیمیت زوجین.. 81

تاریخچه و مبناهای نظری برنامه ارتقای ارتباط.. 84

تعریف و معرفی برنامه ارتقای ارتباط.. 87

اهداف درمانی برنامه ارتقای ارتباط.. 88

پیشینه تحقیقاتی برنامه ارتقای ارتباط.. 91

زیربناهای نظری (ریشه های نظری برنامه آماده سازی/ غنی سازی) 97

معرفی برنامه اماده سازی/ غنی سازی اولسون.. 100

اهداف برنامه سازی / غنی سازی اولسون.. 101

تاریخچه برنامه انجمن غنی سازی زوجین در ازدواج. 105

زیربنای نظری غنی سازی ازدواج به سبک A.C.M.E. 106

معرفی برنامه A.C.M.E. 106

اهداف برنامه A.C.M.E. 107

پژوهش های برنامه A.C.M.E. 108

تحقیقات خارجی.. 108

تحقیقات داخلی.. 119

نتیجه گیری.. 127

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

روش تحقیق.. 129

جامعه، نمونه، روش نمونه گیری.. 129

روش نمونه گیری و برآورد حجم نمونه. 129

ابزار پژوهش…. 129

روایی و اعتبار پرسشنامه صمیمیت… 130

روش نمره گذاری پرسشنامه. 131

تعارضات زناشویی.. 131

روش اجرای پژوهش…. 132

محتوای جلسات آموزش غنی سازی زندگی زناشویی.. 133

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 136

ملاحظات اخلاقی.. 136

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته ها137

مقدمه. 138

الف) داده های توصیفی.. 138

ب)یافته های استنباطی.. 140

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری.. 145

خلاصه پژوهش…. 146

بحث و نتیجه گیری.. 146

محدودیت پژوهش…. 148

پیشنهادهای پژوهش…. 149

منابع. 151

پیوست ها 168

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چکیده

این پژوهش به اثربخشی آموزش غنی سازی ازدواج به سبک اولسون بر صمیمیت و تعارضات زناشویی زوجین می پردازد. بررسی حاضر، پژوهشی نیمه تجربی است که از گروه آزمایش و کنترل تشکیل شده است. نمونه موردنظر به روش نمونه گیری در دسترس (هدفمند) از دانش آموزان ابتدایی دختر مدرسه فرهنگیان مرودشت انتخاب شد. جهت تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده در این پژوهش از روش تحلیل کوواریانس استفاده شده است.ابزار پژوهش، پرسشنامه صمیمیت در ازدواج MIQ و پرسشنامه تعارضات زناشویی MCQ بوده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که آموزش غنی سازی ازدواج به سبک اولسون بر صمیمیت و تعارضات زناشویی تأثیر مثبت داشته است. کل نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که آموزش غنی سازی ازدواج به سبک اولسون بر صمیمیت و تعارضات زناشویی مؤثر بوده است.

کلید واژه ها: غنی سازی ازدواج به سبک اولسون، صمیمیت، تعارضات زناشویی.

 

 

فصل اول:

 

 کلیات تحقیق

 

 

 

مقدمه

نهاد خانواده یکی از نهادهای مهم اجتماعی است که با ازدواج آغاز می شود. بنابراین ازدواج از آنجا که مراسم آغازین این نهاد مهم اجتماعی است اهمیت بنیادین و پایه ای دارد و سنگ بنای نهاد خانواده در ازدواج گذاشته می شود (میرمحمد صادقی، 1384).

ازدواج به عنوان مهم ترین و عالی ترین رسم اجتماعی برای دستیابی به نیازهای عاطفی افراد همیشه مورد تأیید بوده است. این رابطه ی انسانی، پیچیده و ظریف و پویا از ویژگی های خاصی برخوردار است. دلایل اصلی ازدواج عمدتاً عشق و محبت، داشتن شریک و همراه در زندگی، ارضای نیازهای عاطفی- روانی و افزایش شادی و خشنودی است (براون ورینولد، 1999؛ به نقل از نوابی نژاد، 1380).

در واقع ازدواج موفق و شروع رابطه زناشویی قادر است بسیاری از نیازهای روانی و جسمی را در یک محیط امن برآورده سازد و تأثیر بسزایی بر سلامت روانی افراد داشته باشد (نورانی پور، بشارت و یوسفی، 1386).

اگر ازدواج موفقیت آمیز باشد کمک زیادی به رشد روانی و اجتماعی زوج ها می کند. رابطه زوج ها رابطه ای منحصربفرد است که در آن همسران می توانند عمیق ترین و صمیمانه ترین احساس ها را تجربه کنند. در مقابل اگر ازدواج ناموفق باشد، همین رابطه می تواند شدید ترین آسیب ها را به اعضا و به توقف رشد شخصی و سرگردانی آن ها منجر شود (نظری، 1386).

با آن که تمامی جوامع، ازدواج را یکی از عوامل بهداشت روانی جامعه می دانند، چنانچه زندگی زناشویی شرایط نامساعدی را برای ارضای نیازهای روانی همسران ایجاد کند، نه تنها بهداشت روانی تحقق نمی یابد، بلکه اثری منفی و گاه جبران ناپذیر را به جا خواهد گذاشت (آماتو، 2000).

ازدواج به دلایل عدیده ای دچار مشکل و تعارض می شود، بروز تعارض در روابط انسان ها با یکدیگر اجتناب ناپذیر است و به عنوان پدیده ای رایج در روابط انسان ها محسوب می شود. بروز تعارض در ازدواج جزئی از رابطه ی زناشویی و زندگی مشترک است (بریچلر، 1975؛ به نقل از موسوی، نوابی نژاد و عاطف واحد، 1384).

تمامی افرادی که می خواهند ازدواج کنند قبل از شروع زندگی زناشویی به تحقق زندگی مشترک موفق و بادوام امید دارند (اولیا، 1388).

مشکلات زناشویی از همان ابتدا وجود داشته است اما دلایل پیچیده ماندن مشکلات زناشویی آن است که هنوز بعد از گذشت قرن ها خانواده را نمی شناسیم، ازدواج به دلایل زیادی دچار تعارض می شود، از جمله مشکلات شناخته شده در این زمینه می توان مسایل اقتصادی، روابط جنسی، روابط خویشاوندی، دوستان، فرزندان، نحوه صرف اوقات، خیانت، به پایان رسیدن عشق متقابل، مشکلات عاطفی، سوءاستفاده جسمانی، ازدواج در سنین پایین و درگیری های شغلی و غیره نام برد (ثنایی، 1387).

واقعیت امر این است که زندگی زناشویی همیشه در معرض خطر و مشکلات متعددی نظیر نارضایتی زناشویی، اعتیاد همسر، روابط خارج از چارچوب خانواده، مشکلات مالی و .. آن را تهدید می کند گاهی این مشکلات چنان پیچیده و لاینحل می شوند که چاره ای جز طلاق باقی نمی ماند. یکی از ریشه های بروز این مشکلات اشتباه در فرایند انتخاب، در ابتدای زندگی زناشویی است که ادامه مسیر زندگی را با دشواری های فراوانی روبرو می سازد.

سازگاری زناشویی بر کیفیت عملکرد والدینی، طول عمر، میزان سلامت، رضایت از زندگی، میزان احساس تنهایی، رشد و تربیت فرزندان، روابط اجتماعی و گرایش به انحرافات اجتماعی تأثیر دارد (احمدی، فتحی آشتیانی و نوابی نژاد، 1384). نیاز به عشق و صمیمیت و ایجاد رابطه صمیمانه با همسر و ارضای نیازهای عارفی- روانی از جمله دلایل اصلی زوجین امروزی برای ازدواج است.

صمیمیت مفهوم وسیعی دارد که می تواند از بحث درباره جزئیات زندگی تا افشای خصوصی ترین احساسات جنسی که کسی به راحتی در مورد آن سخن نمی گوید را دربرگیرد. صمیمیت محصول فرعی توجه کردن، پذیرفتن، حساسیت به خرج دادن و درک کردن است. بنابراین با از دست رفتن صمیمیت یکی از اتصال های زندگی زناشویی از بین می رود (بک، ترجمه چراغی، 1384).

صمیمیت نزدیکی، تشابه و یک رابطه شخصی عاشقانه یا هیجان با شخص دیگر است که مستلزم شناخت و درک عمیق از فرد دیگر به منظور بیان افکار و احساساتی است که به عنوان منشأ تشابه و نزدیکی به کار می‏رود. صمیمیت یک فرایند تعاملی است که شامل تعدادی از ابعاد مرتبط به هم می باشد. محور این فرایند، شناخت، درک، پذیرش، همدلی با احساسات فرد دیگر و قدردانی یا پذیرش دیدگاه منحصربفرد دیگری در دنیاست.

صمیمیت یک نیاز اساسی در انسان است که در چارچوب نیاز بقا برای دلبستگی رشد می کند (بارگاروزی، ترجمه آشتی پور و اعتمادی، 1385).

طبق تحقیقات اولسون و اولسون (2000) افرادی که ازدواج می کنند و از صمیمیت در زندگی زناشویی برخوردارند سالم تر هستند و زندگی طولانی تر دارند.

آماده شدن برای ازدواج رویکرد نسبتاً تازه ای برای پیشگیری از نارضایتی و شکست در زندگی زناشویی است و مبتنی بر این دیدگاه است که زوج ها می توانند یاد بگیرند که چگونه ازدواج های موفق و پایداری داشته باشند (عطاری، خالقی نژاد، عباس پور، راسخ، 1387). امروزه در جهان بیش از 100 برنامه آموزشی پیش از ازدواج وجود دارد که در محتوا، جمعیت مورد هدف و شیوه های آموزش با یکدیگر متفاوتند (روبین، 2005).

هدف زیربنای بسیاری از رویکردهای آماده سازی / غنی سازی ازدواج، کمک به قوی تر شدن پیوندهای زناشویی است. جنبش غنی سازی ازدواج نقش بزرگی را در رشد و بالندگی میلیون ها زوج در سراسر جهان به خود اختصاص داده است (اولسون و اولسون، 1999). تمام کسانی که قصد ازدواج داشته و یا ازدواج کرده اند علاقمندند همسر مناسبی انتخاب کرده و تا آخر عمر با وی زندگی کنند. آن ها علاقمند تا خانواده ای سالم و سعادتمند تشکیل دهند و فرزندانی صالح و شایسته بپرورانند. داشتن توافق و تفاهم با همسر، رضایتمندی از زندگی و داشتن زندگی استوار از خواسته های آن ها می باشد. در یک کلام آنان می خواهند با هم کامل شوند و لازم و ملزوم و متمم و مکمل یکدیگر باشند اما واقعیت امر این است که زندگی زناشویی همیشه در معرض بروز اختلال های متعددی است که می تواند شامل اعتیاد همسر، مشکلات مالی و اقتصادی، بیماری روانی، جسمی، و یا جنسی یکی از زوج ها باشد (اولیا، فاتحی زاده، بهرامی، 1388).

باتوجه به مطالب فوق الذکر پژوهش حاضر به دنبال بررسی اثربخشی غنی سازی ازدواج به سبک اولسون بر صمیمیت و تعارضات زناشویی است. امید است انجام این پژوهش گامی باشد در راستای استحکام بنیان خانواده.

بیان مسأله

امروزه زندگی اشخاص مملو از پیچیدگی های اقتصادی- شغلی و بین فردی است که مسائل و مشکلات فراوانی را پیش روی افراد قرار می دهد. این مسائل طبیعتاً در زندگی خانوادگی و زناشویی نیز بروز می کند (پورعابدی، 1384). خانواده یک نهاد انسانی روبه رشد است که حجم و یا پیچیدگی آن مرتب در حال دگرگونی است و اعضای خانواده هم به عنوان فرد و هم به عنوان بخشی از واحد خانوادگی عمل می کنند. خانواده نهادی است که از یک سو با جامعه و از سوی دیگر با خود فرد پیوند دارد. اهمیت این نهاد به اندازه ای است که از پایه های بنیادین جامعه شمرده می شود و رسیدن به جامعه سالم در گرو دستیابی به خانواده ی سالم است (بورنس تین و بونس تین، 1380) آنچه در ازدواج مهم می باشد بحث پیرامون خانواده و راه های تحکیم آن از بحث های متداول مجامع علمی است و علوم مربوط به آن، بویژه روانشناسی تلاش می کند که تدابیری به عمل آورد که روز بروز میزان ثبات خانواده را فزونی بخشد. خانواده نهادی است که همه نهادهای دیگر با آن ارتباط دارد و به حق شایسته که بیش از این ها درباره خانواده و ازدواج تحقیق کنیم خانواده جامعه ای است که از ارزش و اهمیت زیادی برخوردار است (حسینی، 1384).

با توجه به این که خانواده رکن اصلی هر جامعه ای را تشکیل می دهد و مشکلات مربوط به خانواده می تواند تأثیرات اساسی در آن جامعه ایجاد کند، هرگونه تحقیق در این زمینه می تواند نتایج با ارزشی را برای مسئولین و دست اندرکاران جامعه در راستای پیشگیری و حل مسائل جامعه از جمله فساد، بزهکاری و … داشته باشد. اگر در جامعه ای آمار طلاق ناچیز باشد، الزاماً به معنای ازدواج های موفق و سازگاری زناشویی نیست بسیاری از زوج ها در خانواده ای زندگی می کنند که طلاق روانی در آن حکمفرماست. بدین معنا که هیچ گونه رابطه عاطفی و جسمانی بین زن و شوهر وجود ندارد، و زندگی بصورت اجباری و با حداقل تعاملات به پیش می رود و به همین جهت ضروری است که با دیدگاهی آسیب شناسانه به علل درون فردی ناسازگاری زناشویی و عدم موفقیت در ازدواج ها پرداخته و نقش آموزش خانواده در سازگاری و رضایت زناشویی مورد بررسی قرار گیرد، چرا که عدم وجود روابط سالم در خانواده موجب بروز تعارضات خانوادگی، و مانع اصلی انتقال آداب و رسوم فرهنگ و ازرش های مثبت جامعه به نسل های بعدی است (شفیع آبادی و ناصری، 1376). زندگی مشترک با این باور که تنها مرگ می تواند ما را از یکدیگر جدا کند شروع می شود و زوجین هم، حداقل در آغاز زندگی مشترک خود نسبت به آن اعتقاد دارند.

یکی از متغیرهای مهم در حوزه خانواده که توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب نموده، حوزه تعارضات زناشویی می باشد. تعارض زمانی به وجود می آید که زوجین به دلیل همکاری و تصمیمات مشترکی که می گیرند درجات مختلفی از استقلال و همبستگی را نشان می دهند، که این تفاوت را می توان روی یک پیوستار، از تعارض خفیف تا تعارض کامل طبقه بندی کرد (یونگ ولانگ، 1988). از نظر گلاسر (2000) تعارض زناشویی ناشی از ناهماهنگی زن و شوهر در نوع نیازها و روش ارضای آن، خودمحوری، اختلاف درخواست ها، طرح واژه های رفتاری و رفتار غیرمسئولانه نسبت به ارتباط زناشویی و ازدواج است ( به نقل از قربانی، 1384). بنابراین وجود تعارض زناشویی ناشی از واکنش نسبت به تفاوت های فردی است و گاهی اوقات آنقدر شدت می یابد که احساس خشم و خشونت، کینه، نفرت، حسادت و سوءرفتار کلامی و فیزیکی در روابط زوجین حاکم می شد و به شکل حالت تخریب گر و ویرانگر بروز می کند. به طور کلی تعارض در هر رابطه نزدیکی اجتناب ناپذیر است. بعضی از زوجین تعارض خود را به شکل بارز و مستقیم و بعضی دیگر تعارضشان را انکار و سرکوب می کنند و به شکل پنهانی بروز می دهند (قربانی، 1384). از لحاظ روانی، اکثر افراد وجود تعارض در روابط زناشویی را بی نهایت تنش زا تجربه می کنند (هالفورد، 2001). تعارض زناشویی مثل یک فاکتور خطرناک در ایجاد اختلالات فرزندان و یک پیش بینی کننده مهم مسائل سازگاری در بین آنان می باشد (فینجام. بیچ، 1999).

از آنجایی که بروز تعارض زناشویی یکی از مقدمات طلاق و جدایی می باشد اگر این مسأله به گونه ای حل و کنترل نشود ازدواج به جدایی ختم می شود. روان شناسان و مشاوران باید درصدد ارائه راهکارهایی و دیدگاه هایی در جهت پیشگیری و درمان باشند.

اعتمادی (1383)، در پژوهشی «بررسی میزان ابعاد تعارضات زناشویی در زوج های مراجعه کننده به مراکز مشاوره در شهر اصفهان» و مقایسه آن با زوج های سالم بر روی یک نمونه 600 نفری از آزمودنی پرسش نامه تعارضات زناشویی را اجرا نمود. نتایج نشان داد بالاترین میزان تعارض مربوط به زوج های مراجعه کننده به مراکز مشاوره بود. ابعاد گوناگون تعارضات در گروه مراجعه کننده به مراکز مشاوره به طور معناداری بیشتر بود و تنها به بعد افزایش جلب حمایت فرزند در دو گروه تفاوت معناداری نداشت.

اما واقعیت این است که زندگی مشترک تحت تأثیر عوامل متعددی قرار می گیرد که پاره ای از آن ها ممکن است زوجین را به طرف اختلاف و درگیری، جدایی روانی و حتی طلاق سوق دهد. ارتباط جریانی از روابط صمیمانه و مایه حیات هر رابطه است و وقتی جریان ارتباط به شکل وسیعی مسدود می شود رابطه به سرعت رو به فروپاشی می رود و سرانجام می میرد. پیامد فروپاشی ارتباط در اغلب موارد تنهایی، مشکلات زناشویی، فشار روانی و بیماری جسمی و حتی مرگ خواهد بود (بولتون، ترجمه سهرابی، 1381). ایجاد و حفظ روابط صمیمانه و ارضای نیازهای عاطفی و روانی در جریان زندگی زناشویی از جمله ویژگی های مهم زندگی متعادل می باشد. در هیچ مرحله از مراحل زندگی نمی توان احساس بی نیازی از عواطف نمود. تبادل عاطفی به همان اندازه که برای شروع یک زندگی امر مهمی است برای ادامه آن نیز از اهمیت بالایی برخوردار می باشد (حیاتی، 1386).

یکی دیگر از متغرهای مهم در حوزه زندگی زناشویی، صمیمیت است. صمیمیت یکی از نیازهای زندگی زن و شوهری است و در عین حال از ویژگی های بارز یک زوج موفق و شادمان است. رابطه صمیمانه، با خودافشایی واقعی و درک نیازهای فرد دیگر در رابطه ای برابر، تعریف می شود. عوامل دیگری که بر چگونگی نشان دادن صمیمیت اثر می گذارند، عبارتند از: سبک شخصیتی فرد، سبک ارتباطی زوج ها با هم و مراحل تعادل رابطه زوج، زن و شوهری برای پیشگیری از ایجاد مشکل، باید بتوانند درباره انتظاراتی که از یک رابطه صمیمانه دارند، با یکدیگر صحبت می کنند. تغییرات اساسی در هدف های ازدواج مستلزم تغییرات انتظارات، وظایف، نقش ها و افزایش مهارت همسران برای تحقق این اهداف و نیازهاست. مطالعات و تجارب بالینی نشان می دهد که در جامعه معاصر، زوج ها مشکلات شدید و فراگیری را در هنگام برقراری و حفظ روابط صمیمانه و ارضای نیازهای عاطفی و روانی در جریان ازدواج دارند. برقراری روابط صمیمانه یک مهارت و هنر است که علاوه بر سلامت روانی و تجارب سالم اولیه نیازمند داشتن نگرش های مختلفی و کسب مهارت ها و انجام وظایف خاص است (برشتاین و برنشتاین، ترجمه دهقانی و دهقانی، 1380) (باگاروزی، 2001).

یک رابطه زناشویی صمیمی مستلزم آن است که زوجین یاد بگیرند با هم ارتباط برقرار کنند و با هم تفاوت داشته باشند.

کامکار و جباریان (1385)، در یک پژوهش تأثیر صمیمیت در اختلافات زناشویی را بررسی نمودند و نشان دادند که 57% اختلال در روابط زناشویی به دلیل اختلاف در روابط عاطفی و صمیمی بین زوجین بوده است. در واقع تعامل های زناشویی منفی و فاقد هرگونه عشق و محبت قوی ترین عامل در ایجاد نارضایتی زناشویی است (به نقل از حیاتی، 1386) بنابراین، افزایش صمیمیت و لذت در تعاملات زوجین می تواند موجب رضایت بیشتر از روابط زناشویی گردد (سپاه منصور و مظاهری، 1385).

تحقیقات فیرستن و کاتلت (1999) نشان می دهد صمیمیت نیرویی است که همواره سلامت روانی را به دنبال دارد. تحقیقات زیادی اثرات صمیمیت در ازدواج را بررسی سلامت جسمی تأیید می کنند (ارنیش، 1988). طبق تحقیقات اولسون و اولسون (2000) افرادی که ازدواج می کنند و از صمیمیت در زندگی زناشویی برخوردارند، سالم تر هستند و زندگی طولانی تری دارند، بنابراین با مقایسه میزان صمیمیت در زوجینی که از زندگی زناشویی خود رضایت دارند و زوجینی که از زندگی زناشویی شان ناراضی هستند می توانیم به اهمیت این عامل مهم در رضایت زناشویی پی ببریم. روابط صمیمانه زوجین نیاز به مهارت های ارتباطی از قبیل توجه افراد به مسائل از دید همسرشان و توانایی درک همدلانه، آنچه که همسرشان تجربه نموده است و همچنین حساس و آگاه بودن از نیازهای او دارد از این رو وجود صمیمیت و سعادت و سلامت در خانواده به وجود ارتباطات سالم و بالنده بین زوجین بستگی دارد .کامکار و جباریان، 1385).

بنابراین این پژوهش به دنبال بررسی این سوال است که آیا آموزش غنی سازی ازدواج به سبک اولسون بر افزایش صمیمیت و تعارضات زناشویی اثر معنادار دارد؟

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

زندگی زناشویی با ازدواج زن و مرد آغاز می شود و ادامه این زندگی کیفیت آن به نوع ارتباطی که بین زوجین حکمفرماست بستگی دارد اگر ارتباط بین زوجین ناسالم و بیمار باشد. به طبع زندگی زناشویی دچار تزلزل و از هم پاشیدگی خواهد شد، آنوقت است که اختلافات ظاهر شده و هر دو نمی توانند از زندگی رضایت کافی داشته باشند. ولی اگر رابطه زوجین قوی و محکم باشد کاستی های زندگی خودبخود در سایه این ارتباط قوی محو شده و جای خود را به شادی و رضایتمندی می دهد. در نتیجه برای دستیابی به اهداف فوق و پرهیز از نابسامانی در زندگی زناشویی لازم است که به زوجین مهارت های ارتباطی آموزش داده و آن ها را به وظایف خود آشنا کرده، زنان و مردان ویژگی های خود و همسرشان را کاملاً بشناسند و از نیازهای خود و همسر خود باخبر باشند و تلاش نمایند که علاوه بر رفع نیازهای خود، نیازهای همسر را هم درک کرده و برطرف نمایند. بهتر است که آموزش مهارت های ارتباطی قبل از ازدواج رسمی باشد و لازم است از نتایج این تحقیقات و مشابه آن برنامه ای تهیه و تدوین شده و در اختیار مشاورین و دادگاه های خانواده و همه اقشار جامعه قرار داده شود تا از بروز اختلافات پیشگیری کرده و رضایتمندی زندگی زوجین را افزایش دهد چرا که بنیان اساسی جامعه، خانواده سالم است و در زیر این سایبان فرزندانی سالم تربیت شده و جامعه هم سالم خواهد شد (صداقت نژاد، باقر، 1390).

وجود روابط صمیمیمانه بین افراد از اهمیت خاصیر برخوردار است. چنین روابطی بر بهزیستی، فیزیکی، روان شناختی و توانایی افراد در جهت عملکرد مؤثر در زمینه های مختلف فردی، خانوادگی و شغلی مؤثر است. ایجاد و دوام رابطه ی صمیمانه توسط پیوندهای هیجانی خاصی تقویت می شود. هم چنان که روابط سالم در زندگی منافع و پیامدهای مثبتی را در بردارد، روابط غیر رضایت بخش سلامت جسمانی و روان شناختی افراد را به خطر می اندازد. داشتن رابطه ی صمیمانه و دلبستگی عاطفی با افراد نزدیک زندگی چون والدین، همسر و فرزندان یکی از مهم ترین نیازهای بشری است. تلاش در جهت جستجو و حفظ رابطه با افراد مهم زندگی یک اصل انگیزشی بوده و در تمام طول زندگی بر فرد همراه است. صمیمیت و داشتن رابطه برای رشد روانی، تکوین شخصیت و سلامت هیجانی ضروری است و برسلامت هیجانی، احساس امنیت و بهداشت روانی انسان تأثیر می گذارد. خانواده، نهاد اصلی و مهم جامعه بوده و برقراری ارتباط سالم و درست، بین اعضای آن مهم ترین عامل سلامت و ثبات خانواده است. خانواده کوچکترین جزء اجتماع است. اجتماعی که از خانواده های سالم تشکیل شده باشد، مسلماً اجتماعی است سالم و شرط سلامت خانواده ها، این است که افراد آن سالم باشند و بهبود وضع اجتماع، تلاش برای بهبود خانواده و افراد آن از مهم ترین موضوعات است (کاویان، 1380). مداخلات درمانی نشان می دهد که یک برنامه آموزشی، به خصوص برای خانواده های پرخطر که رضایت زناشویی کم، صمیمیت کم و افسردگی بیشتری داشته اند، سودمندی بیشتری داشته است پژوهش حاضر، با هدف کمک به خانواده ها، در جهت نگهداری و حفظ رضایت زناشویی و کاهش میزان جدایی طرح ریزی شده است. افزایش روزافزون میزان طلاق، کاهش میزان رضایت افراد از زندگی زناشویی و از هم گسیختگی کانون گرم بسیاری از خانواده ها ضرورت و اهمیت تحقیق در زمینه شناخت تعارضات زناشویی و عواملی که سبب افزایش یا کاهش آن می شود را ایجاب می کند. در صورت توجه به عوامل تعارضات زناشویی می توان انتظار داشت که با افزایش سطح رضایتمندی بسیاری از مشکلات روانی، عاطفی و اجتماعی کاهش یابد. یافته های پژوهشی حاکی از آن است که رضایت زناشویی تحت تأثیر مجموعه ای عوامل متفاوت است که هیچ یک به تنهایی برای ایجاد رضایتمندی کافی نیست. هریکی از ما گنجینه ای منحصربفرد از تجربیات در روابط با دیگران داریم که بر تجربیات خیلی قدیمی تر ما در روابط با دیگر مراقبان برمی گردد. برخی از این تجربیات زمانی کسب می شوند که ما در آن زمان سعی در آسان کردن و گسترش روابطمان داشته ایم ولی برای کمک به ما یا دیگران در دسترس نبوده اند یا از آن مأیوس شده ایم. با این گنجینه ی تجربه ی خیلی قدیمی، هریک از ما به طور ناخودآگاه روابطمان را در بزرگسالی گسترش می دهیم. بدین صورت الگوی فردی ما شکل می گیرد و ما به طور غریزی و عمدتاً به صورت ناخودآگاه و ناخواسته روابط تجربه شده مان را سرو سامان می دهیم (گرانت و کرولی، 2002).

از جمله عوامل مهم دیگری که فرض می شود کیفیت زندگی زناشویی را تحت تأثیر قرار می دهد، میزان صمیمت در ازدواج می باشد برای والدین و فرزندان، صمیمیت بین زن و شوهر عامل تعیین کننده ای برای داشتن ارتباطات زناشویی و خانوادگی بسیار محکم است. این ارتباط صمیمانه شامل توجه، اعتماد متقابل و پذیرش می باشد. ارتباطاتی که شامل این فاکتورها باشد زیربنای سلامت جنسی و غیرجنسی در صمیمیت زناشویی است. بنابراین، یک ازدواج شاد و رمانتیک ازدواجی است که در آن همسران هم در بعد جنسی و هم در بعد غیرجنسی رشد پیدا کنند (اسنتمن و همکاران، 2004).

– Marraige.

– Brown.

– Reinhold.

– Amato.

– Conflict.

– Divors.

– Intimacy.

-Beck

– Bagarozy.

– Olsou.

– Rubin.

– marital inrichment.

– Olsow.

– Bornstein.

– Marital Satisfaction.

-Marital Conflicts.

– Young ,E.M.Long,L.

-Glaser.

-Fincham & Beach.

– Bolton.

– Intimsey.

-Bran Scatain & Bran Schtain.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
[جمعه 1399-09-28] [ 11:01:00 ب.ظ ]




 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول صفحه
جدول شماره 1- 4: توزیع نمونه ها از نظر سن……………………………………………………………………………………………….. 50
جدول شماره 2- 4: توزیع نمونه ها از نظر میزان تحصیلات………………………………………………………………………………. 51
جدول شماره3- 4: توزیع نمونه ها از نظر تعداد فرزندان…………………………………………………………………………………… 52
جدول شماره4- 4: توزیع نمونه ها از نظر مدت زمان ازدواج…………………………………………………………………………….. 52
جدول شماره5- 4: توزیع نمونه ها از نظر تحصیلات همسر………………………………………………………………………………. 53
جدول شماره6- 4: توزیع نمونه ها از نظر سن همسر……………………………………………………………………………………….. 54
جدول شماره7- 4:خلاصه نتایج بررسی فرض همگنی شیب‌های نمره‌های پیش آزمون و پس آزمون در …………………. 55
جدول شماره 8- 4:خلاصه نتایج تحلیل کوواریانس نمره پیش آزمون و پس آزمون در مؤلفه کارایی خانواده……………. 55
جدول شماره 9- 4: نتایج تحلیل واریانس چند متغیری(مانوا) مولفه های کارایی خانواده زوجین……………………………. 56
جدول شماره 10-4 :خلاصه نتایج بررسی فرض همگنی شیب‌های نمره‌های پیش آزمون و پس آزمون در سطوح …… 57
جدول شماره 11-4: خلاصه نتایج تحلیل کوواریانس نمره پیش آزمون و پس آزمون در مؤلفه حل مساله……………….. 57
جدول شماره 12- 4: خلاصه نتایج بررسی فرض همگنی شیب‌های نمره‌های پیش آزمون و پس آزمون در سطوح ….. 58
جدول شماره 13-4: خلاصه نتایج تحلیل واریانس و کوواریانس نمره پیش آزمون و پس آزمون در مؤلفه بهبود نقشها. 58
جدول شماره 14- 4: خلاصه نتایج بررسی فرض همگنی شیب‌های نمره‌های پیش آزمون و پس آزمون در سطوح ….. 59
جدول شماره 15- 4: خلاصه نتایج تحلیل واریانس و کوواریانس نمره پیش آزمون و پس آزمون در مؤلفه ارتباط……. 59
جدول شماره 16- 4: خلاصه نتایج بررسی فرض همگنی شیب‌های نمره‌های پیش آزمون و پس آزمون در سطوح ….. 60
جدول شماره 17- 4: خلاصه نتایج تحلیل واریانس و کوواریانس نمره پیش آزمون و پس آزمون در همراهی عاطفی… 60
جدول شماره 18- 4: خلاصه نتایج بررسی فرض همگنی شیب‌های نمره‌های پیش آزمون و پس آزمون در سطوح ….. 61
جدول شماره 19- 4: خلاصه نتایج تحلیل واریانس و کوواریانس نمره پیش آزمون و پس آزمون در آمیزش عاطفی…. 61
جدول شماره 20- 4: خلاصه نتایج بررسی فرض همگنی شیب‌های نمره‌های پیش آزمون و پس آزمون در سطوح ….. 62
جدول شماره 21- 4: خلاصه نتایج تحلیل کوواریانس نمره پیش آزمون و پس آزمون در کنترل رفتار…………………….. 62

 

 

 

چکیده:

این پژوهش به بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر کارایی خانواده زوجین پرداخت. جامعه این پژوهش را کلیه زوجین مراجعه کننده به مرکز مشاوره شهرستان سنندج در سال 1393 تشکیل دادند. حجم نمونه 32 زوج بود که به صورت در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در گروه های کنترل و آزمایش جایگزین شدند. در این پژوهش از ابزار سنجش خانواده و طرح پیش‌آزمون – پس‌آزمون با گروه کنترل استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که آموزش مهارت‌های ارتباطی موجب افزایش کارایی خانواده در مقوله های حل مشکل، ارتباط، نقش ها، همراهی عاطفی، آمیزش عاطفی، کنترل رفتار و عملکرد کلی خانواده در گروه آزمایش شده است(001/0p=). با توجه به یافته های به دست آمده می توان نتیجه گرفت که آموزش مهارت های ارتباطی به زوجین می تواند از بروز مشکلات در خانواده جلوگیری کند و موجب تقویت انسجام در روابط زوجین شود.

کلید واژه ها: مهارت های ارتباطی، کارایی خانواده، زوجین.

 

 

فصل یکم

مقدمه پژوهش

 

 

مقدمه

برای رسیدن به توسعه و پیشرفت در یک جامعه می­بایستی به یکی از مهمترین اهرم ها یعنی آموزش و برنامه ­ریزی در سطوح ملی و فراملی توجه نمود. در صورتی که بتوان در سیستم آموزشی جامعه خود به آن سطح رسید که آنچه را که آموخته­ آموخته شده است، به عمل آورد و دانسته­ها را مطابق با شناخت کافی از نیازها هماهنگ نمود، آن گاه می­توان امیدوار بود که به عنوان یک فرد کارآمد، پویا و فعال در جامعه عمل شده است.

آموزش مهارت های ارتباطی جهت ایجاد آمادگی در افراد برای رویارویی و داشتن ارتباط مؤثر و هماهنگ با دیگران، یک امر ضروری به شمار می رود. اگر زوجین باکسب آموزش های لازم و مهارت های زندگی، در ارتقاء توانایی های روانی -اجتماعی و روش های ارتباطی مهارت کسب کنند به راحتی می توانند بسیاری از مسائل زندگی مشترک خود را حل و فصل کرده و از زندگی لذت بیشتری ببرند(معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی استان کردستان، 1391).

ما هر روز به صور مختلف با یکدیگر در ارتباطیم تا اندیشه ها، احساسات و تمایلات خود را به یکدیگر منتقل کنیم. میزان علاقه و احترام خود را نشان دهیم و رنج و اندوه، شادمانی و خرسندی و شک و دودلی خود را با دیگران در میان بگذاریم. یک ارتباط ساده یا یک مجموعه ارتباطات، خواسته یا ناخواسته، از پیش تعیین شده یا اتفاقی، فعال یا منفعل، به هر حال یکی از ابزارهای کلیدی ارضاء نیازها، کسب نتایج و متجلی ساختن آرزوهای ماست. روابط ما مطلوب یا نامطلوب، شکل دهنده بخش عمده ای از اوقات روزانه ماست. ما ارتباط برقرار می کنیم تا کسب اعتبار کنیم، به توافق برسیم، گلایه و شکوه کنیم، به یکدیگر کمک کنیم (قبادی، 1387).

از آنجایی که خانواده، سیستم ارتباطی منحصر به فردی دارد که با روابط دوستی و روابط، کاری متفاوت است. ورود به چنین سیستم ارتباطی سازمان یافته­ای، صرفاً از طریق تولد یا ازدواج صورت می­گیرد. قدرت خانواده به حدی است که به رغم فرسنگ ها فاصله میان اعضا و حتی مرگ برخی از آنان، باز هم تاثیر آن پابرجا می­ماند. ارزش اصلی خانواده، حاصل شبکه روابطی است که توسط اعضای آن به وجود آمده است(گلدنبرگ و گلدنبرگ، 2000؛ ترجمه حمیدرضا،حسین شاهی برواتی، سیامک نقشبندی والهام ارجمند، 1385). خانواده­های بالنده، نحوه­ برقراری ارتباط و ارسال پیام را به خوبی یاد گرفته­اند و بنابراین الگوهای سالمی دارند. پژوهش ها نشان می دهد که زوج های راضی ارتباط بیشتری با یکدیگر دارند(گاتمن،1994؛ به نقل از شیرالی نیا، 1386). مارک من، استنلی و بلوم برگ (1994) مشکلات ارتباطی را پیشگویی کننده­ نارضایتی و طلاق معرفی کرده ­اند. شیرالی نیا(1386) نشان داد که آموزش مهارت های ارتباطی بر الگوهای ارتباطی و بهتر شدن احساس مثبت نسبت به همسر، تاثیر دارد. بنابراین این مطالعه به بررسی اثر بخشی آموزش مهارت­ های ارتباطی بر کارایی خانواده می ­پردازد.

 

 

بیان مسأله

خانواده و تحقق خانواده سالم مشروط بر برخورداری افراد آن از سلامت روانی و داشتن رابطه های مطلوب با یکدیگر است. از این رو، سالم سازی اعضای خانواده و رابطه هایشان، بی گمان، اثرهای مثبتی را در جامعه به دنبال خواهد داشت (برنشتاین، فیلیپ، 1994؛ ترجمه پورعابدی نائینی، منشئی، 1384).

ازدواج با دنیایی از امید شروع می شود، امید به روزی که احساسمان را درک کنند و ما را بپذیرند، امید به اینکه به تعلق خاطر برسیم، حمایت شویم و امنیت خاطر داشته باشیم. اما گاه این امید در برخورد با واقعیت های ازدواج رنگ می بازد، نیازها برآورده نمی شوند، خشم فاصله می اندازد، داوری ها مسأله ساز شده و احساس تنهایی حاکم می شود(پالگ، مک کی و فالینگ،1994؛ ترجمه قراچه داغی، 1384).

خانواده چیزی بیش از مجموعه افرادی است که در یک فضای مادی و روانی بسر می­برند. خانواده یک نظام اجتماعی و طبیعی است که ویژگی­های خاص خود را دارد و نهاد اولیه هر جامعه­ای به شمار می­رود که کانون ظهور عواطف انسانی و روابط صمیمانه میان افراد است و می­توان گفت عملکرد خانواده تاثیر مستقیم و بسزایی بر عملکرد جامعه دارد (غلامزاده، عطاری و شفیع آبادی،1388). پژوهشگران بر این عقیده اند که بهترین ملاک و معیاری که بر اساس آن می­توان کیفیت اخلاقی، اجتماعی و روانی افراد را مورد ارزیابی و دقت قرار داد همان شبکه ارتباطی اعضای خانواده و مجموعه قوانین حاکم بر محیط و جو خانواده است(ملا شریفی، 1384؛ به نقل از غلامزاده و همکاران، 1388).

زندگی مشترک با این باور که تنها مرگ می ­تواند ما را از هم جدا کند، شروع می­ شود و زوج ها هم، حداقل در آغاز زندگی خود نسبت به آن اعتقاد کامل دارند. اما واقعیت چیز دیگری است، زندگی مشترک تحت تأثیر عوامل متعددی قرار می­گیرد که پاره­ای از آنها ممکن است زوج ها را به طرف اختلاف و درگیری، جدایی روانی و حتی طلاق سوق دهد. تحقیقات مختلف نشان داده است که یکی از مهمترین عوامل مشکل­زا، اختلال در ارتباط یا به عبارتی اختلال در فرایند تفهیم و تفاهم است. به عنوان مثال در گزارشی که یک مرکز مشاوره خانواده در سال 1970تهیه کرد، 87 درصد زوج های شرکت کننده در پژوهش نشان دادند که مشکل اصلی آنها مشکل ارتباطی است (جکوبسون، والدرون و مو؛ به نقل از حیدری، مظاهری و پوراعتماد، 1384).

ما همه از تعامل و عمق بخشیدن به درگیری در ارتباطات لذت می بریم. اگر قادر به تعامل با معنا با دیگران نباشیم، نتیجه آن تنهایی، افسردگی و عدم خوشحالی خواهد بود (گبل و شین، 2000). ارتباط فرایند اصلی در روابط زناشویی است و عبارتند از فرایندی که زن و شوهر به صورت کلامی و غیر کلامی در قالب گوش دادن، مکث، حالت چهره با یکدیگر به تبادل احساسات و افکار می­پردازند (خجسته مهر، عطاری و شرالی نیا، 2008).

پایان نامه و مقاله

 موضوع ارتباطات در روابط زناشویی به قدری مهم است که بیش از90٪  زوجین آشفته ناتوانی در برقراری ارتباط را به عنوان یک مسئله مهم در روابط خود مطرح کرده ­اند (خسروی، 2007). بسیاری از ارتباطات محبت را مسدود می­ کند. از جمله زمانی که ما قضاوت اخلاقی داریم و انکار مسئولیت می­کنیم و بر رفتار و مسئولیت های خودمان آگاهی نداریم و دیگران را مجبور به انجام کاری می­کنیم (رحیمیان،2009).

اگر همسران مسائل خود را با یکدیگر مطرح نکنند و به راه حل مثبتی نائل نشوند می ­تواند منجر به تنش در رابطه و ختم آن شود(خجسته مهر و همکاران، 2008). بنابراین شناخت و توصیف الگوهای ارتباطی خانواده، یعنی کانال­هایی که از طریق آن زن و شوهرها با یکدیگر به تعامل می­پردازند، می ­تواند نقش مؤثری را در پیش بینی رضایتمندی زندگی زوجین و توصیه­ها و تجویزهای مربوط به آنها کمک کند. پژوهشگران سعی کرده ­اند که ارتباطات خانوادگی را تعریف کنند و ارتباطات خانواده ها را به سبک ها و الگوهایی طبقه بندی کنند(بروگ، فاگرستروم، بالدوسی، بورهولت، فرینگ و وربر،2008).

چف و استون(2001؛ به نقل از کاستن و اندرسون،2004) اولین کسانی هستند که از اصطلاح و جهت گیری اجتماعی جهت گیری مفهومی و به عنوان دو الگوی ارتباطی خانواده استفاده کردند.

در جهت گیری اجتماعی بر قدرت والدین تأکید می شود در حالی که در جهت گیری مفهومی اعضاء تشویق می­شوند که عقایدشان را مطرح کنند و با همدیگر به بحث و تبادل نظر بپردازند(دونگ، 2005 ). شیرالی نیا (1386) در پژوهشی با عنوان« تاثیر آموزش مهارت­­های ارتباطی بر الگوهای ارتباطی و احساس مثبت» 30 زوج از ساکنان شهر اهواز را مورد مطالعه قرار داد. نتایج این تحقیق نشان داد که آموزش مهارت های ارتباطی بر الگوهای ارتباطی و بهتر شدن احساس مثبت نسبت به همسر مؤثر است.

در پژوهش هانسون و لنبلند(2006) به زوج هایی که در تعاملات با هم مشکل داشتند و از زندگی زناشویی خود ناراضی بودند، مهارت­ های ارتباطی و حل تعارض آموزش داده شد. نتایج نشان داد که این آموزش ها باعث بهبود ویژه­ای در روابط زوج ها و توانایی کنار آمدن با مشکلات و سلامت روان آنها شده بود. پژوهش­ها نشان می­دهد کسانی که ارتباطاتی باز دارند، تمایل دارند که خانواده­ای داشته باشند که در آن اعضا ارتباطات باز و رضایتمندانه داشته باشند . با توجه به اهمیت روابط در زندگی زناشویی و با توجه به، اینکه در ایران در این زمینه پژوهش های اندکی صورت گرفته است، پژوهشگر سعی در انجام پژوهشی در مورد اثربخشی آموزش مهار ت های ارتباطی به منظور بالا بردن کارایی خانواده دارد. لذا مسئله این پژوهش این است که آیا آموزش مهارت­ های ارتباطی بر کارایی خانواده در زوج­های مراجعه کننده به مرکز مشاوره  شهر سنندج موثر است؟

 

 

ضرورت و اهمیت پژوهش

همه خانواده ها خواستار شادی، سعادت و سلامت روان شناختی اعضای خانواده­ خود هستند. برای رسیدن به این خواسته باید تا آنجا که ممکن است توجه و دقت موشکافانه را برای شناسایی عوامل موثر بهبود هر چه بیشتر عمکلرد خانواده، سلامت، بهداشت روان و کیفیت زندگی را به کار گرفت. یکی از این عوامل، احتمالاً عملکرد خانواده و نحوه ارتباطات اعضای آن با یکدیگر است. خانواده، سیستم ارتباطی منحصر به فردی دارد که با روابط دوستی و روابط کاری متفاوت است. ورود به چنین سیستم ارتباطی سازمان یافته ای، صرفاً از طریق تولد یا ازدواج صورت می گیرد(گلدنبرگ و گلدنبرگ، 2000؛ ترجمه حمیدرضا،حسین شاهی برواتی، سیامک نقشبندی والهام ارجمند، 1385). ارتباط نقش مرکزی در ازدواج ایفا می­ کند به گونه ای که از لحاظ ویژگی های زناشویی مشخص شده است که ارتباط موثر و کارآمد میان شوهر و همسر مهم ترین جنبه خانواده های دارای عملکرد مطلوب می باشد (گریف، 2000).

در زمینه اهمیت این پژوهش می­توان بیان کرد که ارتباط روشن و موثر بین افراد خانواده، موجب رشد احساسات و ارزش ها و ارتقا کارایی خانواده می­ شود. تحقیقات مختلف نشان داده است که یکی از مهمترین عوامل مشکل زا در روابط زوجی، اختلال در ارتباط یا به عبارتی اختلال در فرایند تفهیم و تفاهم است. به عنوان مثال در گزارشی که توسط یک آژانس مشاوره خانواده در سال 1970 (جکوبسون، والدرون و مور،1980 ؛ به نقل از حیدری و  همکاران، 1384) تهیه شده است، 87 درصد زوج های شرکت کننده در پژوهش نشان دادند که مشکل اصلی آن ها، مشکل ارتباطی است. ارتباط موثر سنگ زیر بنایی خانواده­ سالم و موفق است، به عبارتی دیگر وقتی اعضای خانواده از الگوهای ارتباطی موثر استفاده می­ کنند، انتقال و درک واضحی از محتوا و قصد هر پیامی دارند، نیازهای روانی یکدیگر را ارضا می­ کنند و ارتباط و شرکت در اجتماع را تداوم می بخشند. بنابراین الگوهای ارتباطی شخصیت، یادگیری، اعتماد به نفس، قدرت انتخاب و تصمیم گیری منطقی افراد خانواده را تحت تاثیر قرار می­دهد و یکی از ریشه های اصلی مشکلات مختلف خانواده است (اولیور و میلر، 1994). تحقیقات نشان می دهد کسانی که ارتباطاتی باز دارند، تمایل دارند که خانواده ای داشته باشند که در آن اعضاء دارای ارتباطات باز و رضایت مندانه باشند. همچنین این توضیح دربرگیرنده این موضوع نیز هست افراد متأهل با برقراری رابطه خوب تمایل دارند که همسرشان دارای رفتارهای مثبتی باشد (میلر، کاگلین و هوستن،2000؛ به نقل از غلامزاده و همکاران،1388).

رفتار یک همسر در خلاء روی نمی دهد بلکه در رابطه با افراد و موضوعات و رویدادهای دیگر اتفاق می افتد و همچنین وقتی تغییرات در درون فرد رخ می دهد، این تغییرات می تواند بر کل سیستم اثر بگذارد و این اثرات را می توان در رفتارها و پیامدهای رابطه ای اندازه گیری کرد. با نگاهی به آمار روز افزون طلاق و مشکلات زناشویی و همچنین عواقب مخربی این طلاق برای افراد, اعضای خانواده و جامعه به دنبال دارد، ضرورت دارد که تحقیقاتی در رابطه با مشکلات ارتباطی در بین زوجین انجام شود. محققان باید در تلاش باشند تا راه های متنوع را آزمایش کنند، که در آن نشان دهند که ارتباطات موثر زوجی چگونه بر رضایت زناشویی و حل تعارضات زناشویی تأثیر می گذارد. همچنین تحقیقاتی در این خصوص که چه نوع روابطی باعث رضایت بیشتری بیشتری می شوند، نیاز است.  با توجه به اهمیتی موضوع ارتباطات دارد و با توجه به اینکه در این زمینه به ندرت پژوهش صورت گرفته است، در این پژوهش سعی بر آن است که در اثربخشی آموزش مهارت های ارتباطی در جهت بالا بردن کارایی خانواده  مورد بررسی قرار گیرد.

 

. Goldenberg H, Goldenberg I.

. Gottman, J. M.

.  Markman, H. J., Stanley, S., & Blumberg, S.

. Bornstein & Philip H.

. Paley, Mc Kay & Faling

. Jacobsons & Waldron & Moore

. Gable, S. , Shean, G.

. Brog C, Fagerström C, Balducci C, Burholt V, Ferring D, Werber G, .

. Chaffee and Stone

. Koesten, J. , Anderson, K.

. socio – orientation

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
 [ 11:01:00 ب.ظ ]




عنوان                                                                                

 

صفحه

چکیده………………………………………………………………………………………………………………….. 1

فصل اول: کلیات تحقیق

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………. 3

بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………… 5

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق………………………………………………………………………………….. 8

اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………………. 9

فرضیه ­های تحقیق……………………………………………………………………………………………………. 10

قلمرو تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 10

قلمرو موضوعی تحقیق…………………………………………………………………………………….. 10

قلمرو زمانی تحقیق…………………………………………………………………………………………. 10

قلمرو مکانی تحقیق…………………………………………………………………………………………. 10

استفاده­کنندگان از نتایج تحقیق…………………………………………………………………………………….. 10

تعریف واژه ­ها و­­ اصطلاحات………………………………………………………………………………………. 11

تعاریف نظری………………………………………………………………………………………………… 11

تعاریف عملیاتی……………………………………………………………………………………………… 12

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………. 14

مبانی نظری ازدواج و آموزش پیش از ازدواج…………………………………………………………………. 14

تاریخچه ازدواج……………………………………………………………………………………………… 14

تعریف ازدواج……………………………………………………………………………………………….. 15

ازدواج­های کهن……………………………………………………………………………………………… 16

خطوط اصلی تطور………………………………………………………………………………………….. 17

شیوه همسرگزینی…………………………………………………………………………………………….. 18

ازدواج در ایران………………………………………………………………………………………………. 19

تئوری نیازهای مکمل……………………………………………………………………………………….. 19

تئوری تصور از همسر مطلوب……………………………………………………………………………. 20

فلسفه ازدواج…………………………………………………………………………………………………. 22

هدف­ها و انگیزه­های ازدواج و تشکیل خانواده……………………………………………………….. 23

انگیزه­های دیگر………………………………………………………………………………………………. 25

ازدواج و اشکال آن…………………………………………………………………………………………. 25

اقسام ازدواج…………………………………………………………………………………………………. 26

عوامل مؤثر در ازدواج………………………………………………………………………………………. 27

مهمترین عوامل توافق در ازدواج…………………………………………………………………………. 30

عوامل مؤثر ناپایداری و هشداردهنده در ازدواج………………………………………………………. 33

آموزش پیش از ازدواج…………………………………………………………………………………….. 39

گرفتن گواهینامه رانندگی در مقایسه با عقد ازدواج………………………………………………….. 41

برنامه ­ریزی برای شغل و حرفه در قیاس با ازدواج…………………………………………………… 42

مبانی نظری ملاک­های همسرگزینی……………………………………………………………………… 43

ساختار خانواده و همسرگزینی……………………………………………………………………………. 43

همسرگزینی در ایران……………………………………………………………………………………….. 44

اصول کلی در انتخاب همسر……………………………………………………………………………… 45

معیارهای انتخاب همسر……………………………………………………………………………………. 48

معیارهای انتخاب همسر از دیدگاه اسلام……………………………………………………………….. 54

مبانی نظری رشد فردی…………………………………………………………………………………….. 64

رشد فردی…………………………………………………………………………………………………….. 64

رشد اجتماعی………………………………………………………………………………………………… 65

ارتباط میان رشد اجتماعی و رشد فردی……………………………………………………………….. 70

مهارت­ های پیش از ازدواج، ملاک­های همسرگزینی و رشد فردی……………………………….. 70

پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 71

پیشینه خارجی تحقیق……………………………………………………………………………………….. 71

پیشینه داخلی تحقیق…………………………………………………………………………………………. 74

جمع­بندی………………………………………………………………………………………………………………. 76

فصل سوم: روش تحقیق

روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 78

جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………….. 78

نمونه و روش نمونه گیری …………………………………………………………………………………………… 78

ابزار جمع­آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………… 78

شیوه اجرا………………………………………………………………………………………………………………. 80

روش­های تجزیه­و­تحلیل داده ­ها و آزمون فرضیه ­ها……………………………………………………………. 81

ملاحظات اخلاقی……………………………………………………………………………………………………. 81

فصل چهارم: تجزیه­وتحلیل داده ­ها

 

پایان نامه

 

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………. 83

آمار توصیفی …………………………………………………………………………………………………………. 83

یافته استنباطی…………………………………………………………………………………………………………. 85

تجزیه­و­تحلیل داده ­ها…………………………………………………………………………………………………. 85

آزمون فرضیه اول……………………………………………………………………………………………. 85

آزمون فرضیه دوم……………………………………………………………………………………………. 87

ملاک­ محتوایی……………………………………………………………………………………….. 88

ملاک­ فرایندی……………………………………………………………………………………….. 90

فصل پنجم: نتیجه ­گیری و پیشنهادها

نتیجه ­گیری……………………………………………………………………………………………………………… 93

نتیجه ­گیری در مورد فرضیه اول…………………………………………………………………………… 93

نتیجه ­گیری در مورد فرضیه دوم………………………………………………………………………….. 94

محدودیت­های تحقیق………………………………………………………………………………………………. 95

پیشنهادات کاربردی…………………………………………………………………………………………………. 95

پیشنهادات پژوهشی…………………………………………………………………………………………………. 96

منابع

الف) منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………. 97

الف) منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………… 101

پیوست­ها…………………………………………………………………………………………………………………… 106

چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………… 116

 

 

 

فهرست جدول­ها

 

عنوان                                                                                 صفحه

اعتبار (پایایی) پرسشنامه……………………………………………………………………………………………. 79

آمار توصیفی پرسشنامه رشد فردی………………………………………………………………………………. 83

آمار توصیفی پرسشنامه ملاک­های همسرگزینی……………………………………………………………….. 84

آمار توصیفی پرسشنامه ملاک­های محتوایی و فرایندی………………………………………………………. 84

آزمون F یا آنوا (ANOVA) پرسشنامه رشد فردی………………………………………………………… 85

آزمون گروه­های مستقل پرسشنامه رشد فردی…………………………………………………………………. 86

آزمون F یا آنوا (ANOVA) پرسشنامه ملاک­های همسرگزینی…………………………………………. 87

آزمون گروه­های مستقل پرسشنامه ملاک­های همسرگزینی………………………………………………….. 88

آزمون F یا آنوا (ANOVA) پرسشنامه ملاک­های محتوایی………………………………………………. 88

آزمون گروه­های مستقل پرسشنامه ملاک­های محتوایی……………………………………………………….. 89

آزمون F یا آنوا (ANOVA) پرسشنامه ملاک­های فرایندی………………………………………………. 90

آزمون گروه­های مستقل پرسشنامه ملاک­های فرایندی……………………………………………………….. 91

 

 

 

چکیده

هدف این تحقیق تبیین اثربخشی آموزش مهارت­ های پیش از ازدواج بر ملاک­های همسرگزینی و رشد فردی دختران مجرد می­باشد. پژوهش حاضر از حیث  هدف، کاربردی و از حیث روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل می­باشد. ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق عبارت بودند از: 1) پرسشنامه اولویت­ بخشی ملاک­های همسرگزینی (رفاهی، ثنایی، پاشاشریفی) 2) پرسشنامه مقیاس اقدام برای رشد فردی (روبیتشک). جامعه آماری تحقیق شامل متقاضیان ازدواج مراجعه کننده به مرکز مشاوره بهارنکو که طی شهریور ماه تا آبان ماه 1393 مراجعه کردند و برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری هدفمند یا در دسترس استفاده می­ شود و افراد به صورت تصادفی ساده در دو گروه کنترل (15 نفر) و آزمایش (15 نفر) جایگزین می­شوند.  نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که آموزش مهارت­ های پیش از ازدواج بر رشد فردی تأثیر معنادار دارد. دیگر نتایج نشان می­دهد که آموزش مهارت­ های پیش از ازدواج هم بر ملاک­های همسرگزینی و هم بر ملاک­های محتوایی و فرایندی تأثیر معنادار دارد.

 

کلید واژه ­ها: آموزش مهارت­ های پیش از ازدواج، رشد فردی، ملاک­های همسرگزینی، ملاک­های محتوایی و ملاک­های فرایندی.

 

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

 

مقدمه

معمولاً جامعه را در اولین تقسیم ­بندی به چند نهاد اصلی تقسیم می­ کنند. نهاد خانواده، نهاد آموزش، اقتصاد، حکومت و دین، در جوامع پیشرفته نهاد علم نیز در سده اخیر به نهادهای اجتماعی اضافه شده است. نهاد خانواده یکی از مهمترین نهادهای اجتماعی است که با ازدواج آغاز می­ شود. بنابراین، ازدواج از آنجا که مراسم آغازین این نهاد مهم اجتماعی است، اهمیت بنیادین و پایه­ای دارد. ازدواج موفق پایه و بنیانی عالی برای ایجاد خانواده­ای شاد و مستحکم است و هیچ چیزی در جهان نمی ­تواند زندگی انسان­ها را شاداب­تر و بهتر کند مگر افزایش ازدواج­های موفق (میرمحمدصادقی، 1384).

نیاز به برقراری رابطه­ای پایدار، صمیمی و توأم با عشق و محبت از مهمترین دلایلی است که سرانجام هر زن و مرد را به سمت انتخاب شریک و ازدواج سوق می­دهد و بر همین اساس که بیشتر از 90% جمعیت دنیا حداقل یکبار ازدواج کرده ­اند (حیدری نسب، 1381). ازدواج خشت بنای خانواده است و در صورتی که بخواهیم در خانواده با مشکلات کمتر و آسیب های کمتری روبرو باشیم، نیاز هست که به امر ازدواج توجه کنیم. توجه به ازدواج، توجه به خانواده است. یکی از مهمترین کارهایی که می­توانیم انجام دهیم آموزش است (میرمحمدصادقی، 1384).

ازدواج مهمترین رویداد زندگی فرد است و مهمترین مرحله چرخه­ی زندگی خانوادگی محسوب می­ شود. بدین منظور، وجود مجموعه ­ای از آگاهی­ها و اطلاعات در جهت ارتقای کیفیت ازدواج الزامی می­باشد (رفاهی، 1387). یکی از راه­های آگاهی افراد در آستانه ازدواج که بر نگرش­ها و انتظارات مطلوب و نامطلوب در ازدواج و زندگی زناشویی تأثیر دارد، آموختن مهارت­ های لازم جهت ارتقاء روابط بین فردی از طریق آموزش به آن­ها می­باشد و آموزش پیش از ازدواج نقش مهمی را در این راستا ایفا می­ کند (خمسه، 1382).

همسرگزینی و پیمان زناشویی هردو نشانه بالیدگی و پیشرفت شخصی می­باشند. گزینش همسر  بیگمان یکی از مهمترین تصمیم­هایی است که ما در زندگی خود میگیریم )بیرشک، 1384). گرچه ازدواج هنوز بخشی از ساختار جامعه است، اما اکنون دیگر والدین و واسطه­های ازدواج، انتخاب همسر را تحمیل نمی­ کنند و در عوض، بیشتر انتخاب آزاد حاکم است یا این­گونه به نظر می­رسد )برنشتاین 1994؛ ترجمه سهرابی،1382). ازدواج­های موفق هستند که در آنها ملاک­های انتخاب همسر به درستی رعایت شده باشد و طرفین از ملاک­ها خود آگاهی و تعریف روشنی داشته باشند )رفاهی، 1387).

اولویت­ها و ملاک­های همسرگزینی، ادراکاتی در مورد صفات یا ویژگی­هایی هستند که از یک معشوقه خیالی یا همسر بالقوه، مطالبه می­شوند وتعداد زیادی از این ادراکات به صورت واضحی با هیجانات در ارتباط هستند )باس،  2007 (. در دهه­های گذشته رویکردهای متفاوتی در ارتباط با همسرگزینی شکل گرفته است. که هر یک از آن­ها، فرایند و چگونگی انتخاب زوج­ها توسط افراد متفاوت را از دیدگاه ­های متفاوت مورد تجزیه وتحلیل قرار می­دهد. همچنین هر دیدگاه معیارهایی را که هر فرد در هنگام انتخاب همسر مد نظر قرار می دهد، نیز بررسی می کند )دابویس، 2010).

اقدام برای  رشد فردی (PGI) که توسط روبیتشک (1998) مفهوم­سازی شده است، نوعی درگیری فعال و قصدمندانه در فرایند رشد فردی و همچنین در فرایند تغییر و رشد به عنوان یک فرد می­باشد. این مقیاس از طریق جستجوی فعالانه­ی تجارب خود­رشد دهنده تمایل کلی به بهبود و ارتقاء خودِ فرد دارد و جهتگیری­اش به سوی تغییر و رشد در حیطه­های مختلف زندگی می­باشد و مجموعه ­ای از مهارت­ های گسترش یافته است که شامل شناخت، رفتار، نگرش و انگیزش می­ شود که یک فرد در هر یک از تجربیات زندگی از خود نشان می­دهد (روبیتشک و آشتون، 2009). وقتی که یک فرد به صورت عمدی خودش را درگیر فرایند رشد می­ کند، گفته می­ شود که وی در مسیر فعالیت رشد فردی قرار گرفته است. فعالیت رشد فردی سازه­ای است که نمایانگر علاقه و توجه فرد به رشد و تغییر در زندگی شخصی خودش به طور کل می­باشد. اما می ­تواند برای رفتار واقعی در حیطه­های خاصی از زندگی نیز کاربرد داشته باشد. می­توان به PGI به عنوان سازه­ای فراشناختی، نوعی آگاهی و کنترلِ درگیری عمدی نگریست، کنترل  و آگاهی­ای که بر روی شناختها و رفتارهای ارتقاء­دهنده رشد در تمام حیطه­های زندگی عمل می­ کند (روبیتشک، 1998) و نشان­­دهنده نوعی جهت­گیری به سمت درگیری فعالانه و هدفمندانه در فرایند جستجوی رشد می­باشد. موضوعاتی که در مشاوره پیش از ازدواج مد نظر قرار می­گیرند هدفشان ایجاد تغییرات مثبت در روابط پیش از ازدواج به منظور ارتقاء و بهبود ازدواج است. برنامه ­های مشاوره­ی پیش از ازدواج که در ادبیات تحقیقی مربوط به این حیطه مطرح می­شوند، شامل موضوعات مختلفی می­شوند و این موضوعات در برنامه ­های مختلف متفاوت می­باشد. موضوعاتی که در این حیطه رایج­تر هستند شامل موارد زیر می­ شود: مسایل شغلی، مالی، روابط دوستانه و حمایت اجتماعی، فرزندپروری و کودکان، مذهب، مسایل مربوط به خانواده مبدا، نگرشها و باورها در مورد ازدواج، انتظارات مرتبط با نقش جنسیتی، خصیصه­های شخصیتی، ارزش­ها، سازگاری با زندگی بعد از ازدواج، تعهد به ازدواج، مهارتهای ارتباطی، مهارتهای حل تعارض، مهارتهای مقابله، مدیریت هیجانات، تفریح و سرگرمی، اهمیت گذران زمان با شریک رابطه، حل مسئله، و روابط جنسی. جدای از این موارد، مشاوران باید انگیزه­ مراجعان را بر شرکت در مداخلاتی همچون مشاوره­ی پیش از ازدواج مد نظر داشته باشند. مشاوران پیش از ازدواج می­توانند انگیزه­ مراجعان را با توجه به دلایل آنها برای مراجعه به مشاوره­ی پیش از ازدواج و بحث در مورد مزایای مشاوره­ی پیش از ازدواج تحریک کنند (موری، 2006).

ارتباط پیش از ازدواج دوره­ای است برای دو نفر که همدیگر را نمی­شناسند و می­خواهند که همدیگر را بشناسند  و درک کنند و قبل از اینکه با هم ازدواج کنند، پیوندهای عشقی­ای خلق کنند که برای زندگی کردن با همدیگر ضروری است. دوستی قبل از ازدواج و نامزدی با هدف تکمیل واقعیت شناخت صورت می­گیرد (اوزگون، 2000).

 

بیان مسأله

در جوامع امروز، زوج­های جوان در اوایل زندگی با مسائل و مشکلات گوناگون و گاه شدیدی مواجه هستند، بنابراین پیشنهاد اصلی و اساسی، بهره­مندی از خدمات مشاوره­ای پیش از ازدواج است )صافی، 1381). مشاوره پیش از ازدواج یکی از راه­های مناسب برای حفظ تداوم خانواده­هاست و از آن جهت که بیشتر جنبه پیشگیری دارد تا درمان، اهمیت بالاتری نیز پیدا می­ کند )حسینی، 1390).

در دنیای جدید مدام در حال تغییر و تحول فعلی، جوامع انسانی به طور متناوب در حال مواجهه با پدیده­های نو از یک سو پیامدهای غیرمنتظره و پیچیده که تأثیر زیادی بر زندگی فردی و اجتماعی آن­ها دارد هستند. خانواده نیز از این جریان مستثنی نبوده و سیر تکاملی آن نیز گویای این نکته است که خانواده در جریان تغییرات اجتماعی و فرهنگی بسیار چهره عوض کرده است. خانواده­های گسترده به هسته­ای تغییر کرده و همزمان نقش­­ها و تقسیم کار نیز بسیار متفاوت و متنوع شده است. آداب و رسوم ازدواج و تشکیل خانواده تغییر کرده و تکنولوژی­های نو پدید و رسانه ­ها نقش مهمی در تغییر شیوه ارتباطات انسانی و  رابطه­های شخصی ایفا کرده ­اند. از سویی همزمان با این تغییرات نیازهای انسان­ها نیز تغییر کرده است، آن­ها در این دنیای در حال تغییر خواستار آرامش هستند که می­خواهند در خانواده پیدا کنند. این آرامش مستلزم آگاهی از مسائل پیچیده جهان امروز است. این مسائل طیف وسیعی در برمی­گیرد از مسائل جنسی گرفته تا مهارت­ های زندگی و ارتباطی که بسیاری از این بحران­ها به خاطر مسائلی بوجود می ­آید که بسیار ساده بوده و ناشی از عدم آگاهی است. سیاست­گذاری صحیح اجتماعی و آموزش­های عمومی می ­تواند تا حدودی از این مسائل بکاهد و آگاهی بخش باشد. شناختن انتظارات منطقی باعث خواهد شد که زوجین با روبرو شدن با تجارب زندگی مشترک نا امید نشده و مهارت­ های رویارو شدن را یاد بگیرند (چاندران و مالینگام، ترجمه شفیعی و آذرگشب، 1370).

در سا­ل­های اخیر، حرکت برای تقویت زندگی زناشویی به برنامه ­های آموزش­های  قبل از ازدواج کشیده شده است (لو ، زلکیفلی، وانگ و تان ،2002). این آموزش­ها فرصت مناسبی است که سبب افزایش آگاهی و اطلاع زوج­ها از نقش خود در ایجاد یک رابطه صحیح و ثمر بخش گشته و بر نگرش و رفتار  آنان تأثیر می­گذارد (سامراتنگ ، پانواتسو، اماراتیتاد، چایپایم و سیتی امرن، 2003).

آموزش­های قبل از ازدواج دانش نسبت به اهداف ازدواج، شناخت روان­شناسی زن و مرد، آگاهی از ملاک­های صحیح ازدواج و برخورداری از شرایط لازم برای ورود به ازدواج تا آموزش­های جنسی را در بر می­گیرد (استنلی، ساماتو، جانسون و مارکمن، 2006).

طرح آموزش قبل از ازدواج در ایران از سال 1370 به اجرا در­آمده است. هدف از اجرای این طرح، ارتقای سطح آگاهی زوجین در خصوص اهمیت و ضرورت کنترل جمعیت و بهداشت باروری، روش­های مختلف پیشگیری از بارداری، بهبود روابط عاطفی بین زوجین و آشنایی با واحدهای ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی بوده است (مرندی، 1378)، با این حال این سؤال مطرح است که آیا آموزش­های قبل از ازدواج به شیوه ­های که امروز در کشور اجرا می­ شود را می­توان به عنوان یک ابزار مؤثر پیشگیری از مشکلات خانوادگی نظیر طلاق، بارداری­های ناخواسته و ازدواج­های ناموفق به حساب آورد؟ مطالعات متعدد نشان می­دهد با وجودی که این مشاوره­ها آگاهی و نگرش زوجین را افزایش می­دهند، ولی این افزایش سطح آگاهی و تغییر نگرش در حد مورد انتظار و قابل قبول به همان اندازه که تقاضا برای برنامه ­های آموزشی پیش از ازدواج در حال افزایش است، نیاز به شواهد تجربی برای مشخص کردن اثربخشی برنامه نیز در حال افزایش است (کارن، گودین، اوتیس و لامبرت، 2004).

از آنجایی که یکی از عواملی که در یک ازدواج موفق مؤثر است، همان الگوها و روش­ها و     ملاک­های همسرگزینی است و این انتخاب­ها و ملاک­ها خود نیز متأثر از عوامل و خلق و خو و حالت­های عاطفی و هیجانی افراد قرار دارد و تفکرات غیرمعقول و باورهای غیرمنطقی باعث می­ شود، که جوانان در انتخاب و گزینش و توجه به این ملاک­ها تحت تأثیر قرار گیرند و همان­گونه که ذکر گردید و با توجه به مسائل و مشکلات بوجود آمده برای جوانانی که دچار ناسازگاری­های زناشویی شده ­اند و با توجه به آمار طلاق در جامعه و کودکان بی­سرپرست، که قربانی یک انتخاب ناآگاهانه و جدایی پدر و مادر از هم می­شوند. نقش و توجه جدی به امر گزینش ملاک­ها و معیارهای همسرگزینی در ازدواج جوانان مشخص و معلوم می­گردد (کارن و همکاران 2004). «اگر دخترها و پسرها می­دانستند هدف از ازدواج چیست و اگر با معیارهای اصیل در انتخاب همسر آشنایی داشتند به یقین این تعداد از خانواده­های اجتماعی متزلزل نمی­شدند» (رشیدپور، 1373).

همچنین از الزامات یک ازدواج موفق، تحول زوجین در زمینه رشد فردی می باشد. مهمترین ابعاد رشد فردی در فرایند زندگی مشترک پس از ازدواج ناظر بر مواردی نظیر رشد فکری، رشد عاطفی، رشد رفتاری، رشد اقتصادی و رشد جنسی می­­باشد (دشتی و علوی، 1385، نقل از جعفری، 1386). بنابراین هر دختر و پسری که می­خواهند با یکدیگر ازدواج کنند باید با تکیه بر توان عقلی و قدرت اندیشیدن، به طور منطقی معیارهای اصولی همانندی را در نظر بگیرند و با توجه به نقاط مشترک و تشابه بیشتر همسر خود را برگزینند (جعفری، 1381). اقدام برای  رشد فردی (PGI) شامل مؤلفه­ های شناختی (همچون انگیزه­ تغییر، دانش در مورد فرایند تغییر و کارایی مرتبط با فرایند تغییر) و فرایند رفتاری (همچون اهداف کلی مربوط به تغییر شخصی و طرح­ریزی جهت نیل به آن اهداف می­ شود (روبیتشک، 2003؛ مارتین، 2009)، و مجموعه ­ای از مهارت­ های کسب شده برای ارتقاء خود در حیطه­های مختلف زندگی می­باشد و تلفیقی از چهار مؤلفه­ی آمادگی برای تغییر، طرح و برنامه داشتن، استفاده از منابع و رفتار عمدی می­باشد. این چهار مؤلفه به صورت مشترک وارد عمل می­ شود نه متناوب، تا رشد شخصی را بهینه کنند (توئن و روبیتشک، 2012).

در تبیین این یافته می­توان گفت هرچه فرد بتواند منطقی به این مسایل فکر کند، عوامل خطرآفرین و هشداردهنده در ازدواج همچون تصمیم گرفتن برمبنای احساسات، تأکید بر یک بعد برای ازدواج و باورهای غلط در مورد ازدواج را تغییر دهد و از تأثیر منفی آن­ها در زندگی و ازدواج آگاه باشد، از رشد شخصی بالاتر برخوردار خواهد بود و ازدواج موفق­تری خواهد داشت. همچنین از یک سو، از آنجا که این آموزش­ها شامل مهارت­ های شناختی مثل کار روی افکار و باورها و انتظارات غلط و عوامل هشدار دهنده و همینطور عوامل رفتاری مثل آموزش مهارت­ های رفتاری و تبادلی می­شد، و از سوی دیگر رشد شخصی نیز بر بعد شناختی و رفتاری تأکید زیادی دارد، بنابراین می­توان گفت که آموزش این مهارت ­ها به صورت مستقیم یا غیر مستقیم ابعاد شناختی و رفتاری را مورد هدف قرار می­دهد و می ­تواند بر رشد شخصی افراد تأثیرگذار باشد..

تأثیرات طلاق منجر به مشکلات تبادلی در روابط آتی می­ شود. این تاثیر در روابطی مثل ازدواج مجدد، خانواده­های ناتنی و کودکان مشهود است. این کودکان وقتی که بالغ می­شوند اعتماد و باور کمتری به روابط طولانی مدت خواهند داشت (سگرین و تیلور، 2006). تحقیقات نشان داده که اگر آنها تصمیم به ازدواج بگیرند، مشکلات ارتباطی زیادی را در روابطشان تجربه خواهند کرد. زوجینی که ازدواج مجدد می­ کنند تبادلات مثبت کمتری از خود نشان می­ دهند و نسبت به ازدواج اول تبادلات کناره­گیرانه­ی بیشتری از خود نشان می­ دهند (هالفورد، نیکولسون و سندرز، 2007)، که این منجر به رضایت ارتباطی پائین­تر می­ شود. نظر به اینکه طلاق چنین تاثیرات منفی­ای در روابط انسانی دارد، یافتن روش هایی برای پیشگیری از طلاق شایسته­ توجه است. مارکمن، فلوید، استنلی و استوراسلی (1988) گفته­اند که بجای مداخلات ناشی از مشکلات طلاق، محققان و درمانگران باید بر روی پیشگیری از مشکلات در ازدواج تاکید کنند. بنابراین می­توان بر اهمیت مشاوره­  و آموزش پیش از ازدواج بر رضایت آتی از زندگی زناشویی و مشکلات زناشویی و متعاقباً طلاق پی برد.

در پژوهش حاضر ملاک­های همسرگزینی شامل ملاک­های محتوایی همسرگزینی (سن، شغل، درآمد، سطح تحصیلات و…) و ملاک­های فرایندی (مجموعه کنش­هایی مانند درک طرف مقابل، مهارت­ های ارتباطی، مهارت کنار آمدن، انعطاف­پذیری و…) می­باشد و ابعاد رشد فردی شامل مؤلفه شناختی (علم به چگونگی تغییر و تعهد به فرایند رشد) و رفتاری (اجرای فرایند رشد) می­باشد. با عنایت به اهمیت مسأله پژوهش حاضر و با توجه به اینکه تاکنون در کشورمان مطالعات کافی جهت ارزشیابی برنامه ­های آموزشی پیش از ازدواج صورت نگرفته است، لازم است با بهره گرفتن از ارزشیابی مؤثق و کارآمد و بهره­ گیری از الگوی آموزشی مناسب به بررسی اثربخشی آموزش­های قبل از ازدواج پرداخته شود. بنابراین، در این پژوهش به بررسی این موضوع می­پردازیم که آیا مهارت­ های قبل از ازدواج بر ملاک­های همسرگزینی و رشد فردی دختران مجرد تأثیر معنادار دارد؟

 

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

ازدواج یکی از مهمترین تصمیمات زندگی است. اما این تصمیم زمانی باید گرفته شود که اطلاعات و دانسته ­های ما و تجربه و پختگی ما در برابر بزرگی این تصمیم اندک و ناتمام است. قبل از ازدواج قدرت و اختیار در تصمیم ­گیری بسیار است و می­توان از تشکیل ساختارهای مشکل­زا دوری کرد. اما پس از ازدواج، هنگامی که ساختارها شکل گرفت تنها می­توان کارکردهای مشکل را کاهش داد و به ندرت می­توان در ساختارها تغییر ایجاد کرد (میرمحمدصادقی، 1384).

سلامت جامعه در گرو تأمین سلامت جسمی، روانی و اجتماعی و یکی از بهترین فرصت­ها برای آموزش و آماده ­سازی آن­ها، موقعیت قبل از ازدواج می­باشد که اگر در این زمینه آموزش­های لازم صورت گیرد می­توان به ارتقای سطح فکری و فرهنگی جوانان در راستای انتخاب ملاک­های صحیح در انتخاب همسر و همچنین رفتارهای بعد ازدواج می­باشد (رفیعی، 1376).

پژوهش­ها نشان داده­اند که فقدان آموزش­های کافی در مورد مسائل مرتبط با ازدواج، اطلاعات نا کافی زوجین، ملاک­ها و باورهای نادرست اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، ارتباطات ضعیف، ترس از عدم موفقیت در ازدواج، از شایع­ترین عواملی هستند که ممکن است زندگی زوجین را دچار مشکلات عدیده­ای کند. لذا آموزش­های قبل از ازدواج می ­تواند تا حدود زیادی نقش مؤثری را در این زمینه ایفا نماید (کراون و هینکل،2003). پیشینه­ی پژوهش در مورد سازه­ی فعالیت رشد فردی نشان می­دهد که مطالعات زیادی در فرهنگها، گروه­های سنی مختلف، نمونه­های مختلف و سطوح تحصیلی متفاوت در مورد این سازه انجام شده است. این مطالعات نشان داده که PGI به متغیرهای مختلفی همچون شیوه­ رشد (آگاهی- غیرعمدی، ناآگاه- غیرعمدی و آگاهی- عمدی) جهت­گیری نقش جنسیتی، بهزیستی روان­شناختی (روبیتشک، 1999)، کاوش­های حرفه­ای و هویت شغلی (روبیتشک و کوک، 1999)، الکلیسم والدین، عملکرد خانواده و سلامت روان­شناختی (روبیتشک و کاشوبک، 1999)، معنویت و مذهبی بودن (کالدول، 2000)، عملکرد خانواده چندبعدی (ویتاکر و روبیتشک، 2001)، خودکارآمدی، سلامت روان و رفتار خطرپذیری (اوگون­یمی و مابیکوج، 2007) ارتباط دارد. با توجه به اینکه در بعضی مطالعات رشد فردی به عنوان متغیر مستقل و در بعضی­ها به عنوان متغیر وابسته و در بعضی به عنوان متغیر تعدیل کننده مورد بررسی قرار گرفت است، و از آنجا که در جامعه­ ما تحقیق چندانی در این حیطه انجام نشده است، بنابراین مطالعات حاکی از این است که این حیطه نیاز به بررسی­های بیشتری دارد. همچنین با توجه به عدم انجام پژوهش­­های مناسب و عمیق در راستای اثربخشی مهارت­ های قبل از ازدواج بر ملاک­های همسرگزینی و رشد فردی دختران مجرد و اهمیت تعیین ملاک­های صحیح و ارزشی توسط جوانان برای همسرگزینی، انجام این پژوهش از اهمیت خاصی برخوردار است.

 

اهداف تحقیق

هر حرکت علمی اهداف متعددی را دنبال می­ کند. یک دسته از این اهداف عمومی هستند، که هر محققی در شروع کار به آن­ها توجه دارد از جمله شروع حرکتی مثبت در جهت حل مسائل موجود و گشودن راه به منظور کشف مسائل جدید. هدف اصلی این تحقیق، تبیین اثربخشی مهارت­ های پیش از ازدواج بر ملاک­های همسرگزینی و رشد فردی دختران مجرد است. که به صورت زیر قابل طرح می باشد:

هدف اول: تبیین اثربخشی آموزش مهارت­ های پیش از ازدواج بر رشد فردی در افراد شرکت کننده در پژوهش.

– Berneshtain

– Buss

[3] – Dabuis

[4]  –Personal  Growth  Initiative

[5] – Robitschek

[6]  –Robitschek  and  Ashton

– mury

– Özgüven

– Chandran and Malingam

– Low, Zulkifli, Wong,Tan

– Somrongthong and Panuwatsu and Amarathithadd and Chaipayom and Sitthi-amorn

– Stanley and Samato and  Johnson and Markman

– Caron, Godin, Otis, Lambert

– Martin

– thoen & Robitschek

–  Segrin & Taylor

–  Halford, Nicholson &  Sanders

– Markman, Floyd,  Stanley and Storaasli

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
 [ 11:00:00 ب.ظ ]




عنوان                       صفحه

چکیده ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….1

فصل اول : طرح تحقیق

  • مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..2
  • بیان مسأله ………………………………………………………………………………………………………………………………………………4
  • اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..6
  • اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………..9

1-4-1-هدف اصلی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………….9

1-4-2- اهداف ویژه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………9

  • سؤالات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………..10

1-5-1- سؤال اصلی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………10

1-5-2- سؤالات ویژه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….10

  • تعاریف عملیاتی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….11
  • تعریف عملیاتی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..12

فصل دوم : مبانی نظری و تجربی تحقیق

2-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..13

2-2- تعریف مدیریت ……………………………………………………………………………………………………………………………………..13

2-3- تعریف مدیریت کلاس…………………………………………………………………………………………………………………………..14

2-4- اهمیت و ضرورت مدیریت و انضباط کلاس………………………………………………………………………………………….15

2-5- عوامل مؤثر بر مدیریت کلاس ……………………………………………………………………………………………………………..15

1- ویژگیهای شخصیتی معلم ………………………………………………………………………………………………………………………..15

  • روش های تدریس ………………………………………………………………………………………………………………………………………..16
  • فنون تدریس………………………………………………………………………………………………………………………………………………16
  • تدبیر منفی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….17
  • کم و زیاد کردن تن صدا ………………………………………………………………………………………………………………………….17
  • حرکتهای معلم ………………………………………………………………………………………………………………………………………….17
  • تأکید روی بعضی از مفاهیم و کلمات ………………………………………………………………………………………………………17
  • اشارات معلم ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..17
  • مکثهای به موقع و هدفمند ………………………………………………………………………………………………………………………17
  • تشویق و تمجید دانش آموزان ……………………………………………………………………………………………………………..17
  • نگاه های معنی دار ………………………………………………………………………………………………………………………………..18
  • ضربه زدن به میز و صندلی ………………………………………………………………………………………………………………….18
  • تدوین قوانین و مقررات کلاس …………………………………………………………………………………………………………….18

2-6- محیط کلاس درس ………………………………………………………………………………………………………………………………18

2-7- مؤلفه های مدیریت کلاس داری ………………………………………………………………………………………………………….19

2-8- معلم به عنوان مدیر کلاس درس …………………………………………………………………………………………………………24

2-9- سنجش و آموزش مهارتهای اجتماعی …………………………………………………………………………………………………31

2-10- تعاریف مهارتهای اجتماعی ………………………………………………………………………………………………………………..33

2-11- اهمیت مهارتهای اجتماعی ………………………………………………………………………………………………………………..33

2-12- نمونه هایی از مهارتهای اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………..34

2-13- سنجش مهارتهای اجتماعی

پایان نامه و مقاله

 ………………………………………………………………………………………………………………36

2-14- الگوی نارسایی مهارتهای اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………36

2-15- سنجش با مشاهده …………………………………………………………………………………………………………………………….38

2-16- گروه سنجی ……………………………………………………………………………………………………………………………………….38

2-17- رتبه بندی ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………..39

2-18- درجه بندی ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………40

2-19- مصاحبه های رفتاری…………………………………………………………………………………………………………………………..40

2-20- ایفای نقش رفتاری …………………………………………………………………………………………………………………………….40

2-21- آموزش مهارتهای اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………………….41

2-22-کسب مهارتهای اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………………………45

2-23- پرورش توانایی های شناختی دانش آموزان …………………………………………………………………………………………47

2-24- خود رهبری…………………………………………………………………………………………………………………………………………47

2-25- ایجاد زمینه برای رشد راهبردهای خود رهبری…………………………………………………………………………………47

2-26- پرورش و تقویت ویزگیهای مثبت اخلاقی …………………………………………………………………………………………49

2-27- پرورش روحیه حق محوری ……………………………………………………………………………………………………………….49

2-28- خود مدیریتی …………………………………………………………………………………………………………………………………….50

2-29- خود مدیریتی رفتاری ………………………………………………………………………………………………………………………..51

2-30- ادارک از خود ……………………………………………………………………………………………………………………………………..52

2-31- احترام به خود ……………………………………………………………………………………………………………………………………53

2-32- احترام به خود ناشی از سازمان …………………………………………………………………………………………………………53

2-33- خودکامیابی ………………………………………………………………………………………………………………………………………..55

2-34- الگوی معرفت پذیری اجتماعی از خود مدیریتی ………………………………………………………………………………55

2-35- تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سبک هویت و ابراز وجود دانش آموزان ………………………………………55

2-36- اثرات یادگیری مشارکتی بر رشد مهارتهای اجتماعی ………………………………………………………………………57

2-37- توانایی در مدیریت …………………………………………………………………………………………………………………………….58

2-38- اثرات مدیریت مشارکتی …………………………………………………………………………………………………………………….60

2-39- آثار و مزایای مشارکت و مدیریت مشارکتی ……………………………………………………………………………………..63

2-40- پیشینه­ی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………64

2-40-1- پیشینه­ی داخلی ……………………………………………………………………………………………………………………………64

2-40-2-پیشینه­ی خارجی ……………………………………………………………………………………………………………………………68

2-41- جمع بندی …………………………………………………………………………………………………………………………………………73

2-42- مدل نظری پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………74

2-43- بررسی محیط پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………….77

فصل سوم : روش شناسی تحقیق

3-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………84

3-2- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………….84

3-2-1- نوع روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………….85

3-3- جامعه آماری …………………………………………………………………………………………………………………………………………85

3-4- نمونه رو روش نمونه گیری……………………………………………………………………………………………………………………86

3-5- روش گردآوری داده ­های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………86

3-6- روش تجزیه و تحلیل داده ­های تحقیق………………………………………………………………………………………………….89

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ­های تحقیق

4-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………90

4-2- اطلاعات جمعیت شناختی تحقیق………………………………………………………………………………………………………..91

4-3- بررسی نرمال بودن داده ها با استفاده زا ازمون گولموگروف اسمیرنوف………………………………………………94

4-4- بررسی سؤالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………..95

4-5- مقایسه میانگین رتبه مؤلفه ها با بهره گرفتن از آزمون فریدمن …………………………………………………………….114

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………115

5-2- بررسی سؤالات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….115

5-3- نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………….123

5-4- پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………………………..115

5-4-1- پیشنهادات کاربردی ……………………………………………………………………………………………………………………..115

5-4-2- پیشنهادت پژوهشی ………………………………………………………………………………………………………………………126

5-6- محدودیتهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………..127

منابع و مأخذ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..128

منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………128

منابع لاتین…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….135

پرسشنامه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………145

چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………149

 

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                       صفحه

جدول 1-1- ارتباط مؤلفه­ های تحقیق (سؤالات تحقیقاتی ) و سؤالات پرسشنامه………………………………………..12

جدول 2-1- عوامل تعیین کننده احترام به خود ناشی از سازمان و نتایج آن………………………………………………53

جدول 3- 1- جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………………………..86

جدول 3-2- روش نمره دهی به مقیاس لیکرت در پرسشنامه­ تحقیق………………………………………………………87

جدول 3-2- بررسی روایی پرسشنامه با تحلیل عاملی…………………………………………………………………………………..88

جدول3-3- نتایج آزمون آلفای کرونباخ………………………………………………………………………………………………………….89

جدول 4-1- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس جنسیت…………………………………………………………………………….91

جدول 4-2- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سطح تحصیلات………………………………………………………………..92

جدول 4-3- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سابقه تدریس……………………………………………………………………93

جدول شماره 4-4- نتایج آزمون نرمال بودن داده های تحقیق…………………………………………………………………….94

جدول 4-5- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارتهای کلامی در فرایند مدیریت کلاسی……………..95

جدول 4-6-  دیدگاه معلمان در مورد مهارتهای کلامی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات……96

جدول 4-7-  دیدگاه معلمان در مورد مهارتهای کلامی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه…………..96

جدول 4-8- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارت برقراری ارتباط در فرایند مدیریت ……………….97

جدول 4-9- دیدگاه معلمان در مورد مهارت برقراری ارتباط  در مدیریت کلاسی با احتساب تحصیلات……98

جدول 4-10- دیدگاه معلمان در مورد مهارت برقراری ارتباط در مدیریت کلاسی با احتساب سابقه…………98

جدول 4-11- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارتهای احساسی در فرایند مدیریت کلاسی…….100

جدول 4-12- دیدگاه معلمان درمورد مهارتهای کلامی درمدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات…..101

جدول 4-13- دیدگاه معلمان در مورد مهارتهای کلامی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه………101

جدول 4-14- نتایج توصیفی توجه به مهارت خود مدیریتی در فرایند مدیریت کلاسی……………………………102

جدول 4-15-دیدگاه معلمان در مورد خودمدیریتی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات……..103

جدول 4-16- دیدگاه معلمان مهارت خودمدیریتی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه………………103

جدول 4-17- مربوط به میزانتوجه به مهارتهای تحصیلی در فرایند مدیریت کلاسی…………………………….104

جدول 4-18-دیدگاه معلمان در مورد مهارت تحصیلی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات….105

جدول 4-19- دیدگاه معلمان مهارتهای تحصیلی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه…………………105

جدول 4-20- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارت ابراز وجود در فرایند مدیریت کلاسی……….106

جدول 4-21- دیدگاه معلمان مهارت ابراز وجود در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات…………….107

جدول 4-22- دیدگاه معلمان در مورد مهارت ابراز وجود در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه……..107

جدول 4-23- نتایج توصیفی میزانتوجه به مهارت اطاعت ورزی در فرایند مدیریت کلاسی………………….108

جدول 4-24-دیدگاه معلمان در مورد مهارت اطاعت ورزی در مدیریت کلاسی با احتساب تحصیلات…….109

جدول 4-25-دیدگاه معلمان مهارت اطاعت ورزی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه………………..109

جدول 4-26- نتایج توصیفی میزانتوجه به مهارت مسئولیت پذیری در فرایند مدیریت کلاسی……………110

جدول 4-27-  دیدگاه معلمان مهارت مسئولیت پذیری در مدیریت کلاسی با احتساب تحصیلات………….111

جدول 4-28- دیدگاه معلمان در مورد مهارت مسئولیت پذیری در مدیریت کلاسی با احتساب سابقه……111

جدول 4-29- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارت جرأت ورزی در فرایند مدیریت کلاسی…..112

جدول 4-30- دیدگاه معلمان در مورد مهارت جرأت ورزی در مدیریت کلاسی با احتساب تحصیلات…….113

جدول 4-31- دیدگاه معلمان در مورد مهارت جرأت ورزی در مدیریت کلاسی با احتساب سابقه…………..113

جدول4-32- دیدگاه معلمان درتوجه به مهارتهای اجتماعی در مدیریت کلاسی با احتساب جنسیت………..14

جدول شماره 4-33- نتایج آزمون مقایسه میانگین رتبه­ی مؤلفه­ ها با استفاده آزمون فریدمن………………….115

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                       صفحه

نمودار 2-1- مؤلفه های مهارت اجتماعی مورد توجه در مدیریت کلاسی…………………………………………………….76

نمودار 4-1- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس جنسیت……………………………………………………………………………..91

نمودار 4-2- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سطح تحصیلات………………………………………………………………..92

نمودار 4-3- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سابقه تدریس…………………………………………………………………….93

 

 

 

 

چکیده تحقیق:

این تحقیق به ارزیابی مدیریت کلاسی از منظر توجه به مهارتهای اجتماعی در مدارس ابتدایی اشکنان در سال تحصیلی 94-1393 می ­پردازدجامعه­ آماری مورد نظر این تحقیق همه­معلمان مقطع ابتدایی که درسال تحصیلی 94-1393 در مدارس ابتدایی اشکنان به تدریس مشغول بوده اند . این جامعه 150 نفر شامل تعداد 94 نفر از آن زن و تعداد 56 نفر از آنان مرد بوده که با توجه به کم بودن جامعه ، کل جامعه پژوهش با روش سرشماری به عنوان نمونه انتخاب گردیدند . جهت روش جمع آوری داده ها در این تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته و فیش ثبت اصلاعات استفاده گردید . ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته و فیش ثبت اطلاعات تعیین شد .روایی پرسشنامه مورد تأیید متخصصان قرار گرفت و نیز با بهره گرفتن از آزمون تحلیل عاملی 89/0روایی آن تأیید گردیدو پایایی پرسشنامه نیز بااستفاده ازروش آلفای کرونباخ 92/. محاسبه شد . داده ­هایحاصل از پرسشنامه با بهره گرفتن از شاخصهای آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل گردید . نتایج حاصل از این پژوهش نشان می­دهد که در تمام مؤلفه­ های مهارت اجتماعی(مهارتهای کلامی ، مهارتهای احساسی ، اطاعت ورزی ، خودمدیریتی ، مسئولیت پذیری ، ابراز وجود ، مهارتهای تحصیلی ، برقراری ارتباط ، جرأت ورزی) به شکل مناسب و مطلوبی در فرایند مدیریت کلاسی تحقق یافته است و تفاوت معناداری نیز در دیدگاه معلمان مرد و زن مشاهده نگردید .

کلمات کلیدی : مدیریت کلاسی ، مهارتهای اجتماعی ، مهارتهای کلامی ، خودمدیریتی ، مسئولیت پذیری

 

 

 

 

فصل اول

طرح تحقیق

 

 

  • مقدمه :

کلاس درس به عنوان یک گروه یا نظام اجتماعی دارای همه ویژگیهای سیستمهای اجتماعی است که مورد توجه صاحب نظران علوم رفتاری قرار دارد . مدیریت کلاس بر عهده معلم است که قبل از آموزش یا هر گونه اقدام تربیتی و رفتاری باید کلاس درس را جهت تحقق اهداف مدیریت نماید . مدیریت کلاس درس چون سایر مدیریتها مستلزم کارکردهایی چون طراحی و سازماندهی ، هماهنگی و رهبری ، کنترل و نظارت و ارزشیابی است که بدلیل در هم تنیدگی، این کارکردها از یکدیگر تفکیک پذیر نیستند . امروزه از مهمترین چالشهای یک معلم در کلاس ، ارتباط مؤثرو صحیح با فراگیران است از طرف دیگر ارتباط معنادار، کلید اجرای موفقیت آمیز بسیاری از شیوه ­های مدیریت در کلاس می­باشد . ارتباط عامل اصلی یادگیری است که شاخص های متعددی را در بر می‌گیرد .

سازمان های رسمی به عنوان نوعی سیستم اجتماعی مستلزم مدیریت و رهبری اثربخش برای تحقق اهداف رسمی می­باشند؛ صاحب نظران علم مدیریت وسازمان برای مدیریت و رهبری این سازمانها، کارکردهایی را عنوان کرده اند.اکثریت برکارکردهای اساسی مدیریت کلاس طراحی و سازماندهی کلاس درس، رهبری کلاس درس ، نظارت و کنترل کلاس درس و ارزشیابی اتفاق نظر دارند (پرداختچی، 1380).

اجتماعی بودن یک نیاز سرشتی انسان است ، انسان بر پایه آفرینش خویش  نیاز به تعلق و پیوند با دیگران دارد ، خوی اجتماعی بودن در وی نهفته است . مشارکت پیوند دو سویه سازنده و سودمند بین دو تن یا بیشتر از دو تن می­باشد . پیوندی گشوده و بازمیان دو انسان که این دو در پرتو آن پرورش می­یابند و از یکدیگر بهره می­گیرند . دو سویه بودن پیوند موجب می گردد تا اطلاعات ، دانش ، شناخت و اندیشه و نظر هریک از دو سوی پیوند به دیگری منتقل گردند و در اثر آن هردو طرف بهره ی بدست آورند و بر نیروی ذهنی و عقل خود بیفزایند (طوسی ، 1377) .

با وجود فراینده مهارتهای اجتماعی در رشد و تحول فراگیری این مهارت ­ها در همه­ی کودکان به شکل یکسان صورت نمی­گیرید. کودکان زیادی اغلب فاقد مهارتهای اجتماعی ضروری برای تعاملات مثبت و هدفمند است . این مسأله ممکن است باعث شود این دانش آموزان توسط همسالان عادی کمتر مورد پذیرش قرار بگیرند .این دانش آموزان نیاز دارند تا مهارتهای اجتماعی را به طور سازمان یافته آموزش ببیند . این مهارتها باید در موقعیتهای طبیعی به منظور تسهیل تعمیم دهی به موقعیتهای مختلف آموزش داده شوند (گرشام،2000). و در این میان توجه به مدیریت کلاسی و توسعه مهارتهای اجتماعی دانش آموزان در آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است . خصوصاً در دوران ابتدایی که دانش آموزان نیازی اساسی به یادگیری مهارتهای اجتماعی دارند و برای یادگیری آن باید از هر ابزاری همچون مدیریت کلاسی و روش های تدریس و ارزشیابی و … بهره برد .

