تغییرات ژنتیکی در ژن­های گیاهی و حیوانی و  عملکرد سازمان بهداشت جهانی
الف) نحوه ارزیابی ایمنی غذاهای اصلاح ژنتیک شده  

چنانچه از اساسنامه این سازمان که در سال ۱۹۴۸ میلادی تاسیس شده است برمی آید، هدف اصلی سازمان دسترسی تمام مردم در بالاترین سطح ممکن به بهداشت فیزیکی، جسمی، روانی و اجتماعی است نه فقط نداشتن بیماری. [۱] 

بخش سلامت غذای سازمان بهداشت جهانی در تلاش است تا بیماری­های ناشی از غذا و تاثیر آن بر سلامتی را به حداقل برساند. بنابر این ایمنی غذاهای حاصل از محصولات تراریخته جزو وظایف اساسی و نهادینه این بخش از سازمان قرار می­گیرد. مصرف غذاهای اصلاح ژنتیک شده لزوماً باید همراه ارزیابی دقیق آنها از مخاطراتی باشد که در درازمدت ممکن است روی سلامت انسان ها تاثیر گذار باشد. البته دستورالعمل­های مختلفی توسط سازمان فائو و سازمان بهداشت جهانی برای ارزیابی ایمنی و سلامت در مصرف فرآورده­های حاصل از گیاهان اصلاح ژنتیک شده منتشر شده است. در اکثر این نوع دستورالