پایان نامه رابطه بین سلامت سازمانی با اخلاق حرفه ای |
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1. مقدمه. 3
1-2. بیان مسئله. 5
1-3. اهمیت و ضرورت انجام پژوهش… 9
1-4. اهداف پژوهش… 12
.. 12
.. 12
… 13
… 13
… 14
1-7-1. تعاریف مفهومی.. 14
1-7-2. تعاریف عملیاتی.. 17
: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
. 20
2-2. قسمت اول: سلامت سازمانی..………………………………………………………………………..21
2-2-1. مفهوم سلامت سازمانی.. 21
2-2-2. پیشینه مفهوم سلامت سازمانی.. 22
2-2-3. تعاریف سلامت سازمانی.. 23
2-2-4. ابعاد سلامت سازمانی از دیدگاه لاین و کلینگل.. 24
2-2-5. ابعاد سلامت سازمانی.. 26
2-2-6. عوامل افزایش دهنده سلامت سازمانی.. 30
2-2-7. ویژگیهای سازمان های سالم. 32
2-3. قسمت دوم: یگانگی فرد – سازمان………………………………………………………………………………………………….34
2-3-1. یگانگی فرد – سازمان. 34
2-3-2. یگانگی فرد و سازمان، انتظارات و جاذبه سازمانی.. 36
2-3-3. تعریف یگانگی فرد – سازمان. 38
2-3-4. تناسب فرد – سازمان و پیامدهای رفتاری آن. 40
الف) سازگاری ارزشها 41
ب) سازگاری اهداف… 42
ج) سازگاری شخصیت… 42
د) سازگاری محیط کاری.. 43
و) سازگاری الزامات (نیازمندی های) سازمان و KSAS.. 43
2-3-5. مدل مفهوم سازی تناسب فرد سازمان کریستف(1996) 44
2-3-6. تناسب فرد – سازمان. 46
2-3-7. مبانی نظری یگانگی فرد- سازمان. 48
الف: چهارچوب جذب، انتخاب و افت اشنایدر. 48
ب: مدل جذب – تشابه بایرن(1971) 49
ج: نظریه هویت اجتماعی تجفل و ترنر(1985) 49
د: نظریه سازگاری کار دیویس و لوفگوئیست (1984) 50
2-3-8. یگانگی فرد – سازمان در مقابل سایر انواع یگانگی.. 50
2-3-9. مفاهیم یگانگی فرد – سازمان 54
الف: یگانگی تکمیلی .. 54
ب: یگانگی مکمل.. 55
ج: یگانگی عرضه و نیاز. 56
د: یگانگی توانایی وتقاضا 57
2-3-10. معیارهای ارزیابی یگانگی فرد- سازمان. 57
2-3-10-1. ارزشها 57
2-3-10-2. شخصیت… 58
2-3-10-3. اهداف… 59
2-3-10-4. دانش، مهارت ها وتوانایی ها 59
2-3-11. اندازه گیری یگانگی فرد- سازمان. 61
2-3-2. تأملی کوتاه بر سنجش و اندازه گیری یگانگی ذهنی فرد- سازمان 64
2-3-13. مروری بر روش های سنجش موجود یگانگی ذهنی فرد- سازمان 64
2-4. قسمت سوم: اخلاق حرفه ای …..…………………………………………………………………………………………65
2-4-1. مقدمه. 66
2-4-2. اخلاق حرفه ای.. 66
2-4-3. اخلاق.. 67
2-4-4. تعریف اخلاقیات… 68
2-4-5. تاریخچه. 69
2-4-6. حرفه. 70
2-4-7. رویکرد تحلیل مفهومی به حرفه. 71
2-4-8. تحلیل فرایندی حرفه. 71
2-4-9. اخلاق حرفه ای.. 75
2-4-10. اخلاق حرفه ای آموزش و تدریس… 78
2-4-11. الزامات اخلاق حرفه ای معلمی از منظر تعالیم اسلامی.. 79
2-4-12. مؤلفه های اخلاق حرفه ای.. 82
الف: . شایستگی حرفه ای: 82
ب: شایستگی تربیتی : 82
ج:. نحوه برخوردبا موضوعات حساس: 82
د: احترام به همکاران: 83
و: احترام نهادن به مؤسسه وسازمان: 83
ح: احترام به دانش آموزان : 83
2-4-13. نقش راهبردی اخلاق حرفه ای در موفقیت سازمان. 90
2-4-14. نقش اخلاق حرفه ای در نظام مشارکت… 90
2-4-15. آثار فرا سازمانی اخلاق حرفه ای.. 93
2-5. رابطه بین متغیرها…………………………………………………………………………………………………..94
.. …………….94
2-6-1 تحقیقات انجام شده درداخل کشور. 95
2-6-2 تحقیقات انجام شده در خارج از کشور. 103
.. 107
پژوهش
. 113
.. 114
.. 114
115
116
119
روایی پرسشنامه ها 119
پایایی پرسشنامه ها 119
… 120
. 123
.. 123
130
139
. 146
… 146
.. 147
… 147
… 152
154
1-6-5. پیشنهاد های کاربردی.. 154
2-6-5. پیشنهادهای اجرایی برای تحقیقات آتی.. 158
… 158
1-7-5. محدودیتهای تحت کنترل محقق.. 158
2-7-5. محدودیتهای خارج از کنترل محقق.. 159
عناوین فهرست نمودارها و اشکال صفحه
شکل (1-1) مدل مفهومی تحقیق …………………………………………………………………………………………….. 8
شکل (1-2) هفت صفت اخلاق حرفه ای …………………………………………………………………………………73
نمودار (1-4) درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک جنسیت …………………………………………… 124
نمودار (2-4) درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب سن ………………………………………………. 125
نمودار (3-4) درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب میزان تحصیلات ………………………………. 126
نمودار( 4-4) درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب رشته تحصیلی ……………………………………127
نمودار (5-4) درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب سابقه ………………………………………………..128
نمودار( 6-4) توزیع نرمال سلامت سازمانی ……………………………………………………………………………132
نمودار( 7-4) توزیع نرمال یگانگی فرد-سازمان …………………………………………………………………….. 134
نمودار (8-4) توزیع نرمال اخلاق حرفه ای……………………………………………………………………………. 137
عناوین فهرست جداول صفحه
جدول (1-2) اصول اخلاق حرفه ای و مصادیق نقض آن ………………………………………………… 83
جدول (1-3) توزیع جامعه آماری پژوهش به تفکیک جنسیت ………………………………………………… 115
جدول (2-3) نمونه مورد مطالعه به تفکیک جنسیت ………………………………………………………………. 116
جدول (3-3) توزیع گویه های پرسشنامه سلامت سازمانی ………………………………………………………………… 117
جدول( 4-3) توزیع گویه های پرسشنامه یگانگی فرد-سازمان به تفکیک معیارهای فردی و
معیارهای سازمانی…………………………………………………………………………………………………………………… 118
جدول (5-3) توزیع گویه های پرسشنامه اخلاق حرفه ای ……………………………………………………………….. 119
جدول( 6-3) اطلاعات مربوط به پایایی پرسشنامه سلامت سازمانی و یگانگی فرد –سازمان
و اخلاق حرفه ای ……………………………………………………………………………………………………………120
جدول(1-4) فراوانی و درصد فراوانی نمونه مورد مطالعه به تفکیک جنس ………………………………………… 123
جدول( 2-4) فراوانی و درصد فراوانی نمونه آماری مورد مطالعه به لحاظ سن ………………………………….. 124
جدول( 3-4) فراوانی و درصد فراوانی نمونه آماری مورد مطالعه به لحاظ میزان تحصیلات…………………..125
جدول( 4-4). فراوانی و درصد فراوانی نمونه آماری مورد مطالعه به لحاظ رشته تحصیلی……………………126
جدول( 5-4) فراوانی و درصد فراوانی نمونه اعضای هیأت علمی به لحاظ سابقه خدمت………………….. 127
جدول( 6-4) نتیجه آزمون کالوموگروف – اسمیرونوف برای نرمال بودن داده ها ………………………………128
جدول (7-4) وضعیت سلامت سازمانی، براساس آزمونt تک گروهی …………………………………………….130
جدول(8-4) وضعیت یگانگی فرد – سازمان، براساس آزمونt تک گروهی……………………………………….132
جدول(9-4) ) وضعیت اخلاق حرفه ای، براساس آزمونt تک گروهی…………………………………………….135
جدول( 10-4) نتایج تحلیل رگرسیون چندمتعیره تأثیر ابعاد سلامت سازمانی بر اخلاق حرفه ای
