اشتغال زنان ( انگیزه ها، پیامدها)
 

روابط خانوادگی تحت تأثیر پویایی نهادهای اجتماعی با تحول دائم رو به روست. با تحول شرایط زیستی و به طبع آن، بروزنیازهای جدید،پیوسته نقش‌ها در حال تغییراند، به طوری که از اعتبار نقش‌های سنتی روز به روز کاسته شده و موجبات دگرگونی آنها فراهم می‌شود. تأثیر اجتماعی عمده این تغییر، دگرگونی روال سنتی در نقش زنان و تقسیم کار درون خانه است. همانطور که می‌دانید در اسلام بار تأمین معاش زندگی بردوش مردان است و زنان در این زمینه مسئولیتی ندارند، این به لحاظ رأفت اسلام است که زن به تناسب جنبه‌های روانی و عاطفی در کاری آن‌جام وظیفه کند که امکان آن برایش موجود باشد. زن اجباری ندارد که در محیط خشن و توأم با سروصدای کارخانه، و یا در عمق معادن و زیر زمین‌ها به تحمل صدمات و مشقات بپردازد و نان برای اعضاء خانواده فراهم کند. در مقابل آنچه اسلام از زن می‌خواهد این است که زندگی ساز و هنرمند باشد. هم عامل آرامش و سکون باشد و هم بهشت را زیر قدم خود داشته باشد، اولی را در سایه‌ی خوب شوهرداری کردن و دومی را درسایه خوب تربیت کردن نسل آینده به دست آورد اما این بدان معنا نیست که اسلام کار و تولید زن را حرام کرده وحضور او را در اجتماع منع نموده باشد، بلکه به شواهد تاریخ زن همیشه در خانه کار می‌کرده ودر خارج از منزل نیز با همسرش به فعالیت می‌پرداخته است. با این مقدمه به بررسی انگیزه اشتغال زنان در موضوعات مختلف می‌پردازیم۲.

۲-۳-۱- مشکلات مالی و تأمین بخشی از نیازهای اقتصادی

با توجه به شرایط اقتصادی کنونی جوامع امروز و بالا رفتن هزینه زندگی در بسیاری از خانواده ها، درآمد مردان جوابگوی نیازهای اقتصادی خانواده‌ها نیست. زنان در سطوح مختلف طبقاتی با انگیزه‌های یکسان وارد بازار کار نمی شوند عده‌ای از آنها علی رغم اینکه از سطح پایینی از تحصیل و تخصص برخوردار هستند، صرفاً به لحاظ مشکلات مالی وتأمین بخشی ازنیازهای اقتصادی خانواده و کمک به شوهران خود، وارد عرصه‌ی کار می‌شوند  و این عده در انتخاب نوع کار چندان تصمیم گیرنده نیستند و در صورتی که وضعیت مالی خانواده بهبود یابد، به سرعت انگیزه کار کردن را از دست می‌دهد و فعالیت خود را رها می‌کنند اینگونه مشاغل که فقط با انگیزه صرفاًً مالی و عدم احساس رضایت از شغل بدون بازدهی فرهنگی و رشد شخصیتی آن‌جام می‌شود، نه تنها موجب ارتقاء آگاهی نمی گردد، بلکه به دلیل تعارضی که بین نقش مادری و اشتغال بیرون خانه  پیش می‌آید، مادر را دچار مشکل می‌کند که کارگران زن عموماً در این گروه قرارمی گیرند و اینگونه زنان شاغل به علت اینکه از امکانات حمایتی مناسبی نیز در محیط کار خود برخودار نیستند، ساعات‌های زیادی بچه‌های خود را رها کرده و نسبت به تربیت آنها غافل می‌شوند. البته اشتغال به کار اینگونه زنان به آنها کمک می‌کند تا در تصمیم گیری‌ها و امور اساسی خانواده و نظارت بر هزینه و بودجه‌ی خانواده تأثیر گذار باشند و از طریق توانا شدن زن در تصمیم گیری‌ها و رشد شخصیت او، الگوی مناسبی از او برای فرزندانش می‌سازد.( مجموعه مقالات همایش سراسری زن در اندیشه امام خمینی (ره)، ۱۳۸۹: ۲۵).

۲-۳-۲- سرپرست خانواده به دلایل مختلف
 

در جامعه کم نیستند زنانی که با از دست دادن همسر خود به هر دلیل، به تنهایی نه فقط وظایف مادرانه خود را به بهترین نحوه ممکن آن‌جام می‌دهند، بلکه از عهده ایفای نقش پدر نیز در اداره خانواده به خوبی برآمده اند. کارنامه زندگی سخت و دشواری که این گروه از زنان داشته اند بهترین شاهد این نکته است که آنها به منظور کسب هویت اجتماعی و تأمین نیازهای خانواده، مشقت کار در بیرون از خانه را برخود هموار ساخته اند و یا زنانی که ازدواج موفقی نداشته و تحت ظلم و آزار شوهر قرار دارند به علت احساس عدم پشتوانه‌ی اقتصادی از طرف همسر یا به دلیل متارکه قادر به تأمین زندگی نیستند و جامعه نیز از طریق سازمان‌های مکمل پیش بینی  حمایت‌های لازم و کافی را از وی نمی کند، تلاش می‌کنند تا از طریق فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی زندگی خود را در آینده بهبود بخشند.( اولادیان و صفری، ۱۳۸۹: ۷۴).