1-5- فرضیه ­های پژوهش. 10

 

1-5-1- فرض کلی. 10

 

1-5-2- فرضیه ­های اختصاصی. 10

 

1-6- پیش فرض­های پژوهش. 11

 

1-7- محدودیت­های پژوهش. 11

 

1-8- تعریف اصطلاحات و واژه ها. 11

 

1-8-1- موسیقی کارکردی. 11

 

1-8-2- موسیقی آرامش بخش. 12

 

1-8-3- موسیقی مهیج. 12

 

1-8-4- موسیقی تحریک کننده­ امواج مغزی. 12

 

1-8-5- موسیقی ترکیبی. 13

 

1-8-6- اجرای ورزشی. 13

 

                              فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه ی پژوهش

 

2-1- مقدمه. 15

 

2-2- مروری بر مبانی نظری پژوهش. 15

 

2-2-1- عملکرد استقامتی. 15

 

2-2-2- عوامل مؤثر بر عملکرد استقامتی. 15

 

). 16

 

19

 

2-2-2-1-1-1- ظرفیت انتشار ریوی. 19

 

2-2-2-1-1-2- حداکثر برونده قلبی. 19

 

2-2-2-1-1-3- ظرفیت حمل اکسیژن در خون. 21

 

2-2-2-1-1-4- ویژگی­های عضلات اسکلتی. 21

 

در افراد نابالغ. 22

 

2-2-2-2-درصد حداکثر اکسیژن مصرفی. 23

 

2-2-3- اسید لاکتیک. 23

 

2-2-3-1- غلظت لاکتات خون (تولید و برداشت). 24

 

2-2-3-2- عوامل مؤثر بر تولید و پاکسازی لاکتات. 25

 

2-2-3-2-1- آستانه­ی لاکتات. 25

 

2-2-3-3- آغاز تجمع لاکتات خون. 27

 

2-3- موسیقی و فعالیت­بدنی. 28

 

2-3-1- پاسخ­های فیزیولوژیک به موسیقی. 29

 

2-3-2- پاسخ­های هیجانی و روانشناختی به موسیقی. 31

 

2-3-3- موسیقی و محور HPA.. 34

 

2-3-4- موسیقی و اجرای ورزشی هوازی و بی هوازی. 35

 

2-3-5- موسیقی درمانی و توانبخشی. 36

 

2-4- مروری بر پیشینه ی تحقیق. 37

 

2-5- نتیجه گیری. 42

 

                             فصل سوم: روش شناسی پژوهش

 

3-1-  مقدمه. 44

 

3-2- نوع پژوهش. 44

 

3 -3- جامعه­ آماری و نمونه ی پژوهش. 44

 

3-5- متغیّرهای پژوهش. 45

 

3-5-1- متغیّر مستقل. 45

 

3-5-2- متغیر وابسته. 45

 

3-6- جمع آوری اطلاعات. 45

 

3-6-1- ابزار گردآوری داده ها. 45

 

3-7- اعتبار و روایی ابزار. 49

 

3-8- روش اجرای کار. 49

 

3-9- روش تجزیه و تحلیل آماری و نوع آزمون­هایی که مورد استفاده قرار خواهند گرفت. 51

 

                                 فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری

 

4-1- مقدمه. 53

 

4-2- اطلاعات آماری مربوط به هر یک از متغیرهای تحقیق در پنج گروه آزمایشی. 53

 

4-3- آزمون فرضیه ­های پژوهش. 54

 

                                  فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

5-1- مقدمه. 71

 

5-2- بحث پیرامون یافته­ های پژوهش. 72

 

5-2-1- میزان لاکتات خون. 72

 

5-2-2- میزان ضربان قلب. 74

 

5-2-3- زمان فعالیت. 74

 

5-2-4- میزان حداکثر اکسیژن مصرفی. 75

 

5-2-5- میزان درک فشار کار. 76

 

5-2-6- میزان درک خستگی. 77

 

5-2-7- میزان احساس توانمندی. 78

 

5-2-8- میزان شدت  خستگی. 79

 

5-2-9- پردازش اطلاعات مغزی. 79

 

5-3- نتیجه ­گیری. 80

 

5-4- موارد کاربرد. 81

 

 

 

5-5- پیشنهادهای پژوهش. 81

 

5-5-1- پیشنهادهای برخاسته از پژوهش. 81

 

5-5-2- پیشنهادهایی برای سایر محققان. 82

 

منابع و مآخذ 83

 

پیوست­ها .8

 

مقدمه

 

 عملکرد ورزشی ورزشکار به ظرفیت و عملکرد دستگاه­های بدن ورزشکار بستگی دارد. دستگاه­های عصبی و عضلانی دو دستگاه اصلی درگیر در حرکت و فعالیت­ بدنی می­باشند که دستگاه­های دیگر نظیر دستگاه­های قلبی، عروقی، تنفسی، غدد درون­ریز، گوارشی و ایمنی نقش کمکی داشته که احتیاجات بیولوژیک دو دستگاه اصلی درگیر را برآورده می­سازند. بیشتر محققین بر این عقیده­اند که گرچه کاهش ظرفیت فیزیولوژیکی دستگاه عصبی و افزایش فشارهای روانشناختی موجب بروز زودرس خستگی دستگاه عصبی مرکزی می­شوند، لیکن مستقیماً عضلات را تحت تأثیر قرار نمی­دهد بلکه کاهش فعال­سازی مرکزی یا عصبی عضلات اسکلتی، نقش کلیدی در بروز زودرس خستگی کلی بدن یا افت عملکرد مطلوب دستگاه عضلانی دارد (11). دستگاه عصبی مرکزی با عملکرد مطلوب خود می ­تواند فرکانس و دامنه ایمپالس­های عصبی که به عضلات اسکلتی می­فرستد را افزایش داده و شدت و دوام انقباض عضلات در حال کار را افزایش دهد و به ظرفیت اجرایی ورزشکار کمک کند. این موضوع در رابطه با تسریع در ریکاوری نیز صادق است زیرا رابطه تنگاتنگی بین دستگاه عصبی و دستگاه عضلانی و دیگر دستگاه­های حمایتی که نیازهای عضلانی را برطرف می­ کنند وجود دارد و درصورتی که دستگاه عصبی سریعتر به حالت اولیه بازگردد، به طبع آن ریکاوری در دیگر دستگاه­ها نیز تسریع خواهد شد (23). کمک­های ارگوژنیک[1] روش­های مختلفی هستند که توسط آنها می­توان به طور مستقیم موجب بهبود عملکرد دستگاه عصبی مرکزی و تأخیر در بروز خستگی طی اجرای ورزشی و تسریع در ریکاوری شد. موسیقی اغلب به عنوان کمک ارگوجنیک برای برانگیختگی در ورزش و تمرینات ورزشکاران بکار گرفته می‏­شود (37). عوامل مهم و تأثیرگذاری در ویژگی­های برانگیزاننده موسیقی وجود دارد که عبارتند از اینکه اولاً افراد به عکس‏العمل نشان دادن نسبت‏ به محرک­های ریتمیک، تمایل نهفته‏ای دارند یا در حقیقت‏ پاسخ ریتمیک به موسیقی، نهفته‏ترین عامل در فرد است (26) و ثانیاً جنبه‏ه ای هارمونیک و ملودیک موسیقی به خصوص ریتم و سرعت آن می ­تواند اجرای شنونده‏ را تغییر ‏دهد و بر حالات روحی وی تأثیر بگذارد به این معنی که‏ صدا می‏تواند باعث ایجاد تغییر در امواج مغزی شود که فعالیت­های‏ فیزیکی را خلق می‏کنند (37). فعالیت الکتریکی یا امواج کرتکس مغزی آلفا، بتا، دلتا و تتا از لایه ­های فوقانی کرتکس بخصوص شاخه­های دندریتی سلول­های هرمی و احتمالاً نرون­های ارتباطی موجود در این ناحیه سرچشمه می­گیرند و هر کدام فرکانس خاصی دارند که تحت شرایط فیزیکی، فیزیولوژیکی و سایکولوژیکی معینی نظیر خواب عمیق، بیداری، هوشیاری و فعالیت موج غالب زمینه را در مورد فعالیت الکتریکی مغز تشکیل می­دهند. به راحتی می توان امواج مختلف مغزی یا فعالیت الکتریکی کرتکس را به وسیله صوت­هایی با فرکانس­های مختلف از جمله فرکانس­های آلفا، بتا، دلتا و تتا  تحریک کرد و حالاتی مانند خواب عمیق، هیپنوتیزم، آرامش، ریلکس عالی، رفع استرس و دلواپسی، کاهش درک زمان و فشار کار، بازدهی بالا، مدیتیشن، افزایش حافظه، بهبود و افزایش توجه و تمرکز، خلاقیت،  افزایش توانایی­های ذهنی و جسمی، هوشیاری، آموزش عالی، تفکر مثبت و پردازش اطلاعات در سطح عالی را با توجه به هر هدفی که می­خواهید، از طریق انتخاب پخش موج مربوطه و گوش­دادن به مدت دلخواه به آن ایجاد نمود (7). به نظر می­رسد اگر خصوصیات ریتمی موسیقی به جای پیروی از الگوی مهارت­ های فیزیکی از الگوی فعالیت الکتریکی مغز یا همان امواج مغزی پیروی کنند باعث ایجاد تغییرات بارزتری در امواج مغزی می­شوند که فعالیت­های‏ فیزیکی را خلق می‏کنند.

 

1-2- بیان مسئله

 

 اجرا یا عملکرد ورزشی ورزشکار امری بسیار پیچیده است که عوامل فیزیولوژیک و روان­شناختی (جسمانی و روانی) چندی از جمله وضعیت تغذیه، عملکرد دستگاه عصبی مرکزی، قدرت و مهارت، شرایط محیطی و تولید انرژی آن را تحت تأثیر قرار می­ دهند (54). عوامل فیزیولوژیک به تنظیم انرژی در گروه­های عضلانی خاص و عوامل روانشناختی به خوشایند­بودن فعالیت­بدنی، تمایل و انگیزه انجام آن مربوط می­باشند. بنابراین عوامل فیزیولوژیک تا حد زیادی بر اجرای جسمانی و مغزی، ظرفیت متابولیک تولید انرژی از مواد غذایی، قدرت و استقامت عضلانی مؤثرند (26). از طرف دیگر چگونگی پردازش اطلاعات در مغز و ارسال سیگنال­های عصبی از دستگاه عصبی مرکزی به عضلات که خوشایند­بودن، تمایل و انگیزه اجرای جسمانی، زمان عکس­العمل، هماهنگی حرکتی و ثبات آن را تحت تأثیر قرار می­دهد، کنترل عصبی اجرای جسمانی را تحت تأثیر قرار می­دهد. لذا استرس یا فشار ناشی از  فعالیت­بدنی و ورزش، ممکن است اجرای مغزی و جسمانی را تضعیف ­کند و در نتیجه قدرت و استقامت عضلانی، تمرکز حواس یا قدرت مغزی، درک، توجه، هوشیاری، حالات خلقی و  غیره را تحت تأثیر قرار داده موجب کاهش اجرای ورزشی ­شود (11). بطور کلی چنین می­توان اظهار کرد که پاسخ فرد نسبت به استرس یا فشار  ناشی از فعالیت­بدنی یا ورزشی به درک شرایط موجود نظیر میزان احساس فشارکار یا شدت فعالیت­بدنی و خستگی و میزان آمادگی جسمانی ورزشکار بستگی دارد (54). دستگاه­های عصبی، غدد درون­ریز و ایمنی تقریباً بطور منحصر به­فردی پاسخ فرد به فشارکار یا شدت فعالیت­بدنی را مدیریت می­ کنند. دستگاه عصبی باید توانایی برقراری ارتباط با قسمت ­های مختلف خود، پردازش اطلاعات و ارسال فرامین مناسب به سراسر بدن بخصوص عضلات در حال کار را بوسیله یک سیستم نروترانسمیتری دقیق، پیچیده و پرکار داشته باشد. دستگاه عضلانی نیز بایستی قادر به انجام فرامین صادره از طرف مغز باشد. مربیان و ورزشکاران به وجود این رابطه تنگاتنگ کاری بین دستگاه عصبی-عضلانی آگاهند و به دنبال استفاده از راهبردهای عملی و اثربخش برای تقویت این رابطه کاری در جهت بهبود اجرای ورزشی و یا تسریع ریکاوری می باشند که گاهاً به دوپینگ ورزشی منتهی می­ شود. با بهتر شدن روش­های شناسایی و کشف موارد دوپینگ و امکان محروم شدن از رقابت­های ورزشی، مربیان و ورزشکاران در پی استفاده از راه­های قانونی و مجاز برای افزایش توده، قدرت، انرژی و استقامت عضلانی، عملکرد مغزی، تسریع در ریکاوری و بهبود حالات خلقی و بطور کلی توسعه اجرای ورزشی می­باشند. لذا به منظور تأثیر مستقیم بر ظرفیت و عملکرد فیزیولوژیک دستگاه­های خاصی از بدن و یا کاهش فشارهای روانشناختی به استفاده از کمک­های ارگوژینک روی آورده­اند. این کمک­ها به صورت فیزیکی یا مکانیکی، شیمیائی یا فارماکولوژیک، تغذیه­ای و روانشناختی ارائه می­شوند که ممکن است موجب افزایش عملکرد دستگاه عصبی مرکزی، افزایش مقدار ذخیره یک ماده بازدارنده، افزایش اتکا به ذخایر سوختی خاصی از طریق مهیا کردن یک منبع سوختی مکمل، کاهش تولید محصولات متابولیکی که واکنش­های انرژی­زا را مهار می­ کنند، افزایش جریان خون و اکسیژن­رسانی و کاهش زمان برگشت به حالت اولیه­ی یا تسریع در ریکاروی گردند (4). بنابراین کمک­های ارگوژنیک روش­های مختلفی هستند که توسط آنها می­توان به طور مستقیم ظرفیت فیزیولوژیکی برخی دستگاه­های خاص را در بدن از جمله دستگاه عصبی-عضلانی تحت تأثیر قرار داد و یا با رفع فشارهای روانشناختی که موجب افت ورزشی ورزشکار می­شوند اجرای ورزشی ورزشکار را بهبود بخشید و یا در بازگشت به حالت اولیه­ی آن تسریع به وجود آورد (37). در طبقه ­بندی و یا مقوله­های مختلف کمک­های ارگوژنیک مواردی مختلفی مطرح شده که پخش موسیقی نیز یکی از آنها می­باشد (4). مربیان و ورزشکاران متناسب با رشته ورزشی، میزان آمادگی جسمانی و شرایط فصلی مسابقه از کمک­های ارگوژنیک یک یا چند مورد فیزیکی، فیزیولوژیکی و یا سایکالوژیک استفاده می­نمایند. اگر طی دوره تمرینی سازگاری­های تمرینی و تغذیه­ای دلخواه در بدن ورزشکار بوجود نیامده باشند به احتمال قوی عملکرد دستگاه عصبی و عضلانی با بروز خستگی در این دو دستگاه، تضعیف شده و به عملکرد ورزشی ورزشکار لطمه وارد می­ شود. کاهش ظرفیت فیزیولوژیکی برخی دستگاه­های خاص در بدن از جمله دستگاه عصبی-عضلانی و یا فشارهای روانشناختی باعث بروز زودرس خستگی و موجب افت ورزشی ورزشکار می­شوند (11). همه­ی ما کم و بیش با این موضوع برخورد داشته­ایم که گاهی یک ورزشکار به علت بروز خستگی زودرس، عملاً کارآیی خود را از دست داده و اغلب نیز چنین وضعیتی باعث شده نتواند نتیجه ورزشی مطلوبی را کسب کند. لذا طرح­ریزی راهبردهای مقابله­ای برای به تأخیر انداختن خستگی ناشی از کاهش ظرفیت فیزیولوژیکی و یا فشارهای روانشناختی از نظر فیزیولوژیک و علم تمرین شایسته­ توجه است تا مربیان ورزشی بتوانند با بهره گرفتن از اطلاعات بدست آمده در این زمینه، میزان درک فشارکار و بروز خستگی زودرس در بازیکنان خود را مهار کرده یا آن را به تأخیر اندازند و با بهبود عملکرد فیزیولوژیکی دستگاه­های بدن از جمله دستگاه عصبی-عضلانی بازیکنان خود از وجود آن­ها تا انتهای یک رقابت ورزشی استفاده نموده و به نتیجه­ دلخواه خود نایل شوند. گزارش شده است که موسیقی‏ ممکن است موجب بهبود اجرا و تمرینات‏ ورزشی شود. در طول تمرینات منظم مانند دویدن، موسیقی می‏تواند تمرکز ورزشکار را محدود و در نتیجه توجه شخص را نسبت به احساس خستگی‏ منحرف کند. این تکنیکی است که بسیاری از دوندگان‏ ماراتن و ورزشکاران ورزش­های سه‏گانه  به آن به ‏عنوان‏ مسئله‏ای مهم و منحصر به فرد می‏نگرند. موسیقی میزان‏ برانگیختگی شخص را تغییر می‏دهد و بنابراین به ‏عنوان‏ شکلی از تحریک که اهمیت زیادی در مسابقات دارد، مورد استفاده قرار می‏گیرد. همچنین موسیقی به عنوان مسکنی برای فرو نشاندن اضطراب و افزایش اعتماد به نفس وزرشکاران بکار گرفته می­ شود و درک زمان و فشارکار را تحت تأثیر قرار می­دهد (47). به دلیل وجود تشابهاتی بین ریتم موسیقی و الگوی حرکات بدن انسان،‏ گوش دادن به موسیقی در مورد ناتوانی فیزیکی و اجرای ورزشی مفید واقع می­گردد. بنابراین تطابق موسیقی با ورزش، همواره‏ افزایش بازده شرکت‏کنندگان در تمرینات ورزشی‏ را به دنبال داشته است. در ارتباط با این نکته، در صورتی که خصوصیات ریتمی موسیقی از الگوی مهارت­ های فیزیکی‏ پیروی ‏نماید، قادر است اکتساب‏ و اجرای مهارت­ های حرکتی را افزایش داده و محیط آموزشی بهتری‏ را ایجاد نماید (48). برای اثبات این مورد شواهدی از ورزش­های‏ ژیمناستیک و شنا ارائه شده است (38). به همین دلیل در طبقه ­بندی انواع موسیقی به موسیقی کاربردی اشاره شده و برخی محققین در زمینه ویژگی­های این گونه موسیقی و استفاده از آن در امر ورزش، درمان و توانبخشی تحقیقاتی را انجام داده­اند که می­توان به تحقیق پریست و چو در این رابطه اشاره نمود. مغز نیز همانند امواج صوتی، ارتعاشات مخصوص به خود را داشته و از آنها جهت ارتباط با قسمت­های دیگر بافت عصبی و بخش­های مختلف بدن استفاده می­کند (20). این ارتعاشات مغزی همان فعالیت الکتریکی مغز یا امواج مغزی هستند که خصوصیات ریتمی موسیقی می ­تواند بجای تبعیت از الگوی مهارت­ های فیزیکی یعنی آنچه در مورد موسیقی کاربردی مطرح است، از آن­ها پیروی نماید. در موسیقی امواج مغزی، خصوصیات ریتمی موسیقی از ارتعاشات مغزی یا همان فعالیت الکتریکی مغز که امواج مغزی نامیده می­شوند تبعیت می­ کند. تا کنون در امر ورزش، درمان و توانبخشی همانند موسیقی کاربردی، موسیقی امواج مغزی مورد پژوهش قرار نگرفته­ است. لذا لازم است که در این زمینه نیز تحقیقاتی صورت گیرد تا میزان تأثیرگذاری موسیقی امواج مغزی در مقایسه­ با موسیقی کاربردی مورد ارزیابی قرار گیرد. همچنین در باره­ی پاسخ­های فیزیکی و فیزیولوژیکی به موسیقی کاربردی، بیشتر میزان درک فشارکار، ضربان قلب، قدرت گرفتن با دست و سرعت را مورد ارزیابی قرار داده­اند در صورتی که می­توان تحقیقاتی در باره­ی تأثیر موسیقی کاربردی و امواج مغزی بر میزان لاکتات خون، حداکثر اکسیژن مصرفی، تهویه­ی دقیقه­ای، فشار خون و غیره را مورد بررسی قرار داد.

