عنوان                       صفحه

چکیده ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….1

فصل اول : طرح تحقیق

• مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..2
• بیان مسأله ………………………………………………………………………………………………………………………………………………4
• اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..6
• اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………..9

1-4-1-هدف اصلی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………….9

1-4-2- اهداف ویژه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………9

• سؤالات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………..10

1-5-1- سؤال اصلی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………10

1-5-2- سؤالات ویژه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….10

• تعاریف عملیاتی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….11
• تعریف عملیاتی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..12

فصل دوم : مبانی نظری و تجربی تحقیق

2-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..13

2-2- تعریف مدیریت ……………………………………………………………………………………………………………………………………..13

2-3- تعریف مدیریت کلاس…………………………………………………………………………………………………………………………..14

2-4- اهمیت و ضرورت مدیریت و انضباط کلاس………………………………………………………………………………………….15

2-5- عوامل مؤثر بر مدیریت کلاس ……………………………………………………………………………………………………………..15

1- ویژگیهای شخصیتی معلم ………………………………………………………………………………………………………………………..15

• روش های تدریس ………………………………………………………………………………………………………………………………………..16
• فنون تدریس………………………………………………………………………………………………………………………………………………16
• تدبیر منفی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….17
• کم و زیاد کردن تن صدا ………………………………………………………………………………………………………………………….17
• حرکتهای معلم ………………………………………………………………………………………………………………………………………….17
• تأکید روی بعضی از مفاهیم و کلمات ………………………………………………………………………………………………………17
• اشارات معلم ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..17
• مکثهای به موقع و هدفمند ………………………………………………………………………………………………………………………17
• تشویق و تمجید دانش آموزان ……………………………………………………………………………………………………………..17
• نگاه های معنی دار ………………………………………………………………………………………………………………………………..18
• ضربه زدن به میز و صندلی ………………………………………………………………………………………………………………….18
• تدوین قوانین و مقررات کلاس …………………………………………………………………………………………………………….18

2-6- محیط کلاس درس ………………………………………………………………………………………………………………………………18

2-7- مؤلفه های مدیریت کلاس داری ………………………………………………………………………………………………………….19

2-8- معلم به عنوان مدیر کلاس درس …………………………………………………………………………………………………………24

2-9- سنجش و آموزش مهارتهای اجتماعی …………………………………………………………………………………………………31

2-10- تعاریف مهارتهای اجتماعی ………………………………………………………………………………………………………………..33

2-11- اهمیت مهارتهای اجتماعی ………………………………………………………………………………………………………………..33

2-12- نمونه هایی از مهارتهای اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………..34

2-13- سنجش مهارتهای اجتماعی

 ………………………………………………………………………………………………………………36

2-14- الگوی نارسایی مهارتهای اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………36

2-15- سنجش با مشاهده …………………………………………………………………………………………………………………………….38

2-16- گروه سنجی ……………………………………………………………………………………………………………………………………….38

2-17- رتبه بندی ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………..39

2-18- درجه بندی ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………40

2-19- مصاحبه های رفتاری…………………………………………………………………………………………………………………………..40

2-20- ایفای نقش رفتاری …………………………………………………………………………………………………………………………….40

2-21- آموزش مهارتهای اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………………….41

2-22-کسب مهارتهای اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………………………45

2-23- پرورش توانایی های شناختی دانش آموزان …………………………………………………………………………………………47

2-24- خود رهبری…………………………………………………………………………………………………………………………………………47

2-25- ایجاد زمینه برای رشد راهبردهای خود رهبری…………………………………………………………………………………47

2-26- پرورش و تقویت ویزگیهای مثبت اخلاقی …………………………………………………………………………………………49

2-27- پرورش روحیه حق محوری ……………………………………………………………………………………………………………….49

2-28- خود مدیریتی …………………………………………………………………………………………………………………………………….50

2-29- خود مدیریتی رفتاری ………………………………………………………………………………………………………………………..51

2-30- ادارک از خود ……………………………………………………………………………………………………………………………………..52

2-31- احترام به خود ……………………………………………………………………………………………………………………………………53

2-32- احترام به خود ناشی از سازمان …………………………………………………………………………………………………………53

2-33- خودکامیابی ………………………………………………………………………………………………………………………………………..55

2-34- الگوی معرفت پذیری اجتماعی از خود مدیریتی ………………………………………………………………………………55

2-35- تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سبک هویت و ابراز وجود دانش آموزان ………………………………………55

2-36- اثرات یادگیری مشارکتی بر رشد مهارتهای اجتماعی ………………………………………………………………………57

2-37- توانایی در مدیریت …………………………………………………………………………………………………………………………….58

2-38- اثرات مدیریت مشارکتی …………………………………………………………………………………………………………………….60

2-39- آثار و مزایای مشارکت و مدیریت مشارکتی ……………………………………………………………………………………..63

2-40- پیشینه­ی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………64

2-40-1- پیشینه­ی داخلی ……………………………………………………………………………………………………………………………64

2-40-2-پیشینه­ی خارجی ……………………………………………………………………………………………………………………………68

2-41- جمع بندی …………………………………………………………………………………………………………………………………………73

2-42- مدل نظری پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………74

2-43- بررسی محیط پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………….77

فصل سوم : روش شناسی تحقیق

3-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………84

3-2- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………….84

3-2-1- نوع روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………….85

3-3- جامعه آماری …………………………………………………………………………………………………………………………………………85

3-4- نمونه رو روش نمونه گیری……………………………………………………………………………………………………………………86

3-5- روش گردآوری داده ­های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………86

3-6- روش تجزیه و تحلیل داده ­های تحقیق………………………………………………………………………………………………….89

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ­های تحقیق

4-1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………90

4-2- اطلاعات جمعیت شناختی تحقیق………………………………………………………………………………………………………..91

4-3- بررسی نرمال بودن داده ها با استفاده زا ازمون گولموگروف اسمیرنوف………………………………………………94

4-4- بررسی سؤالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………..95

4-5- مقایسه میانگین رتبه مؤلفه ها با بهره گرفتن از آزمون فریدمن …………………………………………………………….114

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………115

5-2- بررسی سؤالات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….115

5-3- نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………….123

5-4- پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………………………..115

5-4-1- پیشنهادات کاربردی ……………………………………………………………………………………………………………………..115

5-4-2- پیشنهادت پژوهشی ………………………………………………………………………………………………………………………126

5-6- محدودیتهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………..127

منابع و مأخذ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..128

منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………128

منابع لاتین…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….135

پرسشنامه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………145

چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………149

 

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                       صفحه

جدول 1-1- ارتباط مؤلفه­ های تحقیق (سؤالات تحقیقاتی ) و سؤالات پرسشنامه………………………………………..12

جدول 2-1- عوامل تعیین کننده احترام به خود ناشی از سازمان و نتایج آن………………………………………………53

جدول 3- 1- جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………………………..86

جدول 3-2- روش نمره دهی به مقیاس لیکرت در پرسشنامه­ تحقیق………………………………………………………87

جدول 3-2- بررسی روایی پرسشنامه با تحلیل عاملی…………………………………………………………………………………..88

جدول3-3- نتایج آزمون آلفای کرونباخ………………………………………………………………………………………………………….89

جدول 4-1- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس جنسیت…………………………………………………………………………….91

جدول 4-2- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سطح تحصیلات………………………………………………………………..92

جدول 4-3- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سابقه تدریس……………………………………………………………………93

جدول شماره 4-4- نتایج آزمون نرمال بودن داده های تحقیق…………………………………………………………………….94

جدول 4-5- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارتهای کلامی در فرایند مدیریت کلاسی……………..95

جدول 4-6-  دیدگاه معلمان در مورد مهارتهای کلامی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات……96

جدول 4-7-  دیدگاه معلمان در مورد مهارتهای کلامی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه…………..96

جدول 4-8- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارت برقراری ارتباط در فرایند مدیریت ……………….97

جدول 4-9- دیدگاه معلمان در مورد مهارت برقراری ارتباط  در مدیریت کلاسی با احتساب تحصیلات……98

جدول 4-10- دیدگاه معلمان در مورد مهارت برقراری ارتباط در مدیریت کلاسی با احتساب سابقه…………98

جدول 4-11- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارتهای احساسی در فرایند مدیریت کلاسی…….100

جدول 4-12- دیدگاه معلمان درمورد مهارتهای کلامی درمدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات…..101

جدول 4-13- دیدگاه معلمان در مورد مهارتهای کلامی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه………101

جدول 4-14- نتایج توصیفی توجه به مهارت خود مدیریتی در فرایند مدیریت کلاسی……………………………102

جدول 4-15-دیدگاه معلمان در مورد خودمدیریتی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات……..103

جدول 4-16- دیدگاه معلمان مهارت خودمدیریتی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه………………103