 

 

  • بیان مسأله:

پیشرفت هرجامعه­ای به چگونگی کیفیت آموزش وپرورش آن جامعه بستگی دارد.آموزش وپرورش اگر راه دموکراسی وروش علمی پیشگیردزمینه یایجادجامعه ای پیشرفته را مهیا می­سازد .به منظور رسیدن به این دموکراسی ، رعایت قانون و نظم و ایجاد نگرش مثبت در این زمینه و اعمال آن توسط افراد یک جامعه ، به خصوص متو لیان امر خطیر تعلیم و تربیت ، ضرورت می­یابد .

آموزش وپرورش علاوه بر این که دردسته بندی مشاغل در رده­ی بالایی قرار دارد.از نظر پیچیدگی نیز جزء پیچیده­ترین حرفه­های تخصصی دسته بندی می­گردد(علاقه بند،1381). اشراف معلم بر موضوعات درسی،مسائل یادگیری، الگوها، مهارتهای اجتماعی، روشها، راهبردهاو فنون تدریس، از عوامل عمده­ی اثر بخشی رفتار ومدیریت کلاسی می­باشد .دررفتارکلاسی و ارتباط معلم بادانش ­آموزان باتوجه به این که مدرسه وکلاس سازمان های اجتماعی آموزش تربیتی می باشد.

کلاس درس یک سازمان اجتماعی آموزش است،سازمان های اجتماعی ، آموزشی -تربیتی،بدون پیروی محض ازارتباطات رسمی درجهت پویایی پیش می­روند . وجود نظم و انضباط در کلاس و یا به عبارتی مدیریت کلاسی ، جهت اثر بخشی و کارآیی و در نهایت بهره­وری کار یک معلم بسیار مؤثر می­باشد . بنابراین لازم است در این خصوص فنون و ویژگیهای مورد نیاز مدیریت کلاس شناسایی و تبیین گردد، تا مورد استفاده­ی همه­ی کسانی که با آموزش و پرورش سر و کار دارند ، قرار گیرد .

ایجاد فرصت یادگیری یکی از ویژگیهای اساسی پژوهش پیرامون اثربخشی معلم و همبستگی آن با دستاورد و موفقیت و پیشرفت یادگیرنده است و مدیریت کلاسی است(بروفی و گود،1986به نقل از هاشمی و همکاران، 1391،ص 203). توجه به مهارتهای اجتماعی دانش آموزان در مدیریت کلاسی از اهمیت بسزایی برخوردار است و بنا به اعتقاد(هاشمی 1391،ص 148)، ایجاد رویه وقوانین در اثربخشی مدیریت کلاسی بسیار مهم و اثربخش است و توجه به مهارتهای اجتماعی به پیامـدهای مطلوب در فــرایند کلاسی منجر می­گردد .آموزش مهارتهای اجتماعی نباید تنها متشکل از توصیف مهارت و چرایی مهم بودن آن باشد ، بلکه باید به شرح و توضیح چگونگی انجام مهارت و اینکه چه موقع و چرا اجرا می­ شود پرداخت .

مهارتهای اجتماعی بر رفتارهای فراگرفته مطلوبی که فرد را قادر می­سازد با دیگران رابطه­ مطلوبی داشته و از واکنشهای نامعقول اجتماعی خودداری کند. مهارتهای اجتماعی طیف گسترده ای رفتارها از قبیل توانایی شروع ارتباط موثر ومناسب با دیگران ارائه پاسخ های مفید وشایسته،تمایل به رفتارهای سخاوتمندانه ، همدلانه و یاریگرانه ، پرهیز از تمسخر و قلدری و زورگویی به دیگران را شامل می­ شود (ماتسون و همکاران ،2008). توجه به مهارتهای مختلف در مدیریت کلاسی برای رشد دانش آموزان از جمله مسائل اساسی در آموزش و پرورش ابتدایی می باشد که در بیشتر کلاسهای و مدارس ابتدایی با توجه به نقش داشتن روش های متفاوت در مدیریت و نوع تفکر مدیریتی معلمان از اهمیت خاص و فوق العاده ای برخوردار است . و بررسی این موضوع باعث می­گردد که جنبه­ های مختلف آن مورد بررسی قرار گیرد. علیرغم تلاش بسیاری از پژوهشگران بیشتر دانش آموزان ما در بعد مهارتهای اجتماعی دچار مشکلاتی می­باشند که بی توجهی به این مهارتها می ­تواند زمینه های مثبت تحصیلی را تحت الشعاع قرار دهد و آن را به سمت و سویی کشانده که منجر یه یادگیری مفید نگردد .بنابراین این پژوهش  به دنبال پاسخگویی به این سؤال اساسی است که تا چه میزان در مدیریت کلاسی به مهارتهای اجتماعی دانش آموزان توجه می­ شود ؟

 

 

 

 

 

  • اهمیت و ضرورت تحقیق :

آموزش و پرورش یکی از نهادهای اصلی جامعه است که تعلیم و تربیت و ساختن انسان مطلوب و مؤثر را در جامعه به عهده دارد. برای پرورش افراد مطلوب ، نیاز به یک نظام آموزشی کار آمد است که اجزاء و عناصر آن اعم از مواد درسی، دانش آموز ، معلم ، وسایل آموزشی ، فضا و غیره با یکدیگر ارتباط متقابل دارند تا اهداف مورد انتظار تحقق یابد. از طرف دیگر ، تدریس و آموزش از نظر ماهیت یک نظام ارتباطی متقابل است و مدرسه به سان گروه پویایی ، درصدد آماده کردن افراد برای ورود به جامعه در سطح بسیار گسترده تری است . کلاس درس نیز به عنوان یک گروه کوچک اجتماعی و کوچکترین خرده سیستم اجتماعی در نظام آموزشی دارای خصوصیات و ویژگیهای منحصر به فردی است که آن را از سایر سازمانها و نهادهای اجتماعی متمایز می­ کند .این خرده سیستم بدنبال تحقق اهداف آموزشی ـ تربیتی است ، از این رو نیاز به مدیریت دارد. با این تفاوت که در کلاس درس بیش از سایر سازمان های اجتماعی و رسمی کارکردهای مدیریت در هم تنیده است و براحتی از هم قابل تفکیک نیست(فونتانا،مترجم محمدی،1382).

از طرف دیگر ، از اهداف مصوب نظام آموزش و پرورش ، تربیت اجتماعی دانش آموز است بطوریکه انتظار می رود فراگیر بعد از فراغت از تحصیل به عنوان شهروند مؤثر و فعال در جامعه کلاس ، مدرسه، و در سطح ملی و جهانی با دیگران ارتباط مؤثر داشته باشد . ارتباط امری اکتسابیاستکهمهمترین مکان برای کسب آن کلاس درس است. ارتباط نیز عامل اصلی یادگیری است.”مدیریت کلاس ”و ”ارتباط” دارای کنش متقابل گسترده و پیچیده­ای می­باشند که خلل و ضعف درهرکدام تحقق اهداف تعلیم و تربیت را با چالشهایی عمیق روبرو خواهد ساخت .

کمبود مهارتهای اجتماعی یک مشکل بزرگ برای بعضی از دانش آموزان است. شواهدی وجود دارد که برنامه ­های مداخله ای مدرسه می ­تواند به بهبود مهارتهای اجتماعی کمک کند(آندرسون، بوچر و همکاران، 2003؛ لین و همکاران،2000؛ تیلور و همکاران ،2002 به نقل از هاشمی و همکاران 1391، ص 203).مدیریت یعنی هنر انجام دادن کارها به وسیله دیگران که در آن رفتار آمرانه­ی معلم وهمچنین خودمحوری وی مورد انتقادقرارمی­گیرد . باتوجه به این تعریف،معلم بایستی یک راهنمای خوب باشد،ولی کارهاتوسط خوددانش آموزانجام شودوآنهادرامریادگیری فعال باشند. بدیهی است که هرچه مشارکت دانش آموزان درفعالیتهای کلاسی و فرایند یادگیری بیشتر باشد؛ رشد مهارتهای اجتماعی درآنان توسعه یافته و متکی به خود می­گردندو اعتماد بنفس درآنان  افزایش می­یابد(پرداختچی، 1372) .

فراهم کردن زمینه­ها و عوامل لازم برای اجتماعی کردن و جامعه پذیر کردن دانش آموزان یکی از اهداف مهم هر نظام آموزش است(صافی،1391،ص10).مدیریت کلاس درس را مترادف با” کنترل و انضباط” و یا ”طراحی و سازماندهی کلاس درس می­باشد . در این دیدگاه تدریس و آموزش برجسته تر از مدیریت کلاس می­باشد و کلاس درس بعنوان یک نظام اجتماعی است که شامل همه فعالیتهای معلم در کلاس درس می­ شود. این دیدگاه مدیریت کلاس درس را شامل سه مرحله، مقدمات (طراحی و سازماندهی) اجرا (رهبری ،‌هماهنگی، کنترل ، آموزش) و ارزشیابی می­داند. این دیدگاه زمینه پویایی ، توصیف ، تحلیل و تبیین کلاس درس و فعالیتهای معلم را فراهم می کند(ریس و مور ، مترجم هاشمیان ، 1381).

– Gersham

– Brophy & Good

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
 [ 11:00:00 ب.ظ ]




فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه………………………………………………………………………………………………………….. 2

1-1-بیان مسئله ……………………………………………………………………………………………… 3

1-2-اهمیت و ضرورت پژوهش…………………………………………………………………………. 5

1-3-هدفهای پژوهش……………………………………………………………………………………… 8

1-4-سوالهای پژوهش……………………………………………………………………………………… 8

1-5- تعریف مفاهیم مطرح شده در عنوان پژوهش و سوالهای پژوهش………………………….. 8

1-5-1-تعاریف مفهومی ………………………………………………………………………………… 8

1-5-2-تعاریف عملیاتی ……………………………………………………………………………….. 9

1-6- روش اجرای پژوهش………………………………………………………………………………. 10

فصل دوم: مبانی نظری وپیشینه پژوهش

2-1-مبانی نظری ………………………………………………………………………………………….. 12

2-1-1-ارتباط خدا با انسان و انسان با خدا …………………………………………………………. 12

2-1-1-1-دیدگاه ادیان ……………………………………………………………………………… 12

2-1-1-2-اومانیسم انسان گرایی …………………………………………………………………… 13

2-1-1-3-دئیسم (خداشناسی طبیعی)……………………………………………………………… 14

2-1-1-4-آته ایسم (الحاد)………………………………………………………………………….. 16

2-1-1-5-ارتباط خدا با انسان و انسان با خدا در دین اسلام ………………………………….. 17

2-1-2-ارتباط با طبیعت ……………………………………………………………………………….. 19

2-1-2-1-ارتباط با طبیعت در ادیان دیگر………………………………………………………… 19

2-1-2-2-آثار تاثیر اومانیسم بر روابط بین انسان با طبیعت……………………………………. 20

2-1-2-3-ارتباط انسان با طبیعت در دین اسلام …………………………………………………. 21

2-1-3-ارتباط انسان با دیگران ……………………………………………………………………….. 22

2-1-3-1-بررسی آراء اندیشمندان و مکاتب و نهضت های مختلف در خصوص ارتباط با دیگران   23

2-1-3-2-دیدگاه اسلام در مورد ارتباط انسان با دیگران …………………………………….. 30

2-1-4-ارتباط انسان با خود …………………………………………………………………………… 32

2-1-4-1-دیدگاه اندیشمندان و مکاتب در مورد ارتباط انسان با خود ……………………… 32

2-1-4-2-دیدگاه دانشمندان اسلامی در مورد از خود بیگانگی………………………………. 34

2-1-4-3-دیدگاه قرآن در مورد روابط انسان با خود ………………………………………….. 35

2-2-چکیده پژوهش‌های انجام یافته ………………………………………………………………….. 37

2-2-1-پژوهش‌های انجام یافته در داخل از کشور ……………………………………………….. 37

2-2-2-پژوهش‌های انجام یافته در خارج از کشور……………………………………………….. 42

2-2-3-خلاصه و جمع‌بندی ………………………………………………………………………….. 44

فصل سوم: بررسی ارتباط خدا با انسان از منظر قرآن کریم و دلالتهای تربیتی آن و بررسی ارتباط انسان با خدا از منظر قرآن کریم و دلالت‌های تربیتی آن

3-1-ارتباط خداوند با انسان …………………………………………………………………………….. 48

3-1-1-مبانی …………………………………………………………………………………………….. 48

3-1-1-1-مبناء آفرینندگی …………………………………………………………………………. 48

3-1-1-2-مبنا مالکیت ……………………………………………………………………………….. 50

3-1-1-3-مبنا ربوبیت ……………………………………………………………………………….. 51

3-1-1-4-مبنا رحمانیت و رحمیت ……………………………………………………………….. 53

3-1-1-5-مبنا امتحان کنندگی……………………………………………………………………… 54

3-1-1-6-مبنا هدایت‌گری………………………………………………………………………….. 57

3-1-1-7-دادگری……………………………………………………………………………………. 59

3-1-2-نگاه ترکیبی…………………………………………………………………………………….. 63

3-1-3-دلالت‌های تربیتی ……………………………………………………………………………… 64

3-1-3-1-اصل رأفت و مهربانی مربی…………………………………………………………….. 65

3-1-3-1-1- روش خیرخواهی …………………………………………………………………. 66

3-1-4-2-اصل امتحان (ابتلاء)……………………………………………………………………… 67

3-1-3-2-1-روش فراهم سازی شرایط مواجهه با امتحان ………………………………….. 68

3-1-3-3-اصل هدایت‌گری مربی…………………………………………………………………. 69

3-1-3-3-1-روش اصلاح مربی ………………………………………………………………… 70

3-1-3-3-2-روش ارائه الگو …………………………………………………………………….. 71

3-1-3-4-اصل تناسب تکلیف با وسع ………………………………………………………….. 72

3-1-3-4-1-روش عرضه تکالیف در سطح بالا ……………………………………………. 73

3-1-3-5-اصل عدم تبعیض ………………………………………………………………………. 74

3-1-3-5-1-روش برتری بر اساس ملاک ………………………………………………….. 75

3-1-3-6-اصل عدالت در مجازات ……………………………………………………………….. 76

3-1-3-6-1-روش مجازات به قدر خطا……………………………………………………… 78

3-2-ارتباط انسان با خداوند از منظر قرآن مجید و دلالت‌های تربیتی آن ……………………….. 79

3-2-1-مبانی …………………………………………………………………………………………….. 79

3-2-1-1-مبنا گرایش فطری انسان نسبت به خداوند …………………………………………… 79

3-2-1-2-مبنا مملوکیت انسان ……………………………………………………………………… 82

3-2-2-دلالت‌های تربیتی ……………………………………………………………………………….. 84

3-2-2-1-اصل احیاء و شکوفایی فطرت ………………………………………………………… 84

3-2-2-1-1-روش بهره‌وری از عقل و اندیشه ………………………………………………. 85

3-2-2-1-2-روش بهره‌مندی از تعالیم انبیاء الهی ………………………………………….. 86

3-2-2-2-اصل تن سپردن به مالکیت خدا ……………………………………………………….. 88

3-2-2-2-1-روش عبادت………………………………………………………………………. 90

پایان نامه و مقاله

 

3-2-2-2-2- روش رویگردانی از عبودیت غیر خدا……………………………………….. 91

3-3-باهم‌نگری(بررسی ارتباط خداوند با انسان از منظر قرآن مجید و دلالت‌های تربیتی آن).. 94

3-4-با هم‌نگری(بررسی ارتباط انسان با خداوند از منظر قرآن مجید و دلالت‌های تربیتی آن). 96