 

1-3- ضرورت و اهمیت پژوهش

 

 نتایج تحقیقاتی که در رابطه با موسیقی­درمانی و توانبخشی انجام شده­است نشان داده­اند که از موسیقی می­توان به عنوان عامل افزایش­دهنده توانایی­های فیزیکی، محرک روان­شناختی، تسهیل­کننده­ تغییرات مثبت حالات خلقی و کاهش­دهنده درک فشار کار توسط فرد حین فعالیت­بدنی و ورزش استفاده نمود. همچنین در باره­ی پاسخ­های فیزیکی و فیزیولوژیکی به موسیقی، در زمینه­ تأثیر موسیقی بر فعالیت­های­بدنی و ادراکی، درک زمان، حافظه، رفتارهای حرکتی و غیرحرکتی، سلامتی عمومی، سلامتی روان، احساس درد، اجراهای حرکتی و ورزشی هوازی و بی­هوازی و ورزش­های رقابتی و قهرمانی مطالعاتی انجام شده است. مطالعاتی که در رابطه­ با دو مورد آخر یعنی اجراهای حرکتی و ورزشی هوازی و بی­هوازی و ورزش­های رقابتی و قهرمانی انجام شده ­اند، بیشتر میزان درک فشار کار، ضربان قلب، قدرت گرفتن با دست و سرعت را مورد ارزیابی قرار داده­اند در صورتی که می­توان تحقیقاتی در باره­ی تأثیر موسیقی بر میزان لاکتات خون، حداکثر اکسیژن مصرفی، تهویه­ی دقیقه­ای، فشار خون و غیره را مورد بررسی قرار داد. خصوصیات ریتمی موسیقی که در این مطالعات مورد استفاده قرار گرفته است از الگوی مهارت­ های فیزیکی‏ پیروی ‏می نموده است در صورتی که می­توان از موسیقی استفاده کرد که خصوصیات ریتمی آن به جای پیروی از الگوی مهارت­ های فیزیکی از الگوی فعالیت الکتریکی مغز یا همان امواج مغزی پیروی کند. در زمینه ورزش­ قهرمانی نیز مربیان و ورزشکاران به منظور تأثیر مستقیم بر ظرفیت و عملکرد فیزیولوژیک دستگاه­های خاصی از بدن و یا کاهش فشارهای روان­شناختی به استفاده از کمک­های ارگوژنیک روی آورده­اند. این کمک­ها به صورت فیزیکی یا مکانیکی، شیمیائی یا فارماکولوژیک، تغذیه­ای و روانشناختی ارائه می­شوند و ممکن است موجب افزایش عملکرد دستگاه­های خاصی از بدن از جمله دستگاه عصبی مرکزی و به تبع آن دستگاه عضلانی شوند (4). گوش دادن به موسیقی بر اساس الگوی مهارت­ های فیزیکی می ­تواند شاخص­های فیزیکی، فیزیولوژیکی و سایکولوژیکی را تحت تأثیر قرار دهد و در نتیجه موجب بهبود عملکرد دستگاه عصبی-عضلانی، تأخیر در بروز خستگی و تسریع در ریکاوری شود (39). حال این سؤال مطرح است که اگر خصوصیات ریتمی موسیقی به جای پیروی از الگوی مهارت­ های فیزیکی از الگوی فعالیت الکتریکی مغز یا همان امواج مغزی پیروی کند آیا تغییرات فیزیکی، فیزیولوژیکی و سایکولوژیکی بارزتر و در دامنه وسیعتری ایجاد خواهد شد؟ آیا این تغییرات بارزتر و وسیعتر موجب بهبود بیشتر اجرای ورزشی و تسریع در ریکاوری خواهند شد؟ تا با طرح­ریزی راهبردهای خاص موسیقیائی به ­توان موجب بهبود عملکرد دستگاه عصبی-عضلانی، تأخیر در بروز خستگی و تسریع در ریکاوری شد و ورزشکاران بتوانند با بهره گرفتن از نتایج بدست آمده موجبات بهبود اجرای ورزشی خود و تسریع در ریکاوری را بوجود آورده  با بکارگیری راهبردهای قانونی و سالم طی مسابقات ورزشی، زمان حضور در رختکن­ها و در فواصل بین رقابت­های ورزشی از حداکثر ظرفیت­ها و توانایی­های فیزیکی، فیزیولوژیکی و روان­شناختی خود در رقابت­های ورزشی استفاده کنند و به نتایج ورزشی مطلوب نائل شوند. دستگاه عصبی باید توانایی برقراری ارتباط با قسمت ­های مختلف خود، پردازش اطلاعات و ارسال فرامین مناسب به سراسر بدن بخصوص عضلات اسکلتی در حال کار را بوسیله­ امواج مغزی و یک سیستم نروترانسمیتری دقیق، پیچیده و پرکار داشته باشد. دستگاه عضلانی نیز بایستی قادر به انجام فرامین صادره از طرف مغز باشد. مربیان و ورزشکاران به وجود این رابطه­ تنگاتنگ کاری بین دستگاه عصبی-عضلانی آگاهند و به دنبال استفاده از راهبردهای عملی و اثربخش برای نتایج تحقیقاتی که در رابطه با موسیقی­درمانی و توانبخشی انجام شده­است نشان داده­اند که از موسیقی می­توان به عنوان عامل افزایش­دهنده توانایی­های فیزیکی، محرک روان­شناختی، تسهیل­کننده­ تغییرات مثبت حالات خلقی و کاهش­دهنده درک فشار کار توسط فرد حین فعالیت­بدنی و ورزش استفاده نمود. همچنین در باره­ی پاسخ­های فیزیکی و فیزیولوژیکی به موسیقی، در زمینه­ تأثیر موسیقی بر فعالیت­های بدنی و ادراکی، درک زمان، حافظه، رفتارهای حرکتی و غیرحرکتی، سلامتی عمومی، سلامتی روان، احساس درد، اجراهای حرکتی و ورزشی هوازی و بی­هوازی و ورزش­های رقابتی و قهرمانی مطالعاتی انجام شده است. مطالعاتی که در رابطه­ با دو مورد آخر یعنی اجراهای حرکتی و ورزشی هوازی و بی­هوازی و ورزش­های رقابتی و قهرمانی انجام شده ­اند، بیشتر میزان درک فشار کار، ضربان قلب، قدرت گرفتن با دست و سرعت را مورد ارزیابی قرار داده­اند در صورتی که می­توان تحقیقاتی در باره تأثیر موسیقی بر میزان لاکتات خون، حداکثر اکسیژن مصرفی، تهویه­ی دقیقه­ای، فشار خون و غیره را مورد بررسی قرار داد. خصوصیات ریتمی موسیقی که در این مطالعات مورد استفاده قرار گرفته است از الگوی مهارت­ های فیزیکی‏ پیروی ‏می نموده است در صورتی که می­توان از موسیقی استفاده کرد که خصوصیات ریتمی آن به جای پیروی از الگوی مهارت­ های فیزیکی از الگوی فعالیت الکتریکی مغز یا همان امواج مغزی پیروی کند. در زمینه­ ورزش­ قهرمانی نیز مربیان و ورزشکاران به منظور تأثیر مستقیم بر ظرفیت و عملکرد فیزیولوژیک دستگاه­های خاصی از بدن و یا کاهش فشارهای روان­شناختی به استفاده­ی از کمک­های ارگوژنیک روی آورده­اند. این کمک­ها به صورت فیزیکی یا مکانیکی، شیمیائی یا فارماکولوژیک، تغذیه­ای و روان­شناختی ارائه می­شوند و ممکن است موجب افزایش عملکرد دستگاه­های خاصی از بدن از جمله دستگاه عصبی مرکزی و به تبع آن دستگاه عضلانی شوند (4). گوش­دادن به موسیقی بر اساس الگوی مهارت­ های فیزیکی می ­تواند شاخص­های فیزیکی، فیزیولوژیکی و سایکولوژیکی را تحت تأثیر قرار دهد و در نتیجه موجب بهبود عملکرد دستگاه عصبی-عضلانی، تأخیر در بروز خستگی و تسریع در ریکاوری شود (18). حال این سؤال مطرح است که اگر خصوصیات ریتمی موسیقی به جای پیروی از الگوی مهارت­ های فیزیکی از الگوی فعالیت الکتریکی مغز یا همان امواج مغزی پیروی کند آیا تغییرات فیزیکی، فیزیولوژیکی و سایکولوژیکی بارزتر و در دامنه وسیعتری ایجاد خواهد شد؟ آیا این تغییرات بارزتر و وسیعتر موجب بهبود بیشتر اجرای ورزشی و تسریع در ریکاوری خواهند شد؟ تا با طرح­ریزی راهبردهای خاص موسیقیائی به ­توان موجب بهبود عملکرد دستگاه عصبی-عضلانی، تأخیر در بروز خستگی و تسریع در ریکاوری شد و ورزشکاران بتوانند با بهره گرفتن از نتایج بدست آمده موجبات بهبود اجرای ورزشی خود و تسریع در ریکاوری را بوجود آورده  با بکارگیری راهبردهای قانونی و سالم طی مسابقات ورزشی، زمان حضور در رختکن­ها و در فواصل بین رقابت­های ورزشی از حداکثر ظرفیت­ها و توانایی­های فیزیکی، فیزیولوژیکی و روانشناختی خود در رقابت­های ورزشی استفاده کنند و به نتایج ورزشی مطلوب نائل شوند. دستگاه عصبی باید توانایی برقراری ارتباط با قسمت ­های مختلف خود، پردازش اطلاعات و ارسال فرامین مناسب به سراسر بدن بخصوص عضلات اسکلتی در حال کار را بوسیله­ امواج مغزی و یک سیستم نروترانسمیتری دقیق، پیچیده و پرکار داشته باشد. دستگاه عضلانی نیز بایستی قادر به انجام فرامین صادره از طرف مغز باشد. مربیان و ورزشکاران به وجود این رابطه­ تنگاتنگ کاری بین دستگاه عصبی-عضلانی آگاهند و به دنبال استفاده از راهبردهای عملی و اثربخش برای تقویت این رابطه­ کاری در جهت بهبود اجرای ورزشی و یا تسریع ریکاوری می باشند که گاهاً به دوپینگ ورزشی منتهی می­ شود. به نظر می­رسد این روش قانونی و سالم جایگزین مناسبی جهت رفع عوارض دوپینگ ورزشی و کسب نتایج مطلوب باشد. از نتایج این تحقیق در زمینه­ بهبود و درمان بیماری­های روحی-روانی نظیر افسردگی که فعالیت­بدنی برای بهبود آن­ها مفید است نیز می­توان استفاده نمود. نتایج احتمالی این پژوهش برای مربیان و ورزشکاران فرصتی به وجود می­آورد تا بجای استفاده از روش­های ارگوژنیک غیرمجاز که اغلب اوقات عوارض جبران ناپذیری برای ورزشکار درپی دارد از یک برنامه­ی کمک­های ارگوژنیک مجاز، ساده، کم­هزینه و در دسترس استفاده کنند.

 

1-4-اهداف پژوهش

 

1-4-1– هدف کلی

 

 هدف کلی از اجرای این پژوهش بررسی تأثیر گوش­دادن به موسیقی مهیج، آرامش­بخش، ترکیبی و تحریک­کننده­ امواج مغزی حین فعالیت­بدنی بیشینه بر بهبود اجرای ورزشی در دانشجویان دختر تربیت­بدنی بود.

 

1-4-2- اهداف اختصاصی

• بررسی تأثیر گوش­دادن به موسیقی مهیج، آرامش­بخش، ترکیبی و تحریک­کننده­ امواج مغزی حین فعالیت­بدنی بیشینه بر پردازش اطلاعات مغزی
• بررسی تأثیر گوش­دادن به موسیقی مهیج، آرامش­بخش، ترکیبی و تحریک­کننده­ امواج مغزی حین فعالیت­بدنی بیشینه بر بیشینه­ی ظرفیت هوازی
• بررسی تأثیر گوش­دادن به موسیقی مهیج، آرامش­بخش، ترکیبی و تحریک­کننده­ امواج مغزی حین فعالیت­بدنی بیشینه بر میزان لاکتات خون
• بررسی تأثیر گوش­دادن به موسیقی مهیج، آرامش­بخش، ترکیبی و تحریک­کننده­ امواج مغزی حین فعالیت­بدنی بیشینه بر میزان درک فشارکار
• بررسی تأثیر گوش­دادن به موسیقی مهیج، آرامش­بخش، ترکیبی و تحریک­کننده­ امواج مغزی حین فعالیت­بدنی بیشینه بر میزان احساس توانمندی
• بررسی تأثیر گوش­دادن به موسیقی مهیج، آرامش­بخش، ترکیبی و تحریک­کننده­ امواج مغزی حین فعالیت­بدنی بیشینه بر میزان درک خستگی
• بررسی تأثیر گوش­دادن به موسیقی مهیج، آرامش­بخش، ترکیبی و تحریک­کننده­ امواج مغزی حین فعالیت­بدنی بیشینه بر میزان زمان فعالیت­بدنی تا بروز حالت واماندگی
• بررسی تأثیر گوش­دادن به موسیقی مهیج، آرامش­بخش، ترکیبی و تحریک­کننده­ امواج مغزی حین فعالیت­بدنی بیشینه بر ضربان قلب
• بررسی تأثیر گوش­دادن به موسیقی مهیج، آرامش­بخش، ترکیبی و تحریک­کننده­ امواج مغزی حین فعالیت­بدنی بیشینه بر میزان شدت خستگی

1-5- فرضیه ­های پژوهش

 

1-5-1- فرض کلی

 

 گوش­دادن به موسیقی مهیج، آرامش­بخش، ترکیبی و تحریک­کننده­ امواج مغزی حین فعالیت­بدنی بیشینه بر بهبود اجرای ورزشی دانشجویان دختر تربیت­بدنی تأثیر متفاوتی دارد.