دبیران مدارس راهنمای شهر همدان…………………………………………………………………………………….. 137
جدول( 11-4.) نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره ابعاد یگانگی فرد-سازمان بر اخلاق حرفه ای
دبیران مدارس راهنمایی شهر همدان…………………………………………………………………………………….138
جدول( 12-4) ضریب همبستگی بین سلامت سازمانی و اخلاق حرفه ای دبیران مقطع راهنمایی
شهر همدان با بهره گرفتن از آزمون همبستگی پیرسون………………………………………………………………. 140
جدول (13-4) بررسی رابطه بین سلامت سازمانی و اخلاق حرفه ای دبیران مدارس مقطع
راهنمایی شهر همدان با بهره گرفتن از آزمون همبستگی پیرسون………………………………………………… 140
جدول (14-4) بررسی رابطه بین یگانگی فرد-سازمان و اخلاق حرفه ای از دیدگاه دبیران مقطع
راهنمایی شهر همدان …………………………………………………………………………………………………….. 143
جدول (15-4) ضریب همبستگی بین سلامت سازمانی و یگانگی فرد-سازمان از دیدگاه دبیران
مقطع راهنمایی شهر همدان ………………………………………………………………………………………………….. 146
فصل اول
کلیات پژوهش
1-1. مقدمه
امروزه سازمان ها شاهد تغییرات سریع و غیر قابل پیش بینی زیادی در محیط پیرامون خود هستند. محیطی که در آن، رقابت فزاینده جهانی، توسعه و گسترش تکنولوژی اطلاعات و تغییرات در ویژگیهای جمعیت شناختی نیروی انسانی و مشتریان در قلب تغییرات قرار دارند (موغلی و همکاران، 1388). آموزش و پرورش یکی از سازمان هایی است که به عنوان اساس و زیربنای توسعه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هر جامعه تلقی می شود. در جهان رقابتی امروز که همواره سازمانها در حال تغییرو تحول هستند، رسیدن به اهداف مورد نظر و هدایت آموزش و پرورش در مسیر توسعه مطلوب و مورد نظر به سازمانی سالم، سازمانی که در آن یگانگی فرد – سازمان و نیروی انسانی با ویژگیهای اخلاق حرفه ای وجود داشته باشد نیاز دارد. به نظرمی رسد این سه متغیر مهم در مسائل مدیریت آموزشی در آموزش و پرورش کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین این پژوهش قصد بررسی این سه مسأله را در آموزش و پرورش دارد.
الف: سلامت سازمانی
امروزه سازمانها سراسر زندگی بشر و جوامع را در برگرفته اند و پیشرفت هر جامعه ای منوط به پیشرفت سازمان های آن جامعه می باشد، همچنین در کلیه دیدگاه ها، مکاتب و الگوهای توسعه اجتماعی از دانشگاه و آموزش و پرورش به عنوان یک عامل کلیدی و اثرگذار یاد می شود. دانشگاه و مدرسه از یکسو می تواند به عنوان یک ملاک فرایندی نشان دهنده وضعیت و سطح رشد و توسعه جامعه به حساب آید و از سوی دیگر به عنوان یک شاخص پیش بینی کننده امکان و زمینه رشد و توسعه جامعه در آینده نیز تلقی گردد. بر همین اساس مطالعه و پژوهش درباره دانشگاه و آموزش و پرورش و بهبود شرایط و وضعیت آن مورد توجه جدی برنامه ریزان و مسئولان اجتماعی بوده است. بدیهی است در این میان بهبود وضعیت مدیریت و اصلاح ساختارهای سازمانی به خاطر اثرات مستقیم و غیرمستقیم که بر کمیت و کیفیت فعالیتهای دانشگاهی و آموزشی دارند از اولویت و ضرورت بیشتری برخوردار میباشند. در این راستا برنامه ریزی برای بهبود وضعیت سلامت سازمانی دانشگاه ها و مدارس توجه بسیاری از صاحبنظران و کارشناسان این حوزه را به خود معطوف ساخته است (قهرمانی و همکاران، 1391).
ب: یگانگی فرد – سازمان
از طرف دیگر، همه سازمانها دارای منابع بی شماری هستند که به کمک آن منابع به اهداف خود میرسند، یکی از مهمترین منابع سازمان ها نیروی انسانی موجود در سازمان ها می باشد که پیشرفت هر سازمانی وابسته به استفاده مناسب و بهینه از منابع انسانی آن است. نیروی انسانی که دارای توانائیهای تخصصی و همچنین خصوصیات شخصیتی و علایق و نیازهای باشد که با شغل انتخاب شده خود دارای تناسب باشد انتخاب درست افراد برای استفاده بهینه از نیروی انسانی موضوعی است که به یگانگی فرد- سازمان برمی گردد. تحقیق عملی برروی یگانگی فرد- حرفه بطور کلی این نظریه را تأیید کرده است و حاکی از آن است که سازگاری بین فرد و شغلش نتایج مثبت کاری را به بار خواهد آورد از قبیل: رضایت شغلی بالا، ثبات شغلی و موفقیت شغلی (آسولین و میر، 1987، دونوهو، 2006، فیجی و همکاران 1999؛ میر و همکاران، 1994؛ اسپوکن، 1985، به نقل ازاردلان،1391).
ج: اخلاق حرفه ای
یکی از مهمترین فعالیتهای نیروی انسانی شاغل در آموزش و پرورش فرایند تدریس می باشد. اثربخشی فرایند تدریس و آموزش به عنوان یک حوزه مهم حرفه ای به مجموع های از عوامل فردی، حرفه ای و سازمانی بستگی دارد. در این میان برخورداری معلمان از قابلیتها و صلاحیت های حرفه ای و الزام آنان به رعایت مجموعه ای از اصول و استاندارد های حرفه ای در فرایند تدریس نقش تعیینکننده در افزایش اثربخشی فعالیت های آموزشی دارد. در واقع رعایت استانداردهای اخلاق حرفهای در تدریس به منزله یک منشور اخلاقی حرفه ای تلقی می گردد که اهتمام معلمان به آنها در تعامل با دانش آموزان، همکاران و مجموعه سازمانی گروه آموزشی و مدرسه می تواند علاوه بر افزایش کارآمدی در بازده تدریس، به سطح بالایی از رضامندی ذینفعان چنین فرایندی علی الخصوص دانش آموزان بینجامد.
استاندارد های اخلاق حرفه ای به مجموعه ای از اصول اطلاق می شوند که در صورت پیروی از آن، ارزش هایی چون اعتماد، رفتار مناسب کاری، انصاف و مهربانی ارتقا می یابند. چنین استانداردهایی در حوزه آموزش به مفهوم پاسخگویی متقابل و پاسخگویی افرادی که متولی نیل به یک آموزش کیفی هستند، می باشد. هدف کلی این استانداردها بهبود تعهد، تلاش و کارایی در خدمات افراد درگیر در حرفه معلمی و ارائه راهنمایی های حرفه ای به آنان از طریق تدوین هنجارهای رفتار حرفه ای میباشد (مؤسسه بین المللی برنامه ریزی آموزشی، 2009 به نقل از عزیزی، 1388). بررسی جایگاه و وضعیت استاندارد های اخلاق حرفه ای در نظام دانشگاهی و آموزشی کشور می تواند به سیاستگذاران، مدیران و برنامه ریزان آموزش و پرورش و آموزش عالی کشور در اتخاذ راهبر دهای مناسب برای کاهش شکاف بین وضع موجود و مطلوب در این زمینه و ارتقای وضعیت چنین استانداردهایی مدد رساند (عزیزی، 1388).
در این پژوهش تلاش شده است تا به بررسی سلامت سازمانی و یگانگی فرد- سازمان و رابطه آنها با اخلاق حرفه ای از دیدگاه دبیران مقطع راهنمایی (متوسطه اول) شهر همدان پرداخته شود تا ضمن تشریح و توضیح سلامت سازمانی و یگانگی فرد- سازمان و اخلاق حرفه ای، به بررسی اثر و ارتباط این دو متغیر بر اخلاق حرفه ای و شناسایی این مهم که کدام مؤلفه ها پیش بینی کننده بهتری برای اخلاق حرفه ای هستند، بپردازد تا از طریق نتایج یافته ها به شناخت نقاط قوت و ضعف و راهکارهای مناسب برای از بین بردن نقاط ضعف آن دست یافت.
2-1. بیان مسئله
امروزه سازمانها نقش مهمی در حیاط انسان و دولتها داشته و سلامت آنها تأثیر زیادی بر موفقیت دولتها دارد. سازمان سالم قادر است مانند فردی سالم، به حیاط خود ادامه دهد، به مقاصد خود برسد، موانع موجود در سر راه خود را بشناسد، برنامه ریزی کند و محیطی دلپذیر برای کار و تلاش مهیا کند (حسینی و همکاران، 1389). آموزش و پرورش به عنوان اساس و زیربنای توسعه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هر جامعه است. امروزه در اغلب کشورها، آموزش و پرورش صنعت رشد تلقی میشود و بیشترین بودجه دولتی را پس از امور دفاعی به خود اختصاص می دهد. از آنجایی که بخش قابل توجهی از آموزش و پرورش در مدارس صورت می گیرد، مدارس به عنوان یک نظام اجتماعی حساس و مهم، از جایگاه خاصی برخوردار است (جهرمی، طاهری، مسعودی نژاد، 1390). مدارس در صورتی خواهند توانست وظیفه خطیری را که به دوش آنهاست، به نحو احسن انجام دهند که سازمانهای سالم و پویا باشند. جو سازمانی سالم و حمایت گر باعث اعتماد بیشتر افراد و روحیه بالای آنان و بالطبع باعث افزایش کارایی معلمان می شود. افزایش کارایی به نوبه خود عامل مهمی در افزایش اثربخشی مدرسه محسوب می شود. آموزش و پرورش رسمی، وسیله یا ساخت و کار ویژه تحقق هدف یا هدف هایی برای جامعه به طور کلی و یا بخشی از آن محسوب می شود. تحقق موفقیت آمیز هدفها از طریق اعمال مدیریت اثر بخش، مستلزم شناخت و فهم درست جوانب پیچیده و گونگون سازمانهای رسمی است (شریعتمداری، 1388). در دوره کنونی، سازمان ها جایگاه والا و برجسته ای در ساختار فرهنگی و اجتماعی جوامع پیدا کرده اند. بسیاری از فعالیت های اساسی و حیاتی مربوط به زندگی مردم در سازمانها انجام می شود و زندگی بدون وجود سازمان های گوناگون آموزشی، تقریبا غیر ممکن است و بدون وجود سازمان ها، اهداف تحقق نمی یابند و بدین منظور به سازمان های کارآمد و اثربخش نیاز است (میکل، 1987). برای تحقق اهداف سازمان ها علاوه برتوجه به سلامت سازمان ها باید به نیروی انسانی موجود در سازمان ها توجه کافی کرد. چرا که هر سازمانی با نیروی انسانی ایجاد و بدون آن هیچ سازمانی قادر به ادامه حیاط نخواهد بود، زیرا عمده منابع هر سازمانی برای بقا، منابع انسانی، مالی و فنی آن است که مسلماً سرمایه انسانی تعیین کننده سمت و سوی دیگر سرمایه هاست و با توانائیهای خود و با برنامه ریزی، دیگر منابع را به خدمت می گیرد. یکی از اقداماتی که آموزش و پرورش جهت دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده خود به آن نیازمند است.
توجه به راهکارهای یکپارچگی و هماهنگ سازی فرد – سازمان و شناخت ویژگیهای شخصیتی کارکنان بخصوص در بدو استخدام، ورود و حین خدمت آنان در سازمان و مراکز تحت پوشش و همچنین افزایش شاخص های سلامت سازمانی در محیط کاری است. انسجام و یکپارچگی بین فرد و سازمان در موقعیت سازمانی در واقع یک امر کلیدی است، زیرا یگانگی فرد – سازمان عامل اساسی برای پیش بینی رضایت شغلی و تعهد سازمانی است. یگانگی بین فرد – سازمان در واقع یگانگی بین فرهنگ حاکم بر فرد و فرهنگ سازمانی می باشد. به این علت است که فرایند جامعه پذیری سازمانی و اجتماعی کردن افراد در سازمان در ابتدای شروع خدمت و ورود به سازمان اتفاق می افتد. اجزای به وجودآورنده سازمان ها هرچه باشند، اگر در دست منابع انسانی با کفایت قرار گیرند، سازمان ها میتوانند با صرف وقت، نیرو و هزینه کمتری به اهداف خود برسند (ابطحی به نقل از نظری، 1391). یکی از ویژگیهای دیگر نیروی انسانی که تأثیر غیر قابل انکاری در اثر بخشی سازمان ها دارد اخلاق حرفه ای نیروی انسانی سازمان ها می باشد.
حاکمیت اخلاق حرفه ای منافع زیادی برای سازمان از بعد داخلی از جنبه بهبود روابط، ارتقاء جو تفاهم و کاهش تعارضات، افزایش تعهد و مسؤلیت پذیری بیشتر کارکنان و کاهش هزینه های ناشی از کنترل دارد و از دیدگاه مسؤولیت اجتماعی نیز از راه افزایش مشروعیت سازمان و اقدامات آن، التزام اخلاقی در توجه به اهمیت ذی نفعان، افزایش درآمد، سودآوری و بهبود مزیت رقابتی و… توفیق سازمانی را تحت تأثیر قرار می دهد (بیک زاده و همکاران، 1391). به نظر می رسد چنانچه ما دارای سازمانی سالم باشیم که شوق و اشتیاق کارکنان را برای ورود به سازمان برای انجام وظیفه خود فراهم کند و همچنین در این سازمان بین فرهنگ حاکم بر فرد و سازمان، بین نیازها و اهداف فرد و سازمان یگانگی و هماهنگی وجود داشته باشد، در افزایش اخلاق حرفه ای نیروی انسانی سازمان تأثیر بسزایی داشته باشد. به همین منظور پژوهش حاضر ضمن بررسی وضعیت سلامت سازمانی مدارس و بررسی وضعیت یگانگی فرد و سازمان و همچنین وضعیت اخلاق حرفه ای دبیران قصد دارد به این سؤال پاسخ دهد که آیا بین سلامت سازمانی و یگانگی فرد – سازمان با اخلاق حرفه ای از دیدگاه دبیران دوره متوسطه اول آموزش و پرورش شهر همدان رابطهای وجود دارد؟
لذا در این پژوهش تلاش شده است تا براساس مبانی نظری پژوهش درباره سلامت سازمانی، یگانگی فرد – سازمان و اخلاق حرفه ای مدل مفهومی پژوهش که در شکل (1-1) آمده است ترسیم شود تا هم نشان دهنده رابطه این سه متغیر با هم باشد و هم براساس آن فرضیات تحقیق تدوین گردد.
فرم در حال بارگذاری ...
[جمعه 1399-09-28] [ 10:55:00 ب.ظ ]
|