فصل چهارم: بررسی ارتباط انسان با خود از منظر قرآن کریم و دلالتهای تربیتی آن

4-1-مبانی …………………………………………………………………………………………………. 100

4-1-1-مبناء توانایی جهت خودشناسی و خودسازی…………………………………………….. 100

4-1-2-مبناء بازگشت نتایج اعمال به خود ………………………………………………………… 102

4-1-3-مبناء خروج از اعتدال، ظلم به خود ……………………………………………………….. 104

4-2-دلالت‌های تربیتی ………………………………………………………………………………….. 107

4-2-1-اصل خودشناسی………………………………………………………………………………. 107

4-2-1-1-روش شناخت فطری……………………………………………………………………. 108

4-2-1-2-روش شناخت عقلی…………………………………………………………………….. 108

4-2-1-3-روش شناخت وحیانی………………………………………………………………….. 109

4-2-2-اصل خودسازی……………………………………………………………………………… 109

4-2-2-1-روش تفکر……………………………………………………………………………….. 110

4-2-2-2-روش مراقبه ……………………………………………………………………………… 111

4-2-3-اصل عاقبت اندیشی راجع به نتایج اعمال ………………………………………………. 111

4-2-3-1-روش اعطای بینش………………………………………………………………………. 112

4-2-4-1-اصل اعتدال و احقاق حق………………………………………………………………. 114

4-2-4-1-1-روش کسب بصیرت و معرفت ……………………………………………….. 115

4-3-باهم‌نگری……………………………………………………………………………………………. 116

فصل پنجم: نحوه ارتباط پیامبران خدا با انسان از منظر قرآن کریم و دلالت‌های تربیتی آن

5-1-مبانی …………………………………………………………………………………………………. 119

5-1-1-مبنا رأفت و مهربانی ……………………………………………………………………….. 119

5-1-2-مبنا هدایتگری ………………………………………………………………………………. 121

5-1-3- مبنا تواضع پیامبران…………………………………………………………………………. 122

5-1-4- مبنا صبر و پایداری………………………………………………………………………… 124

5-1-5- مبنا هم زبانی……………………………………………………………………………….. 126

5-2- دلالت های تربیتی…………………………………………………………………………………. 127

5-2-1- اصل رأفت و مهربانی مربی………………………………………………………………. 127

5-2-2- اصل هدایت گری مربی………………………………………………………………….. 127

5-2-3- اصل تواضع مربی………………………………………………………………………….. 127

5-2-3-1- روش ابراز تواضع در مسیر و سلوک اجتماعی……………………………….. 129

5-2-4- اصل صبر و استقامت مربی……………………………………………………………….. 130

5-2-4-1- روش تغافل………………………………………………………………………….. 131

5-2-5- اصل رعایت فهم مخاطب………………………………………………………………… 133

5-2-5-1- روش شناخت استعدادها و توانایی های متربی………………………………… 134

5-2-5-2- روش ارائه بر اساس ترتیب و تسلسل منطقی…………………………………… 134

5-3- با هم نگری…………………………………………………………………………………………. 136

فصل ششم: بررسی ارتباط انسان با دیگران از منظر قرآن کریم و دلالت های تربیتی آن

6-1- مبانی…………………………………………………………………………………………………. 140

6-1-1- مبناء هویت جمعی…………………………………………………………………………. 140

6-2- دلالت های تربیتی…………………………………………………………………………………. 142

6-2-1- اصل سنت گزینی و سنت زدایی………………………………………………………… 142

6-2-1-1- روش سنجش سنتها بر اساس معیار اسلام……………………………………… 145

6-2-2- اصل حفظ و ارتقای فردیت……………………………………………………………… 146

6-2-2-1- روش زمینه سازی برای تاسی به مصداق های حفظ و ارتقای فردیت در تاریخ          148

6-2-2-2- روش ارائه بینش نسبت به ارزش های وجودی فردی آدمی………………… 150

6-2-3- اصل غلبه بر خودمحوری…………………………………………………………………. 151

6-2-3-1- اصل غلبه بر خودمحوری…………………………………………………………. 154

6-2-3-2- گفتگو با دیگران…………………………………………………………………… 155

6-3- با هم نگری…………………………………………………………………………………………. 156

فصل هفتم: بررسی ارتباط انسان با طبیعت از منظر قرآن کریم و دلالت های تربیتی آن

7-1- مبانی…………………………………………………………………………………………………. 160

7-1-1- مبنا طبیعت نشانه ای برای تفکر انسان…………………………………………………… 160

7-1-2- مبنا طبیعت مسخر انسان…………………………………………………………………… 161

7-2- دلالت های تربیتی ………………………………………………………………………………… 162

7-2-1- اصل تفکر در آیات الهی…………………………………………………………………. 163

7-2-1-1- روش تفکر و توجه به آیات الهی……………………………………………….. 164

7-2-2- اصل بهره وری صحیح……………………………………………………………………. 165

7-2-2-2-1- روش ارتقای سطح بینش……………………………………………………… 166

7-3- با هم نگری…………………………………………………………………………………………. 168

فصل هشتم: نتیجه گیری

8-1- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………. 171

8-1-1- ارتباط خدا با انسان از منظر قرآن کریم و دلالت های تربیتی آن چه می باشد؟.. 171

8-1-2- ارتباط انسان با خدا از منظر قرآن کریم و دلالت های تربیتی آن چه می باشد؟.. 173

8-1-3- ارتباط انسان با خود از منظر قرآن کریم و دلالت های تربیتی آن چه می باشد؟.. 175

8-1-4- ارتباط پیامبران خدا با انسان از منظر قرآن کریم و دلالت های تربیتی آن چه می‌باشد؟        176

8-1-5- ارتباط انسان با دیگران از منظر قرآن کریم و دلالت های تربیتی آن چه می باشد؟ 178

8-1-6- ارتباط انسان با طبیعت از منظر قرآن کریم و دلالت های تربیتی آن چه می باشد؟ 179

8-2- پیشنهاد کاربردی…………………………………………………………………………………… 180

8-3- پیشنهاد پژوهشی……………………………………………………………………………………. 180

8-4- محدودیت ها……………………………………………………………………………………….. 181

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………. 182

منابع لاتین…………………………………………………………………………………………………… 192

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                        صفحه

 

جدول 1-پژوهش‌های انجام یافته در داخل کشور……………………………………………………. 45

جدول 2-پژوهش های انجام یافته در خارج از کشور……………………………………………….. 46

جدول 3-مبانی اصول و روش های مربوط به هدف ارتباط خداوند با انسان و دلالت‌های تربیتی آن           98

جدول 4-مبانی اصول و روش های مربوط به هدف ارتباط انسان با خداوند و دلالت‌های تربیتی‌آن            98

جدول 5-مبانی اصول و روش های مربوط به هدف ارتباط انسان با خود ودلالت‌های تربیتی‌آن. 117

جدول 6-مبانی اصول و روش های مربوط به هدف ارتباط پیامبران با انسان ودلالت‌های تربیتی‌آن 138

جدول 7-مبانی اصول و روش های مربوط به هدف ارتباط انسان با دیگران ودلالت‌های تربیتی‌آن 158

جدول 8-مبانی اصول و روش های مربوط به هدف ارتباط انسان با طبیعت ودلالت‌های تربیتی‌آن 169

 

 

 

فصل اول

کلیات پژوهش

 

  

 

مقدمه

ارتباط یکی از مسائل عمده در زندگی هر فردی به شمار می رود  زیرا خداوند متعال انسان را به گونه ای خلق کرده است که بقا،پرورش،رشد،پیشرفت و تعالی و در نهایت کمال وی تمامی منوط به ارتباط می باشد. انسان قادر است که با اشیا و محیط پیرامون،انسانهای دیگر،خود و خدای خود ارتباط برقرار کند و این ارتباط به مثابه دوروی یک سکه هم می تواند مفید و سازنده باشد و هم مخرب .

انسان عصر امروز تجربه بشری چند هزار ساله را با خود به همراه دارد و از پیشرفت های شگرف در جنبه های سخت افزاری ارتباطات برخوردار است ولی با این همه در عصر ارتباطات در تمامی سطوح (چه در سطح ارتباط بین فردی،ارتباط با خویشتن،ارتباط با خالق،ارتباط با محیط زیست )با مشکل مواجه است «ما در عصر شکوفایی فناوری قادریم تا از کره ماه پیام دریافت کرده و در باره کره مریخ پژوهش های فضایی انجام دهیم ولی از ایجاد ارتباط با کسانی که دوستشان داریم ناتوانیم»(بولتن ،4:1381).انسان همواره برای کسب معرفت و شناخت می تواند از دو منبع بهره جوید یکی وحی و حجت ظاهری است که خداوند به واسطه پیامبران و از طریق کتب آسمانی انسان را به حقایق جهان آشنا کرده است و دیگری حجت باطنی و عقل است که از راه مشاهده پدیده ها و تلاش فکری و تجربی حاصل می شود . از اشتباهات بشر امروز این است که فقط بر حجت باطنی (عقل)تکیه کرده و می خواهد پرسش ها و چالشهای خود رابه وسیله قوای فکری خود حل و فصل نماید .در حالی که بسیارند حوادث و تجربه های تلخ در طول تاریخ بشر که ناشی از این برداشت ناصحیح می باشد .این امر در مورد ارتباط نیز صادق است دشمنی،کینه،جنگ و خونریزی،بیماری روانی،از بین رفتن تدریجی محیط زیست همگی گواه بر این است که انسان متمدن امروز با وجود پیشرفت های عظیم در علم و تکنولوژی به راه خطا می رود .

از سویی دیگر معارف تعالی بخش الهی(ادیان )و در بین آنها دین اسلام سرشار از گنجینه های علم و معرفت برای بشریت می باشد.«اسلا م به عنوان پیشرفته ترین و کامل ترین دین که راهنمای انسان در زندگی است بهترین نظریه را در مورد انسان و روانشناسی او دارد که در هر زمان و مکانی قابل تطبیق بوده و تمام زمینه های حیات وی را تحت پوشش قرار می دهد»(قریشی راد، 128:1389)

بر این اساس در پژوهش حاضر سعی می شود که با توجه به آیات گهر بار قرآن مجید الگوی ارتباطی مؤثری فراهم گردد.

1-1-بیان مسئله

انسان متمدن  عصرامروز با وجود پیشرفت و تکامل علم و تکنولوژی در عصر ارتباطات،از حل بسیاری از  مسائل  ومشکلات فردی و اجتماعی خویش عاجز است است.ارمغان قرن حاضر برای بشریت در اکثرجوامع خانواده های از هم گسیخته و ناتوان از اجرای کارکردهای مثبت خویش،فرزندان گریزان از خانواده و پدران و مادران مستاصل می باشد. در عرصه آموزش و پرورش رسمی در مواردی شاهد رواج مشکلات رفتاری در بین دانش آموزان،آموزشگاه های نابسامان،و مربیانی ناکارآمد می باشیم .در عرصه مسائل فردی،بیماری های روانی چنان شیوع پیدا کرده است که اکثریت جوامع با آن دست به گریبان هستند«بسیاری از مردم جهان از مشکل عدم سلامت روان رنج می برند و متاسفانه آمارهای مربوطه در دهه های اخیر سیر صعودی قابل توجهی را نشان می دهد در ایران شیوع اختلالات روانی در جمعیت 18سال به بالای کشور 17.1%گزارش شده که این رقم در زنان 23.4%و در مردان 10.86%می باشد»(تقربی،209:1389)

در عرصه زیست محیطی انسان طبیعت را به سوی نابودی کشانده است«در حال حاضر گرم شدن بی سابقه کره زمین،آلودگی آب و هوا،انتشار گازهای گلخانه ای،ازبین رفتن اکوسیستم ها و نازک شدن لایه ازن از مهمترین پیامد های بهره گیری زیاد از طبیعت در راستای فعالیت های تولیدی انسان و مصرف کالاها و خدمات هستند»(فطرس،فردوسی،مهرپیما،13:1389) طبیعتی که بشر ازآن و عضوی از اعضای روییده بر پیکر خاک است و چنان در این کار اهتمام دارد که سرانجام نابودی نسل بشر را نیز درپیش دارد.وقتی به این مشکلات دقیق تر و موشکافانه تر می نگریم در می یابیم یکی از عوامل بروز این قبیل مسائل در ابنای بشر وجود انواع روابط غلط و نادرست می باشد.چرا که خداوند متعال انسان را به گونه ای خلق کرده است که با تمامی اجزاءو کائنات عالم و همچنین وجودخود،خالق هستی در ارتباط و کنش متقابل می باشد و نمی توان انسانی را متصور شد جدای از دیگران،خودو خدا .و حتی بالاتر از این بایدگفت تعالی و تکامل انسان بستگی بسیار بالایی با چگونگی« ارتباط» دارد.

چنانکه از منظر قرآن کریم رسیدن انسان به مقام اعلی علیین و یا در نقطه مقابل آن اسفل سافلین تمامی وابسته به این است که انسان در مقام برقراری ارتباط از چه روش و مسلک و مرامی بهره برده باشد .« إِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْقانِتِینَ وَ الْقانِتاتِ وَ الصَّادِقِینَ وَ الصَّادِقاتِ وَ الصَّابِرِینَ وَ الصَّابِراتِ وَ الْخاشِعِینَ وَ الْخاشِعاتِ وَ الْمُتَصَدِّقِینَ وَ الْمُتَصَدِّقاتِ وَ الصَّائِمِینَ وَ الصَّائِماتِ وَ الْحافِظِینَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحافِظاتِ وَ الذَّاکِرِینَ اللَّهَ کَثِیراً وَ الذَّاکِراتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَهً وَ أَجْراً عَظِیما. مسلماً خدا براى مردان و زنان مسلمان و مردان و زنان با ایمان، و مردان و زنان عبادت‏پیشه، و مردان و زنان راستگو و مردان و زنان شکیبا، و مردان و زنان فروتن، و مردان و زنان صدقه دهنده، و مردان و زنان روزه‏دار، و مردان و زنان حفظ کننده خود از پلیدى‏هاى جنسى، و مردان و زنانى که بسیار یاد خدا مى‏کنند، آمرزش و پاداشى بزرگ آماده کرده است.»(الاحزاب:35) حال این سوال مطرح است که ارتباطات گسترده انسان می بایست از چه ویژگی هایی برخوردار باشد چنان که می دانیم انسان در میان دیگر موجودات دارای ویژگی های خاص و متمایزی است و شخصیت و ساختار وجودی وی از پیچیدگی ها و ظرایفی بس شگرف برخوردار است به گونه ای که عقل انسان قادر به درک آن نمی باشد و تنها منبعی که می توان در این زمینه به راستی بر آن تکیه کرد .ذات باری تعالی است که خودآفریننده  این موجود بی نظیر می باشد .چه کسی بهتر از صانع که از وجود مصنوع خبر دهد «….وَ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْکِتابَ تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْ‏ءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَهً وَ بُشْرى‏ لِلْمُسْلِمِین. و این کتاب را بر تو نازل کردیم که بیانگر هر چیزى و هدایت و رحمت ومژده‏اى براى تسلیم‏شدگان [به فرمان‏هاى خدا] ست.»(نحل :89)و اینچنین است که خداوند به واسطه وحی و پیامبران و کتاب آسمانی از راز و رمز وجودی انسان پرده بر می دارد و در این میان دین اسلام کامل ترین ادیان الهی می باشد که درآن به تمامی جنبه های خلقت انسان توجه شده است و هیچ جنبه ای ازآن  فرو گذار نشده است. فلسفی (بی تا)این گونه بیان می دارد که «پیامبران خداآدمی را با دیده واقعی نگریسته و تمام جوانب مادی و معنوی اورا مورد توجه قرار می دادند ……….این برنامه سعادت بخش به طور جامع و کامل در مکتب آسمانی قران شریف آمده است. »(ص16) و بر ماست که با غور و تعمق درآیات گرانبارش برای تمامی مسائل زندگی خویش راهنما و برنامه ای جامع فراهم آوریم. «ظواهر قرآن،حجیّت و مدرکیّت دارد و ما می توانیم در موارد مختلف به معنای ظاهری آن تکیه کرده آن را مستقلاًً مورد عمل قرار دهیم و در گفتار و نظریات و استدلال های خویش به آن تمسک جوییم زیرا ظواهر قرآن برای عموم حجت و مدرک است. »(خویی،413:1371)

با توجه به مطالب فوق پژوهش فوق در صدد است  مؤلفه های ارتباط  در حوزه های ارتباط خداوند با انسان، انسان  با خدا،خود،دیگران،و طبیعت را از دیدگاه آیات روشنگر وحی بررسی کرده همچنین الگوهای ارتباطی که پیامبران  در ارتباط با انسانها مورد استفاده قرار داده اند را موردبحث و  بررسی قراردهد. بعد از طی این مراحل   با توجه به نتایج آنها پیامد های تربیتی مربوط به هر یک را تحلیل و بررسی قرار دهد.

 

 

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت
 [ 10:59:00 ب.ظ ]
 
مداحی های محرم