 

1-5-2- فرضیه ­های اختصاصی

• گوش­دادن به موسیقی مهیج، آرامش­بخش، ترکیبی و تحریک­کننده­ امواج مغزی حین فعالیت­بدنی بیشینه تأثیر قابل ملاحظه­ای بر پردازش اطلاعات مغزی دارد.

فصل اول: کلیات پژوهش…………………………………………………………………………………………………… 1 1.1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………

 

2 2.1 بیان مساله ………………………………………………………………………………………………………….

 

3 3.1 اهمیت و ضرورت پژوهش ………………………………………………………………………………….

 

7 4.1 پرسش های پژوهش ………………………………………………………………………………………….

 

8 5.1 اهداف پژوهش ……………………………………………………………………………………………………

 

8 6.1  تعریف مفاهیم و اصطلاحات …………………………………………………………………………….

 

9 فصل دوم:  ادبیات و پیشینه پژوهش …………………………………………………………………………… 12 1.2 پارادایم ……………………………………………………………………………………………………………….

 

14 2.2 پارادایم اثبات­گرایی ……………………………………………………………………………………………

 

15 2-2-1هستی­شناسی اثبات­گرایی ………………………………………………………………………….

 

15 2-2-2 شناخت­شناسی اثبات­گرایی ………………………………………………………………………

 

16 2-2-3 روش­شناسی اثبات­گرایی …………………………………………………………………………..

 

17 2-2-4 کاربرد پارادایم اثبات­گرایی در مدیریت …………………………………………………….

 

17 2-2-5 ارزیابی پارادایم اثباتی ……………………………………………………………………………….

 

18 3.2 پارادایم تفسیری ………………………………………………………………………………………………..

 

19 2-3-1 هستی­شناسی تفسیری …………………………………………………………………………….

 

20 2-3-2 شناخت­شناسی تفسیری …………………………………………………………………………..

 

21 2-3-3 روش­شناسی تفسیری ……………………………………………………………………………….

 

21 2-3-4 کاربرد پارادایم تفسیری در مدیریت …………………………………………………………

 

22 2-3-5 ارزیابی پارادایم تفسیری …………………………………………………………………………..

 

23 4.2 پارادایم انتقادی ………………………………………………………………………………………………

 

24 2-4-1 ارزیابی پارادایم انتقادی …………………………………………………………………………….

 

25 5.2 ارزیابی و نقد پارادایمها ………………………………………………………………………………………

 

27 2-5-1 رویکرد اثباتی ……………………………………………………………………………………………

 

27 2-5-2 رویکرد تفسیری ………………………………………………………………………………………..

 

30 2-5-3 رویکرد انتقادی …………………………………………………………………………………………

 

34 6.2 انتخاب پارادایم …………………………………………………………………………………………………..

 

37 7.2 پارادایم اسلامی ………………………………………………………………………………………………….

 

39 2-7-1 ضرورت استفاده از پارادایم اسلامی ………………………………………………………….

 

41 8.2 تاریخچه آموزش عالی ………………………………………………………………………………………..

 

46 2-8-1 چالشها و مسائل اصلی آموزش عالی ………………………………………………………..

 

54 2-8-2 وضعیت سیاست­گذاری و راهبری در آموزش عالی ………………………………….

 

55 2-8-3 نارسایی­های قوانین حاکم بر نظام آموزش عالی ………………………………………

 

57 ·     نارسایی­های قانونی …………………………………………………………………………………..

 

58 ·     نارسایی­های انتخاب دانشجو ……………………………………………………………………

 

60 ·     نارسایی­های مرتبط با منابع انسانی-کارکنان آموزشی ……………………………

 

62 ·     نارسایی­های مرتبط با منابع انسانی-کارکنان غیرآموزشی ……………………..

 

64 ·     نارسایی­های مرتبط با منابع مالی ……………………………………………………………

 

65 2-8-4 افت تحصیلی و ناکارایی داخلی آموزش عالی …………………………………………..

 

68 2-8-5 نارسایی­های دوره­ های علمی-کاربردی در آموزش عالی ………………………….

 

69 9.2 توسعه فرهنگی در ایران …………………………………………………………………………………….

 

72 10.2 جهانی شدن …………………………………………………………………………………………………….

 

73 11.2 مطالعات فرهنگی و جهانی شدن ……………………………………………………………………

 

74 2-11-1 تاثیرات جهانی شدن ………………………………………………………………………………

 

77 2-11-2 جهانی شدن و هویت ملی ……………………………………………………………………..

 

77 12.2 مفهوم دانش …………………………………………………………………………………………………….

 

80 2-12-1 تعاریف دانش ………………………………………………………………………………………….

 

80 2-12-2 تعریف علم ………………………………………………………………………………………………

 

81 2-12-3 مرز علم و دانش ……………………………………………………………………………………..

 

82 2-12-4 انواع دانش ……………………………………………………………………………………………

 

83 2-12-5 تعامل دانش صریح و ضمنی …………………………………………………………………..

 

83 2-12-6 ایجاد دانش ……………………………………………………………………………………………..

 

84 2-12-7 روش های دانش آفرینی در سازمان ………………………………………………………….

 

84 2-12-8 کاربرد دانش ……………………………………………………………………………………………

 

85 2-12-9 دانش به مثابه یک عامل تولید ……………………………………………………………….

 

86 2-12-10 ویژگیهای جامعه دانش ………………………………………………………………………..

 

86 2-12-11 اصول مدیریت دانش ……………………………………………………………………………

 

87 2-12-12 فرهنگ معرفتی تولید دانش جدید ……………………………………………………..

 

88 13.2 موانع توسعه علمی …………………………………………………………………………………………..

 

92 ·     ریشه ­های تاریخی ………………………………………………………………………………………….

 

92 ·     عوامل سیاسی ……………………………………………………………………………………………….

 

93 ·     عوامل فرهنگی- اجتماعی …………………………………………………………………………….

 

 

93 ·     عوامل اداری- مدیریتی …………………………………………………………………………………

 

94 ·     سایر مشکلات ………………………………………………………………………………………………..

 

96 14.2 تقسیم ­بندی موانع تولید دانش ……………………………………………………………………….

 

97 2-14-1 موانع ذاتی ………………………………………………………………………………………………

 

98 2-14-2 موانع عرضی ……………………………………………………………………………………………

 

100 ·     موانع درون حوزه­ای ………………………………………………………………………………

 

100 ·     رواج پژوهش بدون آموزش …………………………………………………………………..

 

100 ·     ضعف در نیروی انسانی علمی- دانشگاهی(اموزشی-پژوهشی) …………….

 

100 ·     فقدان محافل علمی – پژوهشی در گرایش­های مدیریت …………………….

 

101 ·     فقر روش­شناسی در مدیریت ………………………………………………………………..

 

102 ·     فقدان زایندگی در کاربرد روش­شناسی ………………………………………………..

 

103 ·     آموزش بی­کفایتی علمی- دانشگاهی ……………………………………………………

 

103 ·     ریاکاری پژوهش ……………………………………………………………………………………

 

104 ·     دشمن­ورزی با دانش غیر ………………………………………………………………………

 

105 ·     غیردوستی وغریبه­پرستی(بی­اعتقادی به تولیدات داخلی) …………………..

 

106 ·     غربت رابطه علمی سازنده بین دانشجو استاد ………………………………………

 

107 ·     بهره هوشی گرایشهای مدیریت …………………………………………………………….

 

108 ·     دسترسی نداشتن به ماحذ دانشی موجود …………………………………………….

 

108 ·     پاسداری از روش­شناسی ……………………………………………………………………….

 

109 ·     موانع فراحوزه­ای ……………………………………………………………………………………

 

110 ·     گسست بین تاریخ علمی ملی- دینی …………………………………………………..

 

110 ·     تنزل جسارت در تولید نظریه ملی ……………………………………………………….

 

111 ·     جست و جوی قهرمان و پیرپرستی ………………………………………………………

 

111 ·     قحطی گفتمان و تضارب آرا …………………………………………………………………

 

112 ·     حجاب معاصرت …………………………………………………………………………………….

 

112 15.2 پیشینه پژوهش ……………………………………………………………………………………………….

 

113 2-15-1 پیشینه داخلی ………………………………………………………………………………………..

 

113 2-15-2 پیشینه خارجی ………………………………………………………………………………………

 

116 16.2 مدل مفهومی مبانی نظری ………………………………………………………………………………

 

119 فصل سوم: روش پژوهش ……………………………………………………………………………………………… 118 1.3 روش پژوهش ……………………………………………………………………………………………………..

 

121 2.3 روش های گردآوری اطلاعات ……………………………………………………………………………….

 

122 3-2-1 منابع کتابخانه­ای ………………………………………………………………………………………

 

122 3-2-2 پرسشنامه ………………………………………………………………………………………………….

 

123 3.3 روایی و پایایی پرسشنامه …………………………………………………………………………………..

 

123 4.3 روش تعیین روایی ……………………………………………………………………………………………..

 

123 5.3 روش تعیین پایایی …………………………………………………………………………………………….

 

123 603 جامعه و نمونه آماری ……………………………………………………………………………………….

 

126 3-6-1 قلمرو مکانی پژوهش ………………………………………………………………………………..

 

128 3-6-2 قلمرو زمانی پژوهش …………………………………………………………………………………

 

128 7.3 روش های تجزیه و تحلیل داده ­ها …………………………………………………………………………

 

128 3-7-1 روش دلفی …………………………………………………………………………………………………

 

129 3-7-2 آزمونهای ناپارامتری ………………………………………………………………………………….

 

131 فصل چهارم: تجزیه وتحلیل داده ­ها ………………………………………………………………………….. 133 1.4 انجام پرسشنامه اول …………………………………………………………………………………………..

 

134 4-1-1 فرصت­های تولید دانش …………………………………………………………………………….

 

135 4-1-2 چالشهای تولید دانش ……………………………………………………………………………….

 

135 2.4 ارزیابی پرسشنامه دوم با بهره گرفتن ازآزمونهای ناپارامتری ………………………………….

 

135 ·     آزمون علامت برای سوالات 19-1 …………………………………………………………………..

 

138 ·     آزمون فریدمن برای سوالات 23-20 ………………………………………………………………

 

145 ·     آزمون علامت برای سوالات 23-20 ………………………………………………………………..

 

148 فصل پنجم: بحث و نتیجه ­گیری …………………………………………………………………………………. 156 1.5 بحث و نتیجه ­گیری بر اساس سوالات پژوهش ………………………………………………….

 

157 5-1-1 پاسخ به سوال اول پژوهش ………………………………………………………………………

 

157 5-1-2 پاسخ به سوال دوم پژوهش ………………………………………………………………………

 

158 5-1-3 پاسخ به سوال سوم پژوهش ……………………………………………………………………..

 

160 2.5 پیشنهادات پژوهش ……………………………………………………………………………………………

 

161 5-2-1 پیشنهادات کاربردی …………………………………………………………………………………

 

161 5-2-2 پیشنهادات پژوهشی …………………………………………………………………………………

 

164 3.5 محدودیت های پژوهش …………………………………………………………………………………….

 

164 فهرست منابع ………………………………………………………………………………………………………………… 166 ضمائم ………………………………………………………………………………………………………………………………. 172

 

مقدمه   

 

پویایى شگرف علمى در شناخت جهان هدفدار و قانونمند، با اتکا به خلّاقیت‌هاى نهفته الهى و قوّه فعال اندیشه و ارزش بخشیدن به مرتبه تفکر و تعلیم و تعلم، به نوآفرینى و پیشرفت فضاى عمومى زندگى و ارتقاى تمدن بشر منجر شده است. این پیشرفت، حاصل تلاقى و تلفیق فرهنگ‌ها و تمدن‌هاى گوناگون و نتیجه فرایند رشد یابنده‌اى در ابعاد مختلف است که توانمندى، توسعه و استقلال واقعى کشورها را ـ که با توانایى آنها در تولید علم و تحقیقات نسبت مستقیم دارد ـ در بر مى‌گیرد. (ملکیان1389)

 

ارتقاى شناخت و معرفت جامعه در تمام زمینه‌ها، بیش از پیش در گرو توسعه علمى است. براى تحقق توسعه علمى باید بسترهاى مناسب علمى فراهم شود؛ چراکه تولید علم از نشانه‌هاى آفرینش فرهنگى است که فقط در یک مجموعه منظم و خلّاق صورت مى‌گیرد. باید توجه داشت که تولید علم بدون توجه به زمینه‌هاى فرهنگى و منزلت اجتماعى و تحول فکرى و نهادینه و نظام‌مند کردن و به عبارتى، مدیریت منطقى و مؤثر امکان‌پذیر نیست. بدون تردید، هم سرچشمه دردها و هم آغاز درمانشان در توسعه‌یافتگى علمى است.

 

توجه به تجدید ساختار علمى کشور، رفع اقدامات موازى و توجه به حرمت و منزلت نهاد دانشگاه، دانشگاهیان و دانشجویان از بدیهى‌ترین لوازم و مقتضیات تحرّک و توسعه علمى هستند که با مدیریت و برنامه‌ریزى مؤثر مى‌توان در تولید علم مورد تأکید مقام معظم رهبرى گامى بلند برداشت تا شاهد ارتقاى جایگاه واقعى کشورمان در عرصه علمى و بین‌المللى و تولید علم به جاى ترویج آن بود. (عاملی1383)

 

بررسی سیاست ها و برنامه ­های توسعه کشورهای صنعتی گویای این واقعیت است که این کشورها به اهمیت و جایگاه علم و فناوری واقف بوده و این دو را محور توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی خود تلقی کرده ­اند. بدون شک کشور ما نیز باید برای تحقق اهداف سند چشم انداز 1404 توسعه علمی را محور توسعه قرار دهد؛ زیرا دانش بنیان توسعه همه جانبه­ای است که رکن و اساس آن دانایی است.

 

هدف این پژوهش، شناسایى فرصتها و چالشهای پیش­ ‌روى تولید دانش مدیریت در راستاى توجه دادن سیاست‌گذاران، مسئولان، برنامه‌ریزان و رؤساى دانشگاه‌ها به این مهم و برنامه‌ریزى براى مدیریت مؤثر آن مى‌باشد.

• بیان مساله

ضرورت ارتقای علمی جوامع اسلامی در جهان کنونی، امری غیرقابل انکار است. ایجاد زمینه‎های تبادل علمی با سایر جوامع به منظور بهره ­برداری بجا از دست‎آوردهای آنها و نیز ترویج آرا و اندیشه‎های علمی خویش در محافل علمی جهان، یکی از گزینه‎های ضرورت بخشی به تولید اندیشه است. رکود علمی حاکم بر جوامع اسلامی که پس از دوران شکوفایی تمدن اسلامی اتفاق افتاد،‌ زمینه را برای پیشرفت و استفاده جوامع غربی از پتانسیل‎های علمی مسلمین فراهم آورد، به گونه‎ای که بلافاصله پس ازا ین رکود، شاهد بالا گرفتن پیشرفتهای علمی در غرب بودیم از این روی بی‎جا نیست اگر بگوییم رکود مسلمین در حوزه‎های علمی، یکی از علل عمده تسلط جوامع غربی بر آنها بود. (همتی،1386)

 

بدیهی است نجات از این وضعیت به گونه‎ای که ملل اسلامی بتوانند در پیشرفت جهان علم و اندیشه، دخیل بوده و نقش بسزا داشته باشند و بلکه بسان دوران شکوفایی تمدن اسلامی، دیگران را سفره‎نشین علم خویش کنند، در گرو بها دادن به علم و اندیشه در حوزه‎های مختلف آن و در یک کلام تحقق یک نهضت و خیزش عمومی در راستای تولید علم است.

 

تحقق تحول علمی و ایجاد علم برای جوامع اسلامی خصوصاً جامعه دینی ایران از جهاتی به شرح ذیل ضرورت دارد: (عاملی،1383)

 

1-  جهانی شدن اسلام که هدف عالیه حضرت رسول ـ صلّی الله علیه و آله ـ و ائمه هدی ـ علیهم السلام ـ است، متوقف بر اموری است. یکی از مهمترین آنها، آن است که جوامع اسلامی بتوانند در حوزه‎های مختلف علمی از غرب سبقت گرفته و در علوم مختلف، صاحب رأی و نظر نوین گردند. بدیهی است یکی از نتایج عمده این توسعه علمی در سطح بین‎المللی، جهانی شدن اسلام است. زمانی مسلمین می‎توانند در محافل علمی جهان خود را نشان دهند و توجه جهان غرب را به خود جلب کنند که از یک نشاط علمی به روز و کارآمد برخوردار باشند و نیازمندی جهان غرب به علم و فکر مسلمین احساس گردد. آنجاست که اسلام می‎تواند به عنوان دین جامع و پیشرو در تمام شؤونات بشری، خود را جاودانه به دنیا معرفی کند و شاهد قدرت واقعی خود در جذب انسان‎ها به سوی خود، باشد در غیر این­صورت در بر پاشنه سابق (یعنی دوران رکود تمدن اسلامی) خواهد چرخید.  (عاملی1383)

 

2- فرهنگ مدرن غرب بر بنیادهای اومانیستی و سکولاری مبتنی بوده و به دنبال ساختن تمدنی با همان صبغه و نگاه خاص خویش است. بدیهی است جهانی سازی این فرهنگ و تمدن که الآن غرب در پی آن است، و لازمه‎اش ورود به جامعه دینی ما نیز هست، چه بسا هویت دینی و فرهنگی ما را تحت الشعاع قرار داده و باعث جذب نخبگان به سوی این فرهنگ شود. قهراً‌ نتیجه چنین بحران هویتی که متوجه جامعه ما می‎شود از دو حال خارج نیست یا موجب استحاله نخبگان در این فرهنگ وارداتی است و یا گرفتار آمدن آنها در دام تردید و انزوا نسبت به فرهنگ دینی و ملی خود است. از این رهگذر است که ارتقاء کیفی علم و اندیشه و غنی سازی فرهنگ و تمدن اسلامی جهت صیانت مسلمین از انفعال‎پذیری نسبت به فرهنگ و تمدن غرب، در قالب نهضت تولید علم که منتهی به احیاء تمدن فراگیر اسلامی باشد، امری ضروری خواهد بود. بدیهی است هرگاه یک خیزش عمومی در راستای توسعه علمی و فرهنگی به وقوع بپیوندد و در سایه آن اندیشمندان و نخبگان به جای پرداختن به شرح و بسط مطالب وارداتی و تقلید از آنها به تولید علم و نظریه جدید بیندیشند و از ساحت گزاره‎ها به ساحت نظریه‎پردازی و تولید گزاره پیش بروند، شاهد انقلابی عظیم در حوزه‎های مختلف علمی خواهیم بود.

 

(رفیع پور1381)

 

در سند چشم­انداز هر کشوری نقش برجسته­ای به حوزه علوم انسانی در ارتقای زندگی ملی آن کشور داده شده است. بی­تردید ارتقای تولیدات این حوزه از دانش می ­تواند مسیر پیشرفت عالمانه کشور را به سمت اهداف عالی آن هموار سازد اما خلق این نوع دانش در کشور ایران دچار نوعی کندی است اگرچه دیرینگی این حوزه به قدمت حضور آدمی بر روی کره خاکی است. تمدن افزون بر 2500 ساله ایران نیز تجلی پیشینه این حوزه از دانش بشری است اما با وجود این در مقایسه با علوم تجربی و طبیعی تولیدات حوزه علوم انسانی و اجتماعی چشمگیر نیست. (دانایی فرد1388)

 

مدیریت به عنوان شاخه­ای از علوم انسانی در توسعه جوامع بویژه کشورهای در حال توسعه نقش کلیدی و موثر دارد. جوامع در حال توسعه و از جمله ایران به منظور بهره­ گیری موثر از امکانات و منابع خود به انتقال تئوریها و دانش مدیریت کشورهای غربی و دیگر جوامع پیشرفته اقدام می نمودند بعد از گذشت زمان متوجه شدند که این روش نه تنها به بهبود وضع کشورشان کمکی نکرده است بلکه مشکلی بر مشکلات قبلی اضافه شده است. به عبارت دیگر کشورهای در حال توسعه و از جمله کشور ما میوه­ های تمدن جدید را به وفور و سیل­آسا وارد کرده ­اند، از محصولات تکنولوژیکی گرفته تا نهادهای سیاسی و اقتصادی اما چون قالبهای حقوقی، اخلاقی، فلسفی مناسب این محصولات که باید حول آنها وجود داشته باشد همراه آن انتقال نیافته و چون جایگاه و اقلیم یا محیط زیست مناسبی نتوانسته ­اند در این جوامع پیدا کنند لذا نقش­شان بیشتر تخریبی بوده است تا سازندگی و جهت­گیری و چارچوب ذهنی این تئوریها قطعا جوابگوی مسائل مدیریت کشورها نبوده است هرچند ممکن است برخی از فنون و تکنیک­های موجود مدیریت در اداره سازمانها کاربرد داشته باشد و ضوابط منظمی را برای بهره­وری موثر در اختیار بگذارد اما حتی اقتباس و اتخاذ تعدیل شده این فنون زمانی موثر خواهد بود که در چارچوب تئوری بومی مدیریت که بر پایه ویژگی­های جامعه تنظیم و تدوین شده باشد، به کارگرفته شوند. (ایران زاده 1381)

 

تحولات سریع و شگرف در تمامی ابعاد زندگی فردی، اجتماعی و حرفه­ای، مدیران امروز را با چالشها و فرصت­های متعددی روبرو ساخته است مواجهه خردمندانه با این چالشها و بهره ­برداری از فرصتها جز با یک نگاه تیزبین، موشکافانه و عالمانه ممکن نیست. زیرا پا به عصری نهاده­ایم که نظریه و نظریه­پردازی و به ویژه دانش حاصل از آن اهمیت ویژه­ای در حل مسائل بشری یافته و کلید کامیابی فرد، سازمان و ملت­ها گشته است لذا آموزش و نظامهای آموزشی و تولید کننده دانش اهمیتی بیش از پیش یافته و مدیریت آنها از عوامل تایین کننده کیفیت آموزش به طور اخص وکامیابی ملتها در دستابی به توسعه به طور اعم می­باشد بدیهی است مدیرانی در این عرصه موفق­ترند که از دانش بیشتر و متناسب با جامعه خود برخوردار باشند. (حیدری 1389)

 

تعیین دقیق و درست چالشهای تولید دانش در کشور ما ضرورتى اکید دارد. چرا که هرگونه تحرکى در عرصه تولید دانش پیشاپیش مستلزم شناخت درست چالشهای آن است.

 

با توجه به اینکه در کشور ما میزان تولید دانش در حوزه مدیریت در مقایسه با حوزه علوم تجربی و طبیعی بسیار کند است و این در حالی است که در سالهای اخیر به علت استقبال بخشهای مختلف جامعه تقاضا برای تحصیل در این عرصه افزایش یافته و شماری از دانشگاه ها به گسترش دوره تحصیلات تکمیلی (ارشد، دکتری) در حوزه مدیریت روی آورده اند براین اساس پژوهش حاضر در صدد است ، ضمن تاکید برضرورت مشارکت و فعال شدن نهضت تولید دانش مدیریت در کشور که شرط حیاتی برای حفظ و تقویت موجودیت، هویت و استقلال و اقتدار کشور است، تحلیلی بر فرصتها و چالشهای موجود درفرایند تولید و توسعه دانش مدیریت در نظام آموزش عالی کشور داشته باشد.

• اهمیت و ضرورت پژوهش

بررسی روند توسعه کشورهای پیشرفته نشان دهنده آن است که این کشورها به اهمیت و جایگاه تولید علم کاملاً واقف بوده ­اند و برای تحقق آن به برنامه ­ریزی­های استراتژیک متوسل شده ­اند. بدون تردید کشور ما نیز باید برای تحقق اهداف سند چشم­انداز، تولید علم را در محور برنامه ­های توسعه خود قرار دهد. در حقیقت، علم محوری و دانایی مداری بعنوان ستاره راهنمای حرکت دستگاه های اجرایی کشور محسوب می­شوند و البته اتخاذ این رویکرد با توجه به مجموعه تحولات بین ­المللی کاملاً منطقی به نظر می­رسد؛ چرا که برخورداری از روش­ها، نظریه­ها و اندیشه­ های جدید، کلید حل مشکلات و زمینه­ ساز تبدیل تهدیدها به فرصت­ها می­باشد. از آنجایی که بسیاری از کشورهای در حال توسعه نیز به این مهم توجه کرده ­اند ضرورت توجه به علم و خط­مشی­های رسیدن به آن در کشورمان به شدت احساس می­ شود. ایران کشوری عظیم و در منطقه­ای حساس و ژئوپلیتیک واقع شده و از این­رو از داخل و خارج با چالش­هایی مواجه است که از جمله پیامدهای آن مطرح شدن مسئله ضرورت توانمندی برای ایران اسلامی می­باشد. از آنجا که حرکت لازمه رشد و حیات بوده و بحث از لزوم قدرتمند شدن جدیدی به نظر می­رسد، شاید پرداختن به تولید علم ضرورت توانمندی باشد. رشته مدیریت از جمله رشته­های علوم انسانی است که بخاطر اهمیت آن در مسایل مدیریتی و رهبری سازمانها و جوامع از اهمیت ویژه­ای برخوردار است و توجه صاحبنظران و دانشمندان زیادی را به خود جلب کرده است. در این میان تولید دانش در ایران همواره با موانعی روبرو بوده است که رشته مدیریت از این حیث مستثنی نبوده است. اهمیت رشته مدیریت در امر زمامداری و نیز در امر مدیریت سازمانها و لزوم بازنگری در مبانی مدیریت غربی و همخوانی با ایده­های اسلامی موجب گردیده است تا تولید دانش در رشته مدیریت از اهمیت ویژه­ای برخوردار شده و شناسایی فرصت­ها و موانع تولید دانش مدیریت ضرورت یابد. امروزه ضرورت پالایش رشته­های علوم انسانی و اجتماعی بویژه مدیریت در ایران از طریق تولید دانش از مسائل اساسی محسوب می شود و نظام آموزش عالی کشور که متصدی تولید دانش است بایستی اهمیت خود را بر تولید دانش در این زمینه قرار دهد. (جاوید 1389) تحقیقات زیادی در زمینه تولید دانش انجام شده است لیکن تحقیق جامعی که به بررسی چالشها و فرصت­های تولید دانش در رشته مدیریت و با بهره گرفتن از روش دلفی و اجماع نظر خبرگان صورت گیرد در میان تحقیقات مشاهده نشد و لذا این  مورد می تواند وجه تمایز این تحقیق با تحقیقات دیگر در این موضوع باشد.

• پرسشهای پژوهش

پرسش 1: فرصت ها و چالشهای تولید دانش در حوزه مدیریت در کشور ایران کدامند؟

 

پرسش 2: تولید دانش مدیریت درنظام آموزش عالی  ایران چگونه است؟

 

پرسش 3: موانع ذاتی و عرضی تولید دانش در کشور ما چیست؟

 

501 اهداف پژوهش

 

1-5-1 هدف کلی: شناخت و تبیین فرصت­ها و چالش­های موجود در زمینه تولید دانش مدیریت در نظام آموزش عالی ایران.

 

 1-5-2  هدفهای فرعی:

• بررسی فرصت­های موجود در زمینه تولید دانش مدیریت
• بررسی چالش­های موجود در زمینه تولید دانش مدیریت
• بررسی موانع ذاتی تولید دانش در عرصه تولید دانش
• بررسی موانع عرضی تولید دانش در حوزه مدیریت
• ارائه راهکار به منظور بهره برداری از فرصتها و تبدیل چالشها به فرصتها

6.1  تعریف مفاهیم و اصطلاحات

 

دانش

 

 بکمن (1998) دانش را اینگونه تعریف می کند. 1- اطلاعات قابل کاربرد برای حل مشکل 2- اطلاعات سازماندهی وتحلیل شده برای قابل فهم ساختن اطلاعات. 3- دانش از حقایق، اعتقادات، چشم­اندازها، مفاهیم، قضاوت­ها، انتظارات، روشها و دانش تجربی تشکیل شده است.. (حیدری،1389)

 

از نظر رابطه منطقی می‌توان گفت که دانش معادل (Knowledge) در فلسفه و شناخت‌شناسی حوزه زبان انگلیسی مجموعه جامع‌تر و کلّی‌تری نسبت به علم فقط معادل (Science) بوده و علم می‌تواند به نحوی زیر مجموعه دانش به عنوان تمامی آگاهی‌های انسانی تلقی شود.

 

در حوزه زبان فارسی، دانش یا علم باز هم دربرگیرنده تمامی گونه‌ها و حوزه‌های شناخت و آگاهی در عام‌ترین معنای خویش‌ است.(همتی،1386)

 

مدیریت

• تعریف مفهومی

استونر مدیریت را فرایند برنامه ­ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل کوششهای اعضای سازمان و استفاده از تمام منابع سازمان برای دستیابی به اهداف معین سازمانی تعریف کرده است. (قرائی مقدم 1382)

• تعریف عملیاتی

در این پژوهش منظور از مدیریت، مدیریت دانش می­باشد به عبارت دیگر خلق دانش و بکار بستن اصول مدیریت دانش نظیر سرمایه ­گذاری بالا یرای دانش، استفاده از مدیران دانش، و استفاده از راه حل­های چندگانه و……

 

    فرصت

• تعریف مفهومی

به شرایط و موقعیت­هایی اطلاق می­گردد که می ­تواند به پیشرفت توسعه منجر گردد. به عبارت دیگر فرصت به موقعیت­هایی اطلاق می­ شود که اولا قابل کنترل باشند ثانیا این موقعیت­ها پیامدهای مثبتی برای فرد به همراه داشته باشند. (علی احمدی،1382)

• تعریف عملیاتی

در این تحقیق منظور از فرصت: وجود نیروی جوان و مستعد در حوزه مدیریت، حمایت رهبر معظم انقلاب از تولید دانش بومی، پذیرش زیاد دانشگاهی در رشته مدیریت، سرمایه ­گذاری دولت در بخش تولید علم، سیاستهای دولتی وزارت علوم محرک تولید دانش، ارزشهای دینی اسلامی در ایران.

 

   تهدید

• تعریف مفهومی

تهدید به هر موقعیت غیرقابل کنترل با پی­آمدهای منفی اطلاق می­ شود. به عبارت دیگر تهدید به موقعیت­های برونی و محیطی اطلاق می­ شود که می ­تواند به عنوان مانعی در برابر پیشرفت و توسعه قرار گیرند. (علی احمدی1382)

• تعریف عملیاتی

در این تحقیق منظور از تهدید موانع بیرونی است که بر فرایند تولید دانش تاثیر می گذارد نظیر تحریم­های بین ­المللی و محدودیت در دسترسی به منابع مختلف،عدم همخوانی تئوریهای غربی با جهان­بینی اسلامی.

 

موانع ذاتی تولید دانش

• تعریف مفهومی

     موانعی که ناشی از ویژگی­ها و خصایص پژوهشگر و موضوع پژوهش ناشی می­شوند. این موانع می­توانند از وضعیت معرفتی، روحی و خلقی پژوهشگران ناشی شوند یا در اثر ویژگیهای درونی موضوع پژوهش باشند.