جدول 4-17- مربوط به میزانتوجه به مهارتهای تحصیلی در فرایند مدیریت کلاسی…………………………….104

جدول 4-18-دیدگاه معلمان در مورد مهارت تحصیلی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات….105

جدول 4-19- دیدگاه معلمان مهارتهای تحصیلی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه…………………105

جدول 4-20- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارت ابراز وجود در فرایند مدیریت کلاسی……….106

جدول 4-21- دیدگاه معلمان مهارت ابراز وجود در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن تحصیلات…………….107

جدول 4-22- دیدگاه معلمان در مورد مهارت ابراز وجود در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه……..107

جدول 4-23- نتایج توصیفی میزانتوجه به مهارت اطاعت ورزی در فرایند مدیریت کلاسی………………….108

جدول 4-24-دیدگاه معلمان در مورد مهارت اطاعت ورزی در مدیریت کلاسی با احتساب تحصیلات…….109

جدول 4-25-دیدگاه معلمان مهارت اطاعت ورزی در مدیریت کلاسی با در نظر گرفتن سابقه………………..109

جدول 4-26- نتایج توصیفی میزانتوجه به مهارت مسئولیت پذیری در فرایند مدیریت کلاسی……………110

جدول 4-27-  دیدگاه معلمان مهارت مسئولیت پذیری در مدیریت کلاسی با احتساب تحصیلات………….111

جدول 4-28- دیدگاه معلمان در مورد مهارت مسئولیت پذیری در مدیریت کلاسی با احتساب سابقه……111

جدول 4-29- نتایج توصیفی مربوط به میزانتوجه به مهارت جرأت ورزی در فرایند مدیریت کلاسی…..112

جدول 4-30- دیدگاه معلمان در مورد مهارت جرأت ورزی در مدیریت کلاسی با احتساب تحصیلات…….113

جدول 4-31- دیدگاه معلمان در مورد مهارت جرأت ورزی در مدیریت کلاسی با احتساب سابقه…………..113

جدول4-32- دیدگاه معلمان درتوجه به مهارتهای اجتماعی در مدیریت کلاسی با احتساب جنسیت………..14

جدول شماره 4-33- نتایج آزمون مقایسه میانگین رتبه­ی مؤلفه­ ها با استفاده آزمون فریدمن………………….115

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                       صفحه

نمودار 2-1- مؤلفه های مهارت اجتماعی مورد توجه در مدیریت کلاسی…………………………………………………….76

نمودار 4-1- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس جنسیت……………………………………………………………………………..91

نمودار 4-2- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سطح تحصیلات………………………………………………………………..92

نمودار 4-3- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس سابقه تدریس…………………………………………………………………….93

 

 

 

 

چکیده تحقیق:

این تحقیق به ارزیابی مدیریت کلاسی از منظر توجه به مهارتهای اجتماعی در مدارس ابتدایی اشکنان در سال تحصیلی 94-1393 می ­پردازدجامعه­ آماری مورد نظر این تحقیق همه­معلمان مقطع ابتدایی که درسال تحصیلی 94-1393 در مدارس ابتدایی اشکنان به تدریس مشغول بوده اند . این جامعه 150 نفر شامل تعداد 94 نفر از آن زن و تعداد 56 نفر از آنان مرد بوده که با توجه به کم بودن جامعه ، کل جامعه پژوهش با روش سرشماری به عنوان نمونه انتخاب گردیدند . جهت روش جمع آوری داده ها در این تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته و فیش ثبت اصلاعات استفاده گردید . ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته و فیش ثبت اطلاعات تعیین شد .روایی پرسشنامه مورد تأیید متخصصان قرار گرفت و نیز با بهره گرفتن از آزمون تحلیل عاملی 89/0روایی آن تأیید گردیدو پایایی پرسشنامه نیز بااستفاده ازروش آلفای کرونباخ 92/. محاسبه شد . داده ­هایحاصل از پرسشنامه با بهره گرفتن از شاخصهای آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل گردید . نتایج حاصل از این پژوهش نشان می­دهد که در تمام مؤلفه­ های مهارت اجتماعی(مهارتهای کلامی ، مهارتهای احساسی ، اطاعت ورزی ، خودمدیریتی ، مسئولیت پذیری ، ابراز وجود ، مهارتهای تحصیلی ، برقراری ارتباط ، جرأت ورزی) به شکل مناسب و مطلوبی در فرایند مدیریت کلاسی تحقق یافته است و تفاوت معناداری نیز در دیدگاه معلمان مرد و زن مشاهده نگردید .

کلمات کلیدی : مدیریت کلاسی ، مهارتهای اجتماعی ، مهارتهای کلامی ، خودمدیریتی ، مسئولیت پذیری

 

 

 

 

فصل اول

طرح تحقیق

 

 

• مقدمه :

کلاس درس به عنوان یک گروه یا نظام اجتماعی دارای همه ویژگیهای سیستمهای اجتماعی است که مورد توجه صاحب نظران علوم رفتاری قرار دارد . مدیریت کلاس بر عهده معلم است که قبل از آموزش یا هر گونه اقدام تربیتی و رفتاری باید کلاس درس را جهت تحقق اهداف مدیریت نماید . مدیریت کلاس درس چون سایر مدیریتها مستلزم کارکردهایی چون طراحی و سازماندهی ، هماهنگی و رهبری ، کنترل و نظارت و ارزشیابی است که بدلیل در هم تنیدگی، این کارکردها از یکدیگر تفکیک پذیر نیستند . امروزه از مهمترین چالشهای یک معلم در کلاس ، ارتباط مؤثرو صحیح با فراگیران است از طرف دیگر ارتباط معنادار، کلید اجرای موفقیت آمیز بسیاری از شیوه ­های مدیریت در کلاس می­باشد . ارتباط عامل اصلی یادگیری است که شاخص های متعددی را در بر می‌گیرد .

سازمان های رسمی به عنوان نوعی سیستم اجتماعی مستلزم مدیریت و رهبری اثربخش برای تحقق اهداف رسمی می­باشند؛ صاحب نظران علم مدیریت وسازمان برای مدیریت و رهبری این سازمانها، کارکردهایی را عنوان کرده اند.اکثریت برکارکردهای اساسی مدیریت کلاس طراحی و سازماندهی کلاس درس، رهبری کلاس درس ، نظارت و کنترل کلاس درس و ارزشیابی اتفاق نظر دارند (پرداختچی، 1380).

اجتماعی بودن یک نیاز سرشتی انسان است ، انسان بر پایه آفرینش خویش  نیاز به تعلق و پیوند با دیگران دارد ، خوی اجتماعی بودن در وی نهفته است . مشارکت پیوند دو سویه سازنده و سودمند بین دو تن یا بیشتر از دو تن می­باشد . پیوندی گشوده و بازمیان دو انسان که این دو در پرتو آن پرورش می­یابند و از یکدیگر بهره می­گیرند . دو سویه بودن پیوند موجب می گردد تا اطلاعات ، دانش ، شناخت و اندیشه و نظر هریک از دو سوی پیوند به دیگری منتقل گردند و در اثر آن هردو طرف بهره ی بدست آورند و بر نیروی ذهنی و عقل خود بیفزایند (طوسی ، 1377) .

با وجود فراینده مهارتهای اجتماعی در رشد و تحول فراگیری این مهارت ­ها در همه­ی کودکان به شکل یکسان صورت نمی­گیرید. کودکان زیادی اغلب فاقد مهارتهای اجتماعی ضروری برای تعاملات مثبت و هدفمند است . این مسأله ممکن است باعث شود این دانش آموزان توسط همسالان عادی کمتر مورد پذیرش قرار بگیرند .این دانش آموزان نیاز دارند تا مهارتهای اجتماعی را به طور سازمان یافته آموزش ببیند . این مهارتها باید در موقعیتهای طبیعی به منظور تسهیل تعمیم دهی به موقعیتهای مختلف آموزش داده شوند (گرشام،2000). و در این میان توجه به مدیریت کلاسی و توسعه مهارتهای اجتماعی دانش آموزان در آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است . خصوصاً در دوران ابتدایی که دانش آموزان نیازی اساسی به یادگیری مهارتهای اجتماعی دارند و برای یادگیری آن باید از هر ابزاری همچون مدیریت کلاسی و روش های تدریس و ارزشیابی و … بهره برد .

 

 

• بیان مسأله:

پیشرفت هرجامعه­ای به چگونگی کیفیت آموزش وپرورش آن جامعه بستگی دارد.آموزش وپرورش اگر راه دموکراسی وروش علمی پیشگیردزمینه یایجادجامعه ای پیشرفته را مهیا می­سازد .به منظور رسیدن به این دموکراسی ، رعایت قانون و نظم و ایجاد نگرش مثبت در این زمینه و اعمال آن توسط افراد یک جامعه ، به خصوص متو لیان امر خطیر تعلیم و تربیت ، ضرورت می­یابد .

آموزش وپرورش علاوه بر این که دردسته بندی مشاغل در رده­ی بالایی قرار دارد.از نظر پیچیدگی نیز جزء پیچیده­ترین حرفه­های تخصصی دسته بندی می­گردد(علاقه بند،1381). اشراف معلم بر موضوعات درسی،مسائل یادگیری، الگوها، مهارتهای اجتماعی، روشها، راهبردهاو فنون تدریس، از عوامل عمده­ی اثر بخشی رفتار ومدیریت کلاسی می­باشد .دررفتارکلاسی و ارتباط معلم بادانش ­آموزان باتوجه به این که مدرسه وکلاس سازمان های اجتماعی آموزش تربیتی می باشد.

کلاس درس یک سازمان اجتماعی آموزش است،سازمان های اجتماعی ، آموزشی -تربیتی،بدون پیروی محض ازارتباطات رسمی درجهت پویایی پیش می­روند . وجود نظم و انضباط در کلاس و یا به عبارتی مدیریت کلاسی ، جهت اثر بخشی و کارآیی و در نهایت بهره­وری کار یک معلم بسیار مؤثر می­باشد . بنابراین لازم است در این خصوص فنون و ویژگیهای مورد نیاز مدیریت کلاس شناسایی و تبیین گردد، تا مورد استفاده­ی همه­ی کسانی که با آموزش و پرورش سر و کار دارند ، قرار گیرد .

ایجاد فرصت یادگیری یکی از ویژگیهای اساسی پژوهش پیرامون اثربخشی معلم و همبستگی آن با دستاورد و موفقیت و پیشرفت یادگیرنده است و مدیریت کلاسی است(بروفی و گود،1986به نقل از هاشمی و همکاران، 1391،ص 203). توجه به مهارتهای اجتماعی دانش آموزان در مدیریت کلاسی از اهمیت بسزایی برخوردار است و بنا به اعتقاد(هاشمی 1391،ص 148)، ایجاد رویه وقوانین در اثربخشی مدیریت کلاسی بسیار مهم و اثربخش است و توجه به مهارتهای اجتماعی به پیامـدهای مطلوب در فــرایند کلاسی منجر می­گردد .آموزش مهارتهای اجتماعی نباید تنها متشکل از توصیف مهارت و چرایی مهم بودن آن باشد ، بلکه باید به شرح و توضیح چگونگی انجام مهارت و اینکه چه موقع و چرا اجرا می­ شود پرداخت .

مهارتهای اجتماعی بر رفتارهای فراگرفته مطلوبی که فرد را قادر می­سازد با دیگران رابطه­ مطلوبی داشته و از واکنشهای نامعقول اجتماعی خودداری کند. مهارتهای اجتماعی طیف گسترده ای رفتارها از قبیل توانایی شروع ارتباط موثر ومناسب با دیگران ارائه پاسخ های مفید وشایسته،تمایل به رفتارهای سخاوتمندانه ، همدلانه و یاریگرانه ، پرهیز از تمسخر و قلدری و زورگویی به دیگران را شامل می­ شود (ماتسون و همکاران ،2008). توجه به مهارتهای مختلف در مدیریت کلاسی برای رشد دانش آموزان از جمله مسائل اساسی در آموزش و پرورش ابتدایی می باشد که در بیشتر کلاسهای و مدارس ابتدایی با توجه به نقش داشتن روش های متفاوت در مدیریت و نوع تفکر مدیریتی معلمان از اهمیت خاص و فوق العاده ای برخوردار است . و بررسی این موضوع باعث می­گردد که جنبه­ های مختلف آن مورد بررسی قرار گیرد. علیرغم تلاش بسیاری از پژوهشگران بیشتر دانش آموزان ما در بعد مهارتهای اجتماعی دچار مشکلاتی می­باشند که بی توجهی به این مهارتها می ­تواند زمینه های مثبت تحصیلی را تحت الشعاع قرار دهد و آن را به سمت و سویی کشانده که منجر یه یادگیری مفید نگردد .بنابراین این پژوهش  به دنبال پاسخگویی به این سؤال اساسی است که تا چه میزان در مدیریت کلاسی به مهارتهای اجتماعی دانش آموزان توجه می­ شود ؟

 

 

 

 

 

• اهمیت و ضرورت تحقیق :

آموزش و پرورش یکی از نهادهای اصلی جامعه است که تعلیم و تربیت و ساختن انسان مطلوب و مؤثر را در جامعه به عهده دارد. برای پرورش افراد مطلوب ، نیاز به یک نظام آموزشی کار آمد است که اجزاء و عناصر آن اعم از مواد درسی، دانش آموز ، معلم ، وسایل آموزشی ، فضا و غیره با یکدیگر ارتباط متقابل دارند تا اهداف مورد انتظار تحقق یابد. از طرف دیگر ، تدریس و آموزش از نظر ماهیت یک نظام ارتباطی متقابل است و مدرسه به سان گروه پویایی ، درصدد آماده کردن افراد برای ورود به جامعه در سطح بسیار گسترده تری است . کلاس درس نیز به عنوان یک گروه کوچک اجتماعی و کوچکترین خرده سیستم اجتماعی در نظام آموزشی دارای خصوصیات و ویژگیهای منحصر به فردی است که آن را از سایر سازمانها و نهادهای اجتماعی متمایز می­ کند .این خرده سیستم بدنبال تحقق اهداف آموزشی ـ تربیتی است ، از این رو نیاز به مدیریت دارد. با این تفاوت که در کلاس درس بیش از سایر سازمان های اجتماعی و رسمی کارکردهای مدیریت در هم تنیده است و براحتی از هم قابل تفکیک نیست(فونتانا،مترجم محمدی،1382).

از طرف دیگر ، از اهداف مصوب نظام آموزش و پرورش ، تربیت اجتماعی دانش آموز است بطوریکه انتظار می رود فراگیر بعد از فراغت از تحصیل به عنوان شهروند مؤثر و فعال در جامعه کلاس ، مدرسه، و در سطح ملی و جهانی با دیگران ارتباط مؤثر داشته باشد . ارتباط امری اکتسابیاستکهمهمترین مکان برای کسب آن کلاس درس است. ارتباط نیز عامل اصلی یادگیری است.”مدیریت کلاس ”و ”ارتباط” دارای کنش متقابل گسترده و پیچیده­ای می­باشند که خلل و ضعف درهرکدام تحقق اهداف تعلیم و تربیت را با چالشهایی عمیق روبرو خواهد ساخت .

کمبود مهارتهای اجتماعی یک مشکل بزرگ برای بعضی از دانش آموزان است. شواهدی وجود دارد که برنامه ­های مداخله ای مدرسه می ­تواند به بهبود مهارتهای اجتماعی کمک کند(آندرسون، بوچر و همکاران، 2003؛ لین و همکاران،2000؛ تیلور و همکاران ،2002 به نقل از هاشمی و همکاران 1391، ص 203).مدیریت یعنی هنر انجام دادن کارها به وسیله دیگران که در آن رفتار آمرانه­ی معلم وهمچنین خودمحوری وی مورد انتقادقرارمی­گیرد . باتوجه به این تعریف،معلم بایستی یک راهنمای خوب باشد،ولی کارهاتوسط خوددانش آموزانجام شودوآنهادرامریادگیری فعال باشند. بدیهی است که هرچه مشارکت دانش آموزان درفعالیتهای کلاسی و فرایند یادگیری بیشتر باشد؛ رشد مهارتهای اجتماعی درآنان توسعه یافته و متکی به خود می­گردندو اعتماد بنفس درآنان  افزایش می­یابد(پرداختچی، 1372) .

فراهم کردن زمینه­ها و عوامل لازم برای اجتماعی کردن و جامعه پذیر کردن دانش آموزان یکی از اهداف مهم هر نظام آموزش است(صافی،1391،ص10).مدیریت کلاس درس را مترادف با” کنترل و انضباط” و یا ”طراحی و سازماندهی کلاس درس می­باشد . در این دیدگاه تدریس و آموزش برجسته تر از مدیریت کلاس می­باشد و کلاس درس بعنوان یک نظام اجتماعی است که شامل همه فعالیتهای معلم در کلاس درس می­ شود. این دیدگاه مدیریت کلاس درس را شامل سه مرحله، مقدمات (طراحی و سازماندهی) اجرا (رهبری ،‌هماهنگی، کنترل ، آموزش) و ارزشیابی می­داند. این دیدگاه زمینه پویایی ، توصیف ، تحلیل و تبیین کلاس درس و فعالیتهای معلم را فراهم می کند(ریس و مور ، مترجم هاشمیان ، 1381).

– Gersham

– Brophy & Good