 

 

فصل اول: طرح مسأله

 

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………2          بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………………………………………….3        ضرورت و اهمیت…………………………………………………………………………………………………………………………………….4         اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………….5

 

هدف کلی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………5

 

اهدف اختصاصی……………………………………………………………………………………………………………………………………..5

 

فرضیه های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………….5

 

قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………..6

 

محدودیت های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………..6

 

تعریف واژه ها و مفاهیم………………………………………………………………………………………………………………………….6

 

 

فصل دوم: ادبیات و بیشینه تحقیق

 

مقدمه:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………10

 

مبانی نظری …………………………………………………………………………………………………………………………………………10

 

آمادگی جسمانی…………………………………………………………………………………………………………………………………..10

 

تاریخچه آمادگی جسمانی…………………………………………………………………………………………………………………….11

 

تقسیم بندی آمادگی جسمانی……………………………………………………………………………………………………………..12

 

تعاریف هوش هیجانی…………………………………………………………………………………………………………………………..17

 

انواع هوش……………………………………………………………………………………………………………………………………………..17

 

هیجان و اجزاء آن…………………………………………………………………………………………………………………………………18

 

تاریخچه هوش هیجانی…………………………………………………………………………………………………………………………19

 

مدل های هوش هیجانی……………………………………………………………………………………………………………………….21

 

پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………23

 

تحقیقات انجام شده آمادگی جسمانی در داخل از کشور……………………………………………………………………23

 

تحقیقات انجام شده  هوش هیجانی در داخل از کشور……………………………………………………………………….27

تحقیقات انجام شده آمادگی جسمانی در خارج از کشور…………………………………………………………………….29

 

تحقیقات انجام شده  هوش هیجانی در خارج از کشور……………………………………………………………………….30

 

جمع بندی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….31

 

 

 

فصل سوم: روش تحقیق

 

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….37

 

روش و طرح کلی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………..37

 

جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………………………………………37

 

نمونه آماری و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………………….37

 

متغیر های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………38

 

متغیر مستقل………………………………………………………………………………………………………………………………………..38

 

متقیرهای وابسته………………………………………………………………………………………………………………………………….38

 

ابزار و وسایل مورد استفاده…………………………………………………………………………………………………………………..38

 

وسایل گرد آوری اطلاعات……………………………………………………………………………………………………………………38

 

مشخصات آزمون هوش هیجانی بار-ان………………………………………………………………………………………………..38

 

روایی و پایایی پرسشنامه هوش هیجانی بار- ان…………………………………………………………………………………40

 

شیوه جمع آوری اطلاعات……………………………………………………………………………………………………………………

40

 

روش های آماری…………………………………………………………………………………………………………………………………..42

 

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

 

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….44

 

توصیف متغیرها…………………………………………………………………………………………………………………………………….44

 

بررسی فرضیه های پژوهش و ارائه نتایج……………………………………………………………………………………………..48

 

 

فصل پنجم: نتیجه گیری, بحث و پیشنهادات

 

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….56

 

خلاصه پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………..56

 

نتایج پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………57

 

بحث و بررسی……………………………………………………………………………………………………………………………………….58

 

پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………………………………………………62

 

پیشنهادات برخاسته از پژوهش…………………………………………………………………………………………………………….62

 

پیشنهادات برای تحقیقات یعدی………………………………………………………………………………………………………….62

 

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….71

 

1  مقدمه

 

امروزه توجه به کیفیت زندگی و سلامت در حد بی‏سابقه‏ای بالا رفته است. تلاش برای‏ ارتقای سلامت و پیشگیری از امراض نیز از اولویت‏های ملی است. نه تنها مجامع علمی و طبی، بلکه عامه مردم به‏ طور روز افزونی از اثر عمیق شیوه زندگی بر سلامت جسمی و روحی و کیفیت‏ زندگی آگاه شده‏اند. شعار سازمان بهداشت جهانی، حرکت برای سلامت است. ایجاد و حفظ سطح مناسبی از زیر مجموعه آمادگی جسمانی مانند استقامت قلبی-عروقی، قدرت و استقامت عضلانی، ترکیب بدنی و انعطاف‏پذیری در ارتباط با سلامت، در کاهش خطر امراض‏ قلبی، چاقی و ناراحتی‏های روانی به ویژه افسردگی و اضطراب و در نهایت تحلیل‏رفتگی مؤثر است‏[1].

 

در بینش اسلامی هم تاکید زیادی به سلامت روح و جسم شده است. از جمله اینکه بدن‏ هدیه‏ای است الهی که براساس حسن و کرامت آفریده شده است. امام سجاد(ع)در رساله حقوقی می‏فرماید (ان لبدنک علیک حقا) بدن تو بر تو حقی دارد. حق آن است که آن را سالم، نیرومند و مقاوم در برابر شرایط و سختی‏ها در کمال نشاط نگه داری‏[2].

 

در دنیای امروز، علوم در حیطه ورزشی جایگاه ویژه ای یافته اند، ورزشکاران همواره بدنبال این امر هستند تا با بهره گرفتن از دستاوردهای علمی به بهبود عملکرد خود بپردازند و دررشته ورزشی خود به موفقیت بالاتری دست یابند. علم روانشناسی، یکی از این علوم است و شاخه ای از آن در قلمرو ورزش جایگاه خاصی یافته است، به روانشناسی ورزشی معروف است. به عقیده متخصصان، عملکرد انسان شامل تعامل سه دستگاه مکانیکی یا جسمانی، فیزیولوژیکی یا انرژی و کنترل یا روان شناختی است. روان شناسی ورزشی به طور مستقیم بر درک و نفوذ بر دستگاه کنترل مربوط می باشد و می کوشد تا ورزشکاران را در رسیدن به ظرفیت های کامل خودشان توانا سازد[3].

 

ناتوانی در بروز به موقع مهارتهای هیجانی می تواند سلامت فکری، جسمانی و روانی  افراد را تهدید کند و سازگاری فرد را در تعامل با دیگران به چالش بکشد. گاهی هیجانات نابجا منجر به شناخت و دانش غلط می شود و زندگی اجتماعی، تحصیلی، شغلی و خانوادگی افراد را در معرض خطر قرار میدهد. توجه به هوش هیجانی به عنوان یک ویژگی انسانی و نقش آن در موفقیتهای انسان، از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. بنابراین فعالیت در زمینه هوش هیجانی به منظور شناسایی عواملی غیر از عوامل عقلی در زندگی افراد مؤثّر و راهگشاست و موجب تکمیل صلاحیت های انسانی میشود[4].

 

 

 

1-2 بیان مسأله

 

واژه آمادگی جسمانی مفاهیم گسترده ای دارد و در نوشتار های مختلف به شکل های گوناگون تعریف شده است. به طور متداول، کیفیت و امکانات بدن انسان در تطابق با فعالیت های بدنی، آمادگی جسمانی خوانده می شود[5]. شرکت در فعالیت های بدنی منظم یکی از بهترین راه های بهبود سلامت عمومی از قبیل سلامت بدنی، روانی و سلامت هیجان است. فعالیت بدنی شاخص اولیه سلامت است که نقش حیاتی در افزایش آمادگی جسمانی و رفتارهای مرتبط با سلامت، طول عمر، بهبود کیفیت مرتبط با سلامت زندگی، افزایش مدیریت کنترل وزن وکاهش خطر مرگ و میر ناشی از بیماری است[6 [. هدف اصلی آمادگی جسمانی افزایش  قابلیت های آمادگی عملی ورزشکاران و توسعه قابلیت های آنها  تا بالاترین حد هنجارها است[7].

 

توانمندی ها و شایستگی های اجتماعی  و هیجانی از عوامل تاثیر گذار بر کیفیت روابط اجتماعی  و موفقیت در حوزه های گوناگون زندگی و حرفه ای به شمار می روند. خواستگاه این دسته از پژوهش ها، مفهوم هوش هیجانی است [8].

 

هوش هیجانی بعنوان عامل موفقیت در زندگی فردی، اجتماعی و حرفه ای شناخته شده است[9]. برادبری و گریوز(2005) بیان کردند کسانی که هوش هیجانی خود را به کار می گیرند با محیط اطراف خود سازگاری بیشتری دارند، اعتماد به نفس بالایی نشان می دهند و از توانایی های خود آگاهند. پژوهش ها نشان می دهد که این سازه (EIQ) موجب توسعه ارتباط سالم و کیفیت زندگی و شغلی مربیان ورزش می شود[10].

 

گفته می شود که شطرنج  فعالیت بالقوه ی بی حد و حصری برای ذهن است. شطرنج،  فعالیت های ذهنی که در طی عمر مورد استفاده قرار می گیرد را توسعه می دهد. تعدادی از فعالیت های شطرنج را می توانیم این طور نام ببریم: حل مسئله، تمرکز، تفکر، طراحی استراتژی، تحلیل، خلاقیت، ارزیابی و ترکیب. از شطرنج می توانیم بطور موثر بعنوان ابزاری برای آموزش حل مسئله و استدلال استفاده کنیم[11].

 

 گلادیس در تحقیقق خود به این نتیجه رسید که رابطه مثبت بین فعالیت بدنی و هوش هیجانی وجود دارد[12]. از آنجایی که شطرنج یک نوع بازی است که کم تحرک بوده و بیشتر با قدرت تفکر و خلاقیت  سر و کار دارد و کمتر به آیتم های آمادگی جسمانی می پردازد، دراینجا این پرسش مطرح می شود آیا اشخاصی که به این رشته ورزشی روی می آورند ممکن است از لحاظ بدنی دچار افت شوند و آمادگی جسمانی خود را فدای تقویت قدرت ذهنی و خلاقیت کنند یا خیر؟  ازسوی دیگر، این سوال نیز مطرح می شود که این افراد به دلیل شرایط این بازی و کمبود ارتباط با حریف، ازچه مقدار هوش هیجانی برخوردارند و آیا هوش هیجانی در این بازی تاثیر گذار است ؟ این تحقیق برآن است به مقایسه آمادگی جسمانی و هوش هیجانی در افراد شطرنج باز نخبه و مبتدی بپردازد تا از این طریق به وجود یا عدم وجود تفاوت آمادگی جسمانی و هوش هیجانی در این رشته پی ببرد.

 

1-3 ضرورت و اهمّیت تحقیق

 

واضح است که تربیت  هم جنبه روانی دارد و هم جنبه جسمانی و این دو همچون بال های یک پرنده ای هستند که بدون یکی از آنها پرواز و رسیدن به اوج برایش امکان پذیر نمی باشد. در حقیقت پرورش روح و جسم جدا از همدیگر نمی باشند و وجود یکی پیش نیازی است برای  دیگری، چنان که افلاطون می گوید: روح و جسم همچون دو اسب یک ارابه اند، مادامی که یکی از این دو بلنگد هرگز ارابه به مقصد نمی رسد.[5].

 

آنچه زیر بنای تمامی فعالیت های حرکتی انسان را تشکیل می دهد، میزان آمادگی جسمانی است. داشتن آمادگی جسمانی بالا نه تنها در انجام حرکات بنیادی ما را یاری می دهد، بلکه در یادگیری و اجرای بهتر مهارتهای ورزشی نیز موثر است[13]. آمادگی جسمانی جوانان، مساله ای بنیادی و حیاتی است که سلامت و تندرستی آنها را تضمین می-کند. تحقیقات نشان داده اند که، بین میزان آمادگی جسمانی دانش آموزان و سلامت ذهنی و عاطفی آنان رابطه مستقیمی برقرار است و همچنین بین میزان آمادگی جسمانی دانش آموزان و موفقیت و پیشرفت تحصیلی آنان همبستگی زیادی وجود دارد[14].

 

پیشرفت روانشناسی ورزش عمری 90سال دارد و با تلاش های تریپلت توام بوده است، اما فقط در دو دهه گذشته تاکید زیادی بر روی مولفه های روانی در ورزشکاران در تحقیقات آزمایشگاهی شده است و به عنوان یک تاثیر عمده بر اجرای ورزشی بطور میدانی مورد ارزیابی قرار می گیرد دلیلی وجود ندارد که رشد سریع مطالعات روانشناسی ورزش که در دهه 1970 شکوفا شد، در آینده نیز ادامه پیدا نکند، بنابراین منطقی است که فرض کنیم آینده  روانشناسی  ورزش روشن خواهد بود. زیرا توده مردم خواهان ورزش و برد آن هستند و به اهمیت روانشناسی در یاری رساندن به ورزشکاران در اجرای مهارت های ورزشی و کسب موفقیت پی برده اند، بدین لحاظ اهمیت اجتماعی و عملی این علم نمایان تر گشته است،  این بدان معناست که مطالعه علمی روان شناسی  ورزش لزوما بایستی  در دانشگاه ها عملی گردد و به روان شناسان بیشتری به عنوان مشاورانی که در بالا بردن سطح اجرای مهارت های ورزشی ورزشکاران  کمک می نمایند مورد نیاز می باشد[15]. در فرمول بندی جدید نقش عوامل موثر در ورزش، هوش هیجانی عامل تاثیر گذار مهمی شناخته شده و به دلیل بررسی های پراکنده ای در زمینه خرده آزمون های مرتبط با هوش هیجانی صورت گرفته است، ضرورت و اهمیت مطالعه کلی در این حیطه بسیار برجسته به نظر می رسد. روان شناسان ورزش در تحقیقات خود در مورد هوش هیجانی و مولفه های آن به نتایجی دست یافته اند، اما مطالعه و بررسی در خصوص میزان هوش هیجانی و زیر مولفه های آن بیشتر به منظور مطالعه توان پیش بینی هوش هیجانی در موفقیت تحصیلی در دانش آموزان و ارتباط آن با هوش شناختی بوده است[16].

 

آمادگی جسمانی جوانان، مساله ای بنیادی و حیاتی است که سلامت و تندرستی آنها را تضمین می-کند. تحقیقات نشان داده اند که، بین میزان آمادگی جسمانی دانش آموزان و سلامت ذهنی و عاطفی آنان رابطه مستقیمی برقرار است و همچنین بین میزان آمادگی جسمانی دانش آموزان و موفقیت و پیشرفت تحصیلی آنان همبستگی زیادی وجود دارد[14].

 

تحقیقات نشان داده رشته ورزشی شطرنج عملکرد تحصیلی را بهبود می بخشد[ 17]. برخی تحقیقات دیگر بیانگر این است که بین آمادگی جسمانی و پیشرفت تحصیلی[18]  و بین هوش هیجانی با موفقیت ورزشی رابطه مثبت وجود دارد[8]. اما درباره رشته شطرنج و ارتباط یا تاثیر احتمالی میزان هوش هیجانی براین ورزش تحقیقی مشاهده نشده است. با انجام این تحقیق می توان به جایگاه هوش هیجانی در این رشته پی برد و با بهره گرفتن از نتایج آن در جهت آموزش بهتر این رشته و در نتیجه پیشرفت در آموزش آن و پیشرفت تحصیلی افرادی که به این رشته می پردازند، گام برداشت.

 

با توجه به این نکته ضروری است با انتخاب دو گروه از شطرنج بازان نخبه و مبتدی و مقایسه هوش هیجانی و آمادگی جسمانی آنان، به تفاوت های این دو مقوله در  شطرنج بازان پی برد.

 

 1-4  اهداف تحقیق

 

1-4-1 هدف کلّی

 

هدف کلی این تحقیق مقایسه متغیرهای آمادگی جسمانی وابسته به تندرستی و مولفه های هوش هیجانی شطرنج بازان نخبه و مبتدی می باشد.

 

1-4-2 اهداف اختصاصی

 

1 . مقایسه متغیرهای آمادگی جسمانی وابسته به تندرستی شطرنج بازان نخبه و مبتدی

2. مقایسه مولفه های هوش هیجانی شطرنج بازان نخبه و مبتدی

1-5  فرضیّه‌های تحقیق

1. بین رکورد 1600متر شطرنج بازان نخبه و مبتدی تفاوت وجود دارد .
2. بین رکورد انعطاف پذیری شطرنج بازان نخبه و مبتدی تفاوت وجود دارد.
3. بین رکورد بارفیکس شطرنج بازان نخبه و مبتدی تفاوت وجود دارد.
4. بین رکورد دراز و نشست شطرنج بازان نخبه و مبتدی تفاوت وجود دارد.

5 . بین مؤلفه های درون فردی شطرنج بازان نخبه و مبتدی تفاوت وجود دارد.

6. بین مولفه سازگاری شطرنج بازان نخبه و مبتدی تفاوت وجود دارد.
7. بین مؤلفه خلق و خوی عمومی شطرنج بازان نخبه و مبتدی تفاوت وجود دارد.
8. بین مؤلفه میان فردی شطرنج بازان نخبه و مبتدی تفاوت وجود دارد.
9. بین مؤلفه کنترل تکانش شطرنج بازان نخبه و مبتدی تفاوت وجود دارد.
10. بین هوش هیجانی شطرنج بازان نخبه و مبتدی تفاوت وجود دارد.

1-6 قلمرو تحقیق

 

1-6-1 قلمرو مکانی

 

قلمرو مکانی تحقیق شامل کلیه افرادی که در استان خراسان شمالی درهیئت های شطرنج به بازی شطرنج می پردازند.

 

1-6-2 قلمرو زمانی

 

تحقیق کنونی در بهمن ماه 1391 در جریان مسابقات قهرمانی شطرنج استان خراسان شمالی، بمناسبت دهه فجر، صورت گرفته است.

 

 1-6-3 سن و جنس شرکت کنندگان

 

شرکت کنندگان های این تحقیق مردان 18تا 35 سال که به بازی شطرنج می پردازند، می باشند.

 

1-6-2 محدودیتهای تحقیق

1. عدم کنترل فعالیت های بدنی روزانه شرکت کنندگان.
2. میزان علاقه و انگیزه شرکت کنندگان.
3. لباس شرکت کنندگان
4. تفاوت های فردی: عدم کنترل مواردی مانند خصوصیات ژنتیکی
5. شرایط روانی: عدم اطمینان از یکسان بودن شرایط روانی در حین آزمون

1-7 تعریف واژه ها و مفاهیم

 

1-7-1 آمادگی جسمانی

 

تعریف نظری – آمادگی جسمانی به مجموعه ای از قابلیّت های انسان که پایه ای و بنیادی هستند، اطلاق می شود. این دسته از قابلیت ها، به خودی خود در انسان وجود دارند و آموزش پذیر نیستند، ولی در اثر تمرین بهبود می یابند. [19]. آمادگی جسمانی به مجموعه ای از قابلیّت انجام فعالیّت های بدنی متوسط تا سنگین بدون ایجاد خستگی و حفظ این قابلیّت در سرتا سر زندگی اطلاق می شود[7]. واژه آمادگی جسمانی مفاهیم گسترده‌ای دارد و در نوشتارهای مختلف به شکلهای گوناگونی تعریف شده است به طور متداول، کیفیت و امکانات بدن انسان در تطابق با فعالیتهای بدنی، آمادگی جسمانی خوانده می‌شود [20].

 

تعریف عملیاتی- در این تحقیق منظور از آمادگی جسمانی مجموع 4 نمره کسب شده در فاکتورهای آمادگی قلبی تنفسی، استقامت عضلانی عضلات کمربند شانه ای، استقامت عضلات شکم، انعطاف پذیری عضلات کمر و همسترینگ می باشد.

 

1-7-2 آمادگی قلبی- تنفسی

 

نظری- عبارت است از توانایی دستگاه گردش خون(قلب) و دستگاه تنفس(ششها) برای سازگار شدن با یک فعالیت معین عمومی متوسط تا شدید از قبیل دویدن و شنا کردن گفته می شود که در هنگام فعالیت نیازهای غذایی(گلوکز) و تنفسی (اکسیژن) عضلات فعال را تامین کند و در هنگام بازگشت به حالت اولیه با سرعت بیشتری منابع از دست رفته را بازسازی نماید[21].

 

عملیاتی- در این تحقیق منظور از آمادگی قلبی تنفسی یعنی دویدن دو 1600 متر در کمترین زمان می باشد. که فرد شرکت کننده در آزمون باید 4 دور مسیر 400متری دور پیست دو و میدانی را طی کند و زمان سپری شده، رکورد وی محسوب می شود.

 

1-7-3- استقامت عضلانی

 

      نظری- عبارت است از توانایی ادامه دادن به فعالیت جسمانی یا مقاومت در برابر خستگی عضلانی است[22]. یا توانایی یک عضله یا گروهی از عضلات برای تکرار انقباض عضلانی در مقابل یک نیرو یا نگه داشتن انقباض برای مدت زمان طولانی[23].

 

 عملیاتی– در این تحقیق منظور از استقامت عضلانی، استقامت عضلات شکم و کمربند شانه ای می باشد. در استقامت عضلات شکم هر تعدادی که فرد بتواند ازحالی خوابیده به پشت برخاسته و آرنج های دست را به زانوهایش در حرکت درازونشست برساند و به حالت اول (درازکش پاها خم و دست ها برروی سینه به حالت ضربدر) برگردد، رکورد او محسوب می شود. دراستقامت عضلانی کمربند شانه­­ای که با بارفیکس سنجیده می شود، فرد باید با دست های کشیده زیر میله با رفیکس قرارگیرد و سعی کند چانه خود را به میله برساند و سپس دوباره به جای خود برگردد.که در این حالت تعداد تکرارهای صحیح وی ثبت می گردد.

 

 

 

 1-7-4- انعطاف پذیری

 

نظری- عبارت است از ایجاد وسعت دامنه حرکتی بیشتر حول مفصل از طریق کشیدن عضلات [24] یا توانایی حرکت آزادانه، بدون محدودیت و بدون درد در سرتاسر دامنه حرکتی یک مفصل یا گروهی از مفاصل[25].

 

عملیاتی- در تحقیق حاضر منظور از انعطاف پذیری، انعطاف پذیری عضلات همسترینگ و کمر می  باشد. فرد باید در حالت نشسته کف پاها را به تخته انعطاف چسپانده و در حالیکه زانوها صاف هستند، با دست کشیده بر روی تخته به

7

 

8

 

بخش  اول  : مفاهیم  و  پیشینه جرایم  رایانه ای علیه عفت و اخلاق  عمومی در فضای مجازی 9

 

فصل اول :  شناخت مفاهیم بنیادین و سیرتحولات تاریخی 10

 

مبحث اول : تبیین مفاهیم و واژه شناسی 10

 

گفتار اول : مفهوم جرم و جرایم رایانه ای 10

 

10

 

جرم رایانه ای 11

 

14

 

د ) جرم شبکه 15

 

ه ) جرم فناوری اطلاعات 15

 

گفتار دوم : مفهوم عفت و اخلاق و ضابطه تشخیص اعمال منافی عفت 16

 

الف)  مفهوم عفت و اخلاق 16

 

ب) ضابطه تشخیص اعمال منافی عفت 17

 

مبحث دوم: زمینه های پیدایش جرایم رایانه ای و جرایم علیه عفاف در تاریخ 20

 

گفتار اول : پیشینه جرایم رایانه ای 20

 

گفتار دوم : سیر تولد و قانونگذاری جرایم علیه عفاف 24

 

فصل دوم : بستر سازی فضای مجازی برای تحقق جرایم علیه عفت و اخلاق 29

 

مبحث اول : ماهیت جرم در فضای مجازی 29

 

گفتار اول : ویژگی جرایم رایانه ای 29

 

الف) تخصصی و علمی بودن 32

 

ب) دارای حیثیت عمومی و خصوصی بودن 33

 

ج) پیچیدگی خاص 34

 

د) دشوار بودن تعیین صلاحیت کیفری 34

 

ه) جهانی بودن 35

 

و) دشوار بودن کشف بزهکار 35

 

گفتار دوم : طبقه بندی جرایم رایانه ای 35

 

مبحث دوم : جرایم عفت و اخلاق در فضای مجازی 40

 

 

گفتار اول : موضوع جرایم علیه عفت و اخلاق 41

 

گفتار دوم : مصادیق جرایم رایانه ای علیه عفت و اخلاق 45

 

الف ) هرزه نگاری 45

 

ب ) توریسم جنسی 47

 

ج ) قوادی 47

 

د ) روابط نامشروع 48

 

نتیجه گیری بخش اول 50

 

بخش دوم : تحلیل ماهوی مصادیق جرایم علیه عفت و اخلاق ناشی از فناوری نوین 51

 

فصل اول : نقش مستقیم فضای مجازی در شکل گیری هرزه نگاری 52

 

مبحث اول : بررسی فقهی و حقوقی جرم هرزه نگاری 53

 

گفتار اول : دیدگاه فقه نسبت به جرم هرزه نگاری 53

 

گفتار دوم : تشریح ارکان تشکیل دهنده جرم هرزه نگاری 56

 

الف) عنصر قانونی : 56

 

ب) عنصر مادی : 58

 

ج) عنصر روانی : 61

 

مبحث دوم : بزه دیدگان جرم هرزه نگاری 62

 

گفتار اول : هرزه نگاری افراد بزرگسال 62

 

گفتار دوم : هرزه نگاری کودکان و نوجوانان 67

 

فصل دوم : نقش رایانه در تحقق جرم قیادت به عنوان وسیله ارتکاب جرم 71

 

مبحث اول : قیادت در حقوق جزای اسلامی 72

 

گفتار اول : قوادی از نگاه اسلام 73

 

گفتار دوم : ارکان تشکیل دهنده جرم قیادت 76

 

الف) عنصر قانونی : 76

 

ب) عنصر مادی : 77

 

ج) عنصر روانی : 80

 

مبحث دوم : تحقق جرم قیادت در فضای مجازی 80

 

گفتار اول : ارکان تشکیل دهنده جرم قوادی رایانه ای 81

 

الف) عنصر قانونی : 81

 

ب) عنصر مادی : 84

 

ج) عنصر روانی : 85

 

گفتار دوم : بررسی آسیب های وارده جرم قوادی بر بزه دیده، مجرم و جامعه 86

 

الف) آسیب های وارده بر بزه دیده 86

 

ب) آسیب های وارد بر مجرم و جامعه 89

 

نتیجه گیری 92

 

پیشنهادات 94

 

فهرست منابع 96

 

چکیده لاتین 101

 

مقدمه

عنوان

 

 

 

     صفحه

 

 

فصل اول : کلیات

 

1-1- مقدمه…………………………………… 1

 

1-2- شرح و بیان مساله پژوهش……………………. 1

 

1-3- اهمیت و ارزش پژوهش……………………….. 4

 

1-4- کاربرد نتایج پژوهش……………………….. 5

 

1-5- اهداف پژوهش……………………………… 5

 

1-6- سوال های پژوهش…………………………… 6

 

1-7- روش پژوهش……………………………….. 6

 

1-8- قلمرو پژوهش……………………………… 6

 

1-9- تعاریف واژه های پژوهش…………………….. 6

 

جمع بندی…………………………………….. :7

 

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

 

2-1- مقدمه…………………………………… 8

 

2-2- معرفی نوآوری…………………………….. 8

 

2-2-1-نوآوری…………………………………. 9

 

2-2-2-طبقه بندی نوآوری………………………… 12

 

2-3-طبقه بندی عوامل مؤثر بر نوآوری با توجه به مطالعات گذشته    13

 

2-4-مروری بر طبقه بندی های نوآوری……………….. 22

 

2-5-عملکرد نوآورانه…………………………… 24

 

2-6-رویکرد علمی به تصمیم­گیری…………………… 24

 

2-6-1-کاربرد هوش مصنوعی در تصمیم­گیری……………. 25

 

2-7-شبکه­ های عصبی مصنوعی………………………….. 26

 

2-7-1-مقدمه………………………………….. 26

 

2-7-2-تاریخچه شبکه­ های عصبی30……………………… 28

 

2-7-3-نرون طبیعی……………………………… 29

 

2-7-4-نرون مصنوعی…………………………….. 29

 

2-7-5- معماری شبکه عصبی……………………….. 29

 

2-7-5-1- شبکه های پیشرو……………………….. 31

 

2-7-5-2- شبکه­ های بازجریانی…………………….. 32

 

2-7-6-یادگیری در شبکه­ های عصبی………………….. 33

 

 

عنوان

صفحه

 

2-7-7-شبکه پرسپترون چندلایه…………………….. 34

 

 2-7-8-مزایا و معایب شبکه­ های عصبی………………. 36

 

2-7-9-کاربرد شبکه­ های­ عصبی در مدیریت…………….. 37

 

2-8- پیشینه پژوهش…………………………….. 38

 

2-8-1- مطالعات داخلی………………………….. 38

 

 2-8-2-پیشینه مربوط به نوآوری…………………… 38

 

2-8-3- مطالعات خارجی………………………….. 39

 

2-8-4- مطالعات مربوط به عملکرد نوآورانه…………. 40

 

2-9-جمع­بندی………………………………….. 41

 

فصل سوم : روش پژوهش

 

3-1- مقدمه…………………………………… 42

 

3-2- روش پژوهش……………………………….. 42

 

3-3- مدل مفهومی رویکرد پیشنهادی………………… 43

 

3-4-1- مرحله اول……………………………… 44

 

3-4-2- مرحله دوم- شناسایی شاخص های کیفیت معیارها بر اساس مدل کانو   45

 

3-4-2-1- فاز اول : تعیین اینکه هر کدام از معیار ها چقدر مهم است     45

 

3-4-2-1-الف- گام اول………………………….. 45

 

3-4-2-1-ب-گام دوم…………………………….. 46

 

3-4-2-1-پ- گام سوم……………………………. 47

 

3-4-2-2- فاز دوم-تعیین وزن اهمیت ویژگیهای کیفی…… 48

 

 3-4-2-2-الف-گام اول- استفاده از عبارتهای زبانی برای ارائه ویژگیهای کیفی 47

 

3-4-2-2-ب- گام دوم- تبدیل عبارت کلامی به اعداد فازی.. 48

 

3-4-2-2-ج-گام سوم- استفاده تحلیل گسترده چنگ……… 48

 

3-4-2-2-ج-الف-مرحله اول……………………….. 48

 

3-4-2-2-ج-ب- مرحله دوم………………………… 49

 

3-4-2-2-ج-چ- مرحله سوم………………………… 50

 

3-4-2-2-ج-ه-مرحله چهارم……………………….. 50

 

3-4-2-2-چ- گام چهارم- محاسبه ضریب اهمیت عوامل اثر گذار بر نوآوری تدریجی و بنیادی………………………………………. 50

 

 

3-4-3- مرحله سوم …………………………….. 50

 

3-4-4-مرحله چهارم ……………………………. 51

 

 

عنوان

صفحه

 

3-5- جامعه آماری و نمونه آماری…………………. 51

 

3-6-روش جمع آوری داده‌ها……………………….. 51

 

3-8- ابزار گردآوری داده‌ها……………………… 52

 

3-9- روایی پرسش نامه………………………….. 52

 

3-10- انتخاب نرم­افزار…………………………. 52

 

3-11- جمع­بندی………………………………… 53

 

فصل چهارم :‌تجزیه و تحلیل داده ­ها و یافته ها

 

4-1-مقدمه……………………………………. 54

 

4-2- یافته های مربوط به هر مرحله از پژوهش……….. 54

 

4-2-1- عوامل شناسایی شده مؤثر بر نوآوری تدریجی و بنیادی   54

 

4-2-2- شناسایی شاخص های کیفیت معیارها بر اساس مدل کانو    54

 

4-2-2-1-تعیین اینکه هر کدام از معیار ها چقدر مهم است؟     54

 

4-2-2-1-الف- گام اول………………………….. 54

 

4-2-3- تعیین وزن اهمیت ویژگیهای کیفی……………. 58

 

4-2-4- نتایج به دست آمده از تحلیل گسترده چنگ ……. 58

 

4-3- استفاده ازخروجی مدل کانو برای تشکیل یک سیستم خبره و آموزش سیستم    62

 

4-4- تعیین جایگاه واحدهای سازمانی در نوآوری تدریجی و بنیادی    66

 

4-5- تحلیل یافته‌های اصلی………………………. 70

 

4-6 – سایر یافته‌های پژوهش……………………… 70

 

4-6-1- محاسبه فاصله اقلیدسی واحدها از واحد الگو….. 70

 

4-6-2- مقایسه واحدهای صفی و ستادی از نظر نوآوری تدریجی و بنیادی     72

 

4-7- جمع بندی………………………………… 72

 

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

 

5-1- مقدمه…………………………………… 73

 

5-2-خلاصه پژوهش……………………………….. 73

 

5-3- یافته‌های پژوهش…………………………… 74

 

5-3-1- تحلیل یافته های اصلی …………………… 74

 

5-3-1-1- استفاده از تکنیک کانو برای گروه بندی عوامل اثرگذار بر نوآوری بنیادی و تدریجی………………………………. 74

 

5-3-1-2- استفاده از سیستم شبکه های عصبی پرسپترون نیز برای تعیین جایگاه  80

 

5-3-2- نتایج حاصل از سایر یافته ها……………… 81

 

5-3-2-1- محاسبه فاصله اقلیدسی واحدها از واحد الگو… 81

 

 

عنوان

صفحه

 

5-3-2-2-مقایسه واحدهای صفی و ستادی از نظر نوآوری تدریجی و بنیادی    82

 

5-4-محدودیت ها……………………………….. 82

 

5-5-پیشنهادات کاربردی…………………………. 83

 

5-6-پیشنهادات آینده ………………………….. 83

 

منابع و مآخذ…………………………………. 85

 

پیوست ها…………………………………….. 94

 

پیوست 1: جداول……………………………….. 94

 

پیوست 2: پرسشنامه کانو………………………… 114

 

پیوست3:‌ پرسشنامه عملکرد ………………………. 117

 

مقدمه

 

  با تشدید روزافزون رقابت، به وجود آمدن شبکه­ های ارتباطی سریع و جهانی­شدن، پژوهشگران زیادی به موضوع نوآوری‌های تدریجی و بنیادی پرداخته اند. و در پژوهش های آنها عمدتاً به موضوع شناسایی عوامل مؤثر بر نوآوری توجه شده است. در برخی از پژوهش­ها یا صرفاً معیارهای کمی و یا معیارهای کیفی مدنظر قرارگرفته است.  این در حالی است که در این پژوهش با توجه به مطالعات در دسترس همزمان از معیارهای کیفی و کمی استفاده شده است. نکته قابل تأمل دیگر ضریب اهمیت عوامل مؤثر بر نوآوری ها است. با مرور پژوهش‌های گذشته، مشخص است که ضریب اهمیت عوامل مؤثر بر نوآوری، در بیشتر آنها، غالبا از تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره جهت تعیین ضریب اهمیت عوامل مؤثر بر نوآوری استفاده شده است . این در حالی است که، در این پژوهش با بهـره­گیری از دو روش، کانو به فرم فازی و شبکه­ های عصبی، ضریب اهمیت عوامل مؤثر بر نوآوری تدریجی و بنیادی از طریق حل مدل به دست آمده است و نیازی به تعیین این ضرایب از سوی تیم تصمیم ­گیری نبوده است و از این طریق میزان هر یک از این عوامل و راه کار هایی برای گذار از نوآوری تدریجی به بنیادی مشخص گردیده است.

 

این پژوهش مشتمل بر پنج فصل می‌باشد. در فصل اول کلیات پژوهش بیان شده است. در فصل دوم به ادبیات پژوهش پرداخته شده است که طی آن پژوهش­های مرتبط با مبحث نوآوری تدریجی و بنیادی و عملکرد نوآورانه بررسی گردیده است. سپس در ادامه با توجه به اینـکه در این پژوهش برای دسته­بندی واحدهای سازمانی از مدل­های شبکه عصبی استفاده شده است، رویکرد شبکه­ های مصنوعی تشریح گردیده است. در فصل سوم مدل مفهومی و رویکرد پیشنهادی پژوهش و روش­شناسی پژوهش به تفضیل ارائه گردیده است. فصل چهارم به دسته­بندی عوامل مؤثر بر نوآوری تدریجی و بنیادی در دسته های بایدی، تک بودی، جذاب، بی تفاوتی و معکوس به کمک تکنیک کانو و تعیین میزان تدریجی و بنیادی بودن واحدهای سازمانی با کمک تکنیک شبکه های عصبی مربوط است. در فصل پنجم، نتیجه ­گیری پژوهش، محدودیت‌های پژوهش و همچنین پیشنهادهایی کاربردی جهت حرکت از نوآوری تدریجی به سمت نوآوری بنیادی به سازمان ها و پیشنهاداتی جهت پژوهش­های آتی بیان گردیده است.

 

1-1- مقدمه

 

نوآوری و شناسایی عواملی که بر آن اثر دارد یک عنصر کلیدی برای سازمان ها است و سازمان ها در جهت به روزرسانی خدمات و محصولات خود و رفع هر چه بهتر و سریعتر نیازهای مشتریان خود از طریق دست یابی به نوآوری بنیادی، می توانند سهم خود را در بازار حفظ نمایند و به مزیت رقابتی دست یابند. در این فصل ابتدا مساله پژوهش تشریح می شود، سپس اهمیت و ارزش پژوهش به همراه کاربردهای آن تشریح می‌‌ گردد. در ادامه، اهداف و سوال‌های پژوهش مطرح می‌‌ گردد و روش پژوهش به طور خلاصه ارائه می‌‌ شود. سپس قلمرو مکانی، زمانی و موضوعی پژوهش عنوان شده و در پایان تعاریف واژه‌های کلیدی پژوهش بیان می‌‌ گردد.

 

1-2- شرح و بیان مساله پژوهش

 

در دهه‌ های اخیر، نوآوری به یک مفهوم کلیدی تبدیل شده است. توسعه شتاب‌دار علم و فن آوری، چرخه عمرکوتاه محصولات، رشد و بلوغ بازارها و جهانی شدن، همه و همه موجب افزایش اهمیت نوآوری برای سازمان ها شده است. بسیاری از سازمان ها در محیط خود با مشکلات زیادی از لحاظ رقابتی مواجه هستند که ناشی از سرعت بالا در تغییرات محیط به خصوص تغییرات تکنولوژی می‌باشد.  در حقیقت نوآوری یک ضرورت برای سازمان هایی است که در محیط‌های پویا و غیر قابل پیش‌بینی رقابت می‌کنند و همچنین به عنوان یک منبع حیاتی ایجاد مزیت رقابتی عمل می‌کند. به بیان دیگر در عصر جهانی­شدن و ارتباطات، سازمانها نیازمند اخذ تصمیمات صحیح و سریع هستند تا بتوانند در عرصه تنگاتنگ رقابت، گامی‌‌ جلوتر باشند.

 

به دلیل وجود رقابت زیاد بین جوامع، اکثر کشورها با تکیه بر نوآوری به دنبال افزایش بهره‌وری و بهبود وضعیت اقتصادی خود هستند(حمیدی زاده، 1387). نوآوری به عنوان یک عامل حیاتی برای سازمان ها جهت ایجاد ارزش و حفظ مزیت رقابتی در محیط‌های پیچیده و پویای امروزی قلمداد می‌شود (رنجیت، 2004). پس باید مدیران و کارکنان از قدرت خلاقیت و نوآوری در جهت تطبیق با تغییرات سریع، خطوط تولید و شیوه‌های مدیریتی استفاده کنند (دامان پور، 1991). در واقع هدف از نوآوری و بررسی آن دست‌یابی به مسیری برای مدیریت نوآوری به نحوه مطلوب و صحیح است (شاهین و صادق بیگی، 1389) تا از این طریق سازمان ها بتوانند به عملکردی نوآورانه‌تر و سودآوری بیشتری دست یابند چرا که نوآوری به عنوان عنصر کلیدی در عملکرد سازمان ها محسوب می‌‌ شود. (شاهین و پورحمیدی، 2011). دلیل اصلی اهمیت نوآوری آن است که، به سازمان ها کمک می‌‌ کند تا با سرعت بیشتری توانایی خود را در تولید مخصولات جدید بالا ببرند(شاهین و زینلی، 2013). بنابراین به دلیل آنکه نوآوری به برنامه‌های کاربردی جدید از دانش، ایده‌ها، روش‌ها و مهارت‌ها مربوط می‌شود که می‌توانند قابلیت های منحصر به فرد و اهرمی‌‌ رقابتی را در سازمان ایجاد نمایند (ام سی دورموت و اکونور، 2002)، می توان کاربردهای مختلفی را برای آن متصور شد. نوآوری متناسب با کاربرد، به انواع مختلف تفکیک شده است. یکی از این تقسیم‌بندی‌ها، تفکیک نوآوری‌های به نوآوری بنیادی و تدریجی است (چیزا و همکاران، 1996 ؛ دی وار و داتون، 1986). نوآوری تدریجی از تغییرات جزئی در محصولات فعلی، با بهره گرفتن از تکنولوژی‌های موجود حاصل می‌شود، در حالی که نوآوری بنیادی نشان دهنده‌ تغییرات اساسی در محصولات جدید است که ناشی از تغییراتی انقلابی در تکنولوژی‌های مورد استفاده می‌باشد (دی وار و داتون، 1986, اتلی برایجس و اکوف ، 1984; سونگ و مونتیا وسی، 1998).

 

با توجه به مطالب بالا دست‌یابی به عواملی که می‌توانند پیش‌بینی کننده‌ این نوآوری­ها باشند، از اهمیت بالایی برخوردار است و این در حالی است که پژوهش ها تنها به تعدادی از این عوامل توجه نموده اند (شاهین و همکاران، 2011، شاهین و همکاران 2014). و در مطالعات در دسترس، هیچ پژوهشی به صورت جامع به همه عواملی که می‌تواند نوآوری را تحت تأثیر قرار دهد، توجه نکرده است.  به همین دلیل در پژوهش حاضر، تلاش بر آن است که تمام پژوهش های در دسترس مورد مطالعه قرار بگیرد تا عوامل اصلی و مهم در پیش بینی نوآوری مورد بررسی قرار بگیرد چرا که از این طریق به شکل جامع تری به مطالعه نوآوری پرداخته می‌‌ شود. اگر همه عوامل مؤثر بر دو نوع نوآوری بنیادی و تدریجی، مورد مطالعه قرار گیرد و اولویت‌بندی شود، سازمان هایی که به دنبال نوآور شدن هستند، می‌توانند درک کنند که برای دست یابی به هر کدام از نوآوری‌های بنیادی و تدریجی باید از چه عواملی و به چه میزان استفاده کنند.

 

به علاوه روش‌های کمی‌‌ اولویت بندی درتصمیم گیری چند معیاره از قبیل: خانه کیفیت، تحلیل شبکه‌ای، تحلیل پوششی داده‌ها و دی‌متل تنها می‌تواند مؤلفه‌هایی را که پژوهشگر در نظر می‌گیرد، وزن‌دهی کند و مشخص می نماید که هر عاملی با چه وزنی برای ایجاد یا ارتقاء نوآوری مهم است. این در حالی است که استفاده از تکنیک هایی که بتواند هر عاملی را در دو گروه نوآوری بنیادی و یا تدریجی گروه بندی نماید و جایگاه دقیق واحدهای سازمانی را در دست یابی به نوآوری تدریجی و بنیادی تعیین نماید. می تواند مشخص نماید اگر یک واحد سازمانی جدید ایجاد شود از هر عامل به چه میزان استفاده نماید تا به چه میزان نوآوری تدریجی و بنیادی دست یابد، مثمر ثمر واقع شود. زیرا موجب می‌‌ شود که سازمانها، به صورت کاربردی بدانند برای گذار از نوآوری تدریجی به نوآوری بنیادی استفاده از این عوامل چه مقدار باشد تا از این طریق سازمان ها بتوانند بیش از پیش نوآور شوند و عملکردی نوآورانه‌تر داشته باشند.

 

افزایش رقابت، فشار جهانی­سازی و تحولات بازار، روش­های رقابت و ایجاد نوآوری را تغییر داده است. در شرایط جدید هم انتخاب عواملی که نوآوری را ایجاد می‌‌ کنند و هم ارتقاء و توسعه آنها به ­منظور افزایش انعطاف پذیری در برابر تغییرات بازار و دست یابی به سهم بازار بالاتر ضروری است. از این­رو دست یابی به نوآوری بیشتر مستلزم انتخاب سریع و مناسب عوامل مؤثر بر نوآوری ها است.

 

 همانطور که بیان شد، نویسندگان زیادی به بررسی اهمیت نوآوری پرداخته اند. آنها در نقش کلیدی نوآوری و عواملی مناسب ایجاد کننده آن در دستیابی به اهداف و عملکردی نوآورانه تر اتفاق نظر دارند. بنابراین تعیین نوع و میزان عوامل نوآوری، یک تصمیم استراتژیک می­باشد. به همین دلیل تصمیم­ گیران به فرایند نوآوری سازمان ها، که به طور پیوسته در حال رشد می‌‌ باشد، توجه زیادی نشان می­دهند. با توجه به نقش اساسی نوآوری در تعیین ارتقاء سهم بازار و دست یابی به عملکرد نوآورانه تر، یکی از وظایف اساسـی مدیران سازمانی، تعیین عوامل ایجاد کننده نوآوری و میزان تحقق آنها در سازمان است. تاکنون روش­های تصمیم ­گیری بسیاری پیرامون این فرایند ارائه شده­ است، اما حجم بسیار بالا اطلاعات، شرایط پویای همکاری با سازمان های مشتاق به نوآور شدن و همکاری مداوم با آنها دلایلی هستند که نیاز به استفاده از سیستم­های مبتنی بر هوش مصنوعی را فریاد می­ کنند. علی­رغم مزیت ­ها و فواید اشاره شده پیرامون سیستم های مبتنی بر هوش مصنوعی در حل مسائل و تصمیم­گیری، تاکنون پژوهش های نسبتاً کمی‌‌ پیرامون استفاده از این سیستم ها در فرایند تعیین عواملی که در هر واحد سازمانی باید به کار گرفته شوند تا از نوآوری تدریجی به بنیادی به دست یافت و عملکرد نوآورانه محقق شود، صورت گرفته است.

 

بنابراین با توجه به محدودیت‌هایی که برای مطالعات قبلی بیان شد، و همچنین پیشرفت‌های قابل توجه در عرصه‌ پردازش اطلاعات با بهره گرفتن از روش‌های هوش مصنوعی و سایر روش‌های غیرخطی مانند شبکه‌های عصبی مصنوعی و شبکه‌های عصبی فازی، که این محدودیت‌ها تا حدودی هموار شده‌اند )پارسا مقدم، شفیع خواه و شیخ الاسلام، 2011). در این پژوهش از تحلیل شبکه عصبی استفاده شده است. شبکه‌های عصبی مصنوعی یا به زبان ساده‌تر شبکه‌های عصبی، سیستم‌ها و روش‌های محاسباتی نوینی برای یادگیری ماشینی، نمایش دانش، و در انتها اعمال دانش به دست آمده در جهت پیش‌بینی پاسخ‌های خروجی از سامانه‌های پیچیده هستند. ایده اصلی این گونه شبکه‌ها – تا حدودی – الهام‌گرفته از شیوه کارکرد سیستم عصبی زیستی است و برای پردازش داده‌ها، و اطلاعات به منظور یادگیری و ایجاد دانش قرار دارد. عنصر کلیدی این ایده، ایجاد ساختارهایی جدید برای سامانه پردازش اطلاعات است. این سیستم از شمار زیادی عناصر پردازشی فوق العاده ی بهم‌پیوسته با نام نورون تشکیل شده که برای حل یک مسأله، با هم هماهنگ عمل می‌کند. با بهره گرفتن از دانش برنامه‌نویسی رایانه می‌توان ساختاری طراحی کردکه همانند یک نرون عمل نماید. سپس با ایجاد شبکه‌ای از این نرون‌های مصنوعی به هم پیوسته، یک الگوریتم آموزشی برای شبکه ایجاد نمود و با اعمال این الگوریتم به شبکه آن را آموزش داد.

 

پژوهش حاضر در گامی‌‌ فراتر از مطالعات پیشین، سعی در اقتباس و جمع‌آوری همه عوامل مؤثر بر نوآوری بنیادی و تدریجی از مجموعه‌ ادبیات در دسترس داشته است و سپس با کمک مدل کانو و بکارگیری روش تحلیل شبکه‌ عصبی به تعیین ضریب اهمیت این عوامل در هر دو گروه نوآوری بنیادی و تدریجی پرداخته است و جایگاه واحدهای سازمانی را در هر نوآوری مشخص نموده است. در حقیقت وجه تمایز این پژوهش، جامعیت عوامل مؤثر بر نوآوری های بنیادی و تدریجی است که با کمک مدل کانو فازی ضریب اهمیت آنها را به دست آورد به علاوه برای اولین بار از مدل کانو استفاده گردید تا یک سیتم خبره به دست آید که بتواند به عنوان ورودی در شبکه عصبی وارد شود و بعد از آن با بهره گرفتن از روش نوین شبکه‌ عصبی ‌بتوان به نقطه‌ای برای گذار از نوآوری تدریجی به بنیادی دست یافت و جایگاه هر واحد سازمانی را در نوآوری مشخص نمود و در نهایت به سازمان هایی که به دنبال نوآوری هستند کمک کرد که از این مدل جهت تعیین جایگاه خود و راه های پیش بینی جایگاه واحدهای جدید در نوآوری تدریجی و بنیادی استفاده نمایند. با توجه به آن‌که سازمان ها از لحاظ زمان و بودجه با محدودیت روبرو هستند، با بهره گرفتن از این روش می‌توانند زمان و بودجه خود را به صورت هدفمند مورد استفاده قرار دهند. به بیان دیگر در این پژوهش تلاش بر آن بود با کمک رویکرد شبکه‌ عصبی و در نظر گرفتن همه عوامل مؤثر بر نوآوری بنیادی و تدریجی به صورت جامع، در درجه‌ اول عوامل در دو گروه نوآوری بنیادی و تدریجی گروه‌بندی شوند تا مشخص شود هر عامل برای ایجاد و ارتقاء چه نوعی از نوآوری کاربرد دارد، سپس درصدی که این عوامل می‌توانند منجر به عملکرد نوآورانه شوند، تعیین شود. در واقع در این پژوهش نقطه گذار از نوآوری تدریجی به بنیادی برای هر واحد سازمانی شرکت فولاد مبارکه اصفهان مشخص گردید. این سازمان برای حضوری قدرتمند در عرصه فروش و رقابت با سایر رقبا، سعی در مدیریت فرایند های خود دارد. چرا که، فرایند این شرکت نقش عمده­ای در موفقیت و یا ناکامی‌‌ این شرکت خواهد داشت، همان­طور که مشخص است فعالیت این شرکت وابستگی بسیار زیادی به نوآوری و عملکرد آن دارد . علاوه بر آن نتایج به آمده از این پژوهش در حیطه نوآوری کمک می‌‌ کند تا پژوهشگران و سازمانها دیگر نیز بدانند چه مقداری از هریک از عوامل را به کار بگیرند تا از نوآوری تدریجی به نوآوری بنیادی دست یابند.

 

1-3- اهمیت و ارزش پژوهش

 

با توجه به اینکه اولا در برنامه پنجم توسعه بر خصوصی سازی و تسریع آن تأکید شده است، همچنین برنامه های دولت، تمرکز زیادی بر بهبود مستمر کسب و کار دارد و نیز ایجاد و استمرار این بهبود، مستلزم وجود فضایی منصفانه، امن و توام با اعتماد برای رقابت است، در آینده ای نه چندان دور با به وجود آمدن رقبای بیشتر، بی شک سازمان­ها در وهله اول بیش از پیش سعی در حفظ موقعیت رقابتی و در وهله دوم به دنبال گسترش قدرت رقابتی خود خواهند بود.

 

بنابراین سازمان­ها برای کاهش خطر از رده خارج شدن می‌بایست، نوآوری‌های تدریجی یا بنیادی بیشتری ارائه کنند که از محصولات و فرایند‌های تولید و بازارهای کنونی متمایزند. سازمان­هایی که به دنبال چنین نوآوری‌هایی هستند می‌بایست روی تغییرات، سرمایه‌گذاری کنند و از طریق هدف قرار دادن بخش‌های خاص بازار، فرصت‌های فوق العاده ایجاد نمایند، تا به منافع نوآوری چون هزینه‌های پایین‌تر و کیفیت بالاتر دست یابند. در نتیجه استفاده از یک سیستم نظامند و توجه به تنوع نیازها از سوی تولیدکنندگان، شرط حفظ سهم بازار آنها است در واقع در محیط رقابتی شدید، سازمان­ها باید نوآوری را در محصولات و خدمات خود برای بقا و موفق بودن ایجاد کنند.

 

از سویی دیگر دانش و تکنولوژی فعلی یک سازمان اگر چه می‌تواند هم اکنون برای آن مزیت رقابتی ایجاد کند اما تضمین نمی‌کند که سازمان بتواند در مواجهه با تغییرات سریع خارجی مزیت رقابتی خود را حفظ نماید(اوریلی و توشمان، 2008). شناسایی عوامل مؤثر بر نوآوری و گروه بندی آنها به وسیله تکنیک‌ها و روش‌های کار متنوع و گسترده می‌تواند به نوآوری بیشتر کمک کند و آن را به پیش ببرد. در سازمان­هایی که تغییر و پیشرفت، از ارکان اصلی سازمان است، نوآوری از عوامل مهم برای رسیدن به اهداف آن است. شناسایی عوامل حیاتی و مهم نوآوری جهت ارائه خدمات و تولید بهتر و در نتیجه برتری رقابتی امری ضروری است که می‌توان این نوآوری را جهت بخشید.

 

قرن حاضر مملو از نوآوری­های گوناگون در زمینه فناوری‌ها، کالاها و خدمات جدید است اما در هیچ دوره‌ای مانند امروز نیاز به نوآوری، این چنین ضروری نبوده است. بدون شک روز به روز بر شدت رقابت در بازار‌های جهانی برای ارائه محصولات و خدمات توسط بخش‌های مختلف صنعت افزوده می‌شود و در دهه‌ های آتی شدیدتر نیز خواهد شد. برای آن­که بتوان در بازارهای جهانی دوام آورد و بر رقبا چیره شد باید روش‌های قدیمی‌‌ و سنتی را کنار گذاشت. چون تنها از طریق ارائه محصولات جدید و مشتقات آن­ها است که می‌توان ارزش قابل توجهی برای شرکت ایجاد کرد. نوآوری و خلاقیت در سازمان­های توسعه یافته و مدرن به قدری حائز اهمیت است و از ویژگی‌های این سازمان­ها محسوب می‌‌ شود که حتی بعضا سازمان خلاق و نوآور به عنوان یکی از سازمان­های پیشرو، مطرح می‌شود.

 

در واقع می‌توان گفت با توجه به سرعت تغییرات و پیچیدگی‌های محیطی، سازمان­ها باید در جهت نوآوری گام بردارند و افراد را تشویق به نوآوری کنند، چون در غیر این‌صورت با دست خود نام خود را از صحنه روزگار محو می‌کنند. با توجه به اهمیت نوآوری، ‌اندازه‌گیری آن نیز دارای اهمیت می‌باشد. یکی از روش های اندازه گیری، تحلیل شبکه‌های عصبی است. این روش به طور گسترده ای در حوزه های مختلف مدیریت مورد استفاده قرار گرفته است و لیکن در زمینه گروه بندی عوامل و اندازه گیری آن­ها، تحقیقات کمی‌‌ انجام پذیرفته است. مزیت این روش نسبت به سایر روش‌های اولویت بندی در این است که این روش به گروه بندی عوامل می‌پردازد و در صورتی که پس از هر بار ارزیابی، هر واحد با میزانی مشخص در یکی از دو گروه نوآوری تدریجی و بنیادی قرار خواهدگرفت و با ایجاد یک واحد سازمانی جدید در سازمان، می‌‌توان تصمیم گرفت از هر عامل چه میزان استفاده شود تا از نوآوری تدریجی به بنیادی در حد بهینه حرکت شود.

 

1-4- کاربرد نتایج پژوهش

 

کاربرد مدل پیشنهادی، در انتخاب دقیق‌تر و مناسب‌تر مؤلفه‌های نوآوری تدریجی و بنیادی است. که به کمک آن مدیران سازمان می‌توانند راحت تر تصمیم‌گیری کنند و برای دست‌یابی به عملکردی با نوآوری بیشتر، تنوع بالاتر در تولید و دست‌یابی به سهم بالاتری از بازار گام های بهتری بردارند. یافته‌های این پژوهش برای همه سازمان­های نوآور به طور عام و برای شرکت فولاد مبارکه اصفهان به طور خاص کاربرد دارد.

 

1-5- اهداف پژوهش

• تعیین ضریب اهمیت عوامل مؤثر بر نوآوری تدریجی و بنیادی با بهره گرفتن از روش کانو در شرکت فولاد مبارکه
• تعیین جایگاه واحد های سازمان فولاد مبارکه اصفهان جهت گذار از نوآوری تدریجی به نوآوری بنیادی و عملکردی نوآورانه تر

1-6- سوال های پژوهش

• ضریب اهمیت عوامل مؤثر بر نوآوری تدریجی و بنیادی با بهره گرفتن از روش کانو در شرکت فولاد مبارکه

چقدر است؟

• جایگاه واحد های سازمان فولاد مبارکه اصفهان جهت گذار از نوآوری تدریجی به نوآوری بنیادی و عملکردی نوآورانه تر چگونه است؟

1-7- روش پژوهش

 

این پژوهش از نظر هدف، توسعه ای و کاربردی است. و از نظر روش بر اساس مسأله پژوهش، از نوع توصیفی، و تحلیل مقایسه ای است. و بر اساس زمان گردآوری داده ­ها از نوع مقطعی و از نظر روش گردآوری داده ها میدانی و پیمایشی است.

 

1-8- قلمرو پژوهش

 

قلمرو موضوعی:

 

در این پژوهش عوامل مؤثر بر نوآوری تدریجی و بنیادی و میزان عملکردی نوآورانه تر در واحدهای مختلف سازمان با بهره گرفتن از ابزار شبکه های عصبی مورد سنجش قرار گرفته است.

 

قلمرو مکانی:

 

این پژوهش در واحدهای مختلف سازمان فولاد مبارکه اصفهان صورت گرفته است.

 

قلمرو زمانی:

 

پژوهش حاضراز اوایل اردیبهشت ماه تا اواخر خرداد ماه سال 1393 انجام شده است.

 

1-9- تعاریف واژه های پژوهش

 

نوآوری: نوآوری به برنامه‌های کاربردی جدید از دانش، ایده‌ها، روش‌ها و مهارت‌ها مربوط می‌شود که می‌تواند قابلیت‌های منحصر به فرد و اهرم رقابت سازمان را ایجاد نمایند و درواقع فرایندی است که عقاید اهداف و پویش‌ها در آن ایجاد می‌شوند (شاهین و صادق بیگی، 1389;21).

 

نوآوری بنیادی: نوآوری بنیادی، به آن دسته از نوآوری‌هایی اطلاق می‌شود که نشان دهنده‌ تغییرات اساسی در محصولات جدید است که ناشی از تغییراتی انقلابی در تکنولوژی‌های مورد استفاده می‌باشد (ریچارد، والکرو جنس، 2001;89 ).

 

 نوآوری تدریجی: شامل آن دسته از نوآوری‌هایی می‌باشد که به تغییرات جزئی در فن‌آوری‌های موجود در طراحی، عملکرد، قیمت، کمیّت و اعمال تغییراتی برای پاسخگویی به نیازهای مشتریان وجود دارد. در واقع نوآوری تدریجی آن دسته از نوآوری‌های است که بر آموزش و توسعه سازمانی تمرکز دارد (ریچارد و همکاران، 2001;58).

 

عملکرد نوآورانه: ترکیبی از چندین دستاورد سازمانی است که نتیجه­ تجدید و بهبود تلاش‌های انجام شده در جنبه‌های مختلف نوآوری‌های شامل نوآوری در فرایندها، محصولات، ساختار سازمانی و تعداد پتنت‌های پژوهش و توسعه است (باتساکیس، 2012. ;12).

 

شبکه‌ی عصبی: شبکه­ های عصبی مصنوعی از مکانیزم پردازش اطلاعات بیولوژیکی الهام گرفته شده ­اند. آن­ها از تعداد زیادی عناصر پردازشی موازی بهم پیوسته تشکیل شده و سعـی در ارائه کارایـی سیستم­های زیستی دارند. این شبکه­ ها، سیستم­های پردازش اطلاعات انعطاف­پذیری هستند که قادرند بطور مداوم از اطلاعات ورودی به یادگیری پرداخته و خود را با محیط اطلاعاتی تطبیق دهند (جین و مارتین، 10:1998).

 

1-10- جمع بندی

 

با توجه به اینکه حقیقت نوآوری یک ضرورت برای سازمان­ها ست و کمک می‌‌ کند تا در محیط‌های پویا و غیر قابل پیش‌بینی رقابت ‌کنند و از سویی دیگر چون نوآوری به عنوان یک منبع حیاتی ایجاد مزیت رقابتی محسوب می‌‌ شود، چرا که در عصر جهانی­شدن و ارتباطات، کمک شایانی به سازمان های نیازمند جهت اخذ تصمیمات صحیح و سریع می‌‌ نماید تا بتوانند در عرصه رقابت تنگاتنگ، گامی‌‌ جلوتر باشند. در این فصل، پس از مطرح شدن سوال پژوهش، به بیان هر چه بیشتر اهمیت و ارزش نوآوری پرداخته شده است در ادامه اهداف و قلمرو مکانی و زمانی پژوهش نیز بیان گردیده است.

 

2-1- مقدمه

 

در دهه گذشته، سرعت تغییرات در بازار بصورت قابل ملاحظه و وسیعی افزایش یافته است. در این محیط رقابتی شدید، سازمان­ها برای بقا و موفق بودن، باید نوآوری را در محصولات و خدمات خود ایجاد کنند. بنابراین در سازمان­هایی که تغییر و پیشرفت ارکان اصلی است، نوآوری از عوامل مهم برای رسیدن به اهداف به حساب می­آید. شناسایی عوامل حیاتی و مهم نوآوری جهت ارائه خدمات و تولید بهتر و در نتیجه برتری رقابتی امری ضروری است. بنابراین به دلیل آنکه نوآوری به برنامه های کاربردی جدید از دانش، ایده ها، روش‌ها و مهارت‌ها مربوط می‌شود که می‌‌ تواند قابلیت‌های منحصر به فرد و اهرمی‌‌ رقابتی را در سازمان ایجاد نمایند تصمیم گیری در رابطه با عوامل مؤثر بر دو نوع تدریجی و بنیادی نوآوری و میزان به کار گیری آنها در سازمان برای دست یابی به عملکرد نوآورانه تر از اهمیت بالایی برخوردار است.

 

در این فصل ابتدا، مفاهیم نوآوری و عملکرد نوآورانه مطرح شده است، سپس، تکنیک‌ شبکه عصبی به منظور ارزیابی عوامل مؤثر بر نوآوری بیان شده است. و در نهایت پیشینه پژوهش در قالب پژوهش‌های داخلی و خارجی ارائه گردیده است.

 

2-2- معرفی نوآوری

 

در طول 30 سال گذشته، نوآوری مورد توجه محققان و متخصصان بوده است (گاتیگنن و همکاران، 2002 ؛ دامان پور، 1987). چراکه ورود به عرصه نوآوری زمینه را برای گسترش سطح رقابت و ایجاد فرصت رشد سودمند هموار می‌‌ سازد و موجب ارائه مطلوبیت بیشتر برای مصرف کننده می‌شود. به عبارت دیگر، نوآوری هم به عنوان یک عامل مهم برای درجه رقابت پذیری و پیشرفت سازمان­ها و هم به عنوان عاملی برای شناسایی عناصر کلیدی ارتقاءی نوآوری فرایند‌ها و محصولات به حساب می‌آید و سازمان­ها برای داشتن مزیت رقابتی طولانی مدت، باید نوآوری را بی وقفه و به طور مداوم به کار گیرند تا بتوانند ارتقاء یابند. اهمیت نوآوری، پژوهشگران را برای شناسایی نیرو محرکهای مختلف نوآوری، برانگیخته است (اسلاملو، 1392).

 

2-2-1-نوآوری

 

نوآوری اشاره به کاربرد جدید دانش، ایده، روش و مهارت‌هایی دارد که می‌تواند قابلیت‌های منحصر به­فرد و اهرم‌های جدیدی برای رقابت سازمانی ایجاد کند(اندرسون و همکاران، 2008,شاهین و عباس زاده ، 2013). از آنجایی که امروزه مشتریان دقت بیشتری در انتخاب خود دارند بنابراین انتظار دارند محصولات تنوع بیشتری داشته باشد و نوآوری بیشتری در آنها دیده شود(شاهین و همکاران، 2013) پس در بازارهای جهانی، سازمان­ها باید توانایی تشخیص چالش‌های نو و پیکر بندی مجدد تکنولوژی‌ها، شایستگی‌ها و سرمایه‌های دانشی خود را جهت ایجاد مزیت رقابتی پایدار داشته باشند(تیس، 2000).

 

در تعریفی دیگر نوآوری عبارت است از، ظرفیت کلی سازمان در معرفی محصولات جدید به بازار یا گشودن بازاری جدید به همراه ترکیب راهبردی با در برداشتن رفتارها و فرایندهای نو (نورث و اسمال بون، 2000). معمولاً محققان بر این باورند که مفهوم فرایند نوآوری را درک کرده‌اند. اما در حقیقت بسیاری از تحقیقات انجام گرفته در حوزه‌های مرتبط با نوآوری، تعاریف و طبقه‌بندی‌های متفاوتی از نوآوری را ارائه داده‌اند. در­­واقع مفهوم نوآوری توجه تعداد زیادی از محققان را به خود جلب کرده است. این مفهوم برای اولین بار توسط شومپیتر در سال 1934 ارائه شده است که با توصیف نوآوری به رسمیت شناخته شده است و به عنوان فرایند ایجاد نام تجاری جدید، محصولات، خدمات و فرایندها و تأثیر آن بر توسعه اقتصادی بوده است. از آن به بعد دانشمندان مختلفی به تشریح متفاوتی از این مفهوم، برای بقای طولانی مدت سازمان­ها پرداخته‌اند و آن را به عنوان عامل بسیار مهمی‌‌ در نظر گرفته­اند. ادبیات گذشته دو نگرش به نوآوری داشته است، 1- نگرش هدف محور، که تمرکز بر روی نوآوری به خودی خود 2- نگرش موضوع محور، تمرکز بر روی موضوعاتی مانند کشور، صنعت، سازمانها و گروه‌ها که ابداع و اجرا کننده نوآوری هستند.

 

 از آن به بعد دانشمندان مختلفی، تشریح متفاوتی از این مفهوم برای بقای طولانی مدت سازمان­ها داشته اند و آن را به عنوان عامل بسیار مهمی در سازمان­ها در نظر گرفته­اند(خان و همکاران، 2009).

 

مفهوم نوآوری از دهه 60 تا هزاره سوم دارای مفاهیم متفاوتی بوده است که این مفاهیم در جدول1-2 ارائه شده است.

 

جدول 1-2 مفهوم نوآوری از دهه 60 تا هزاره سوم (منطقی، 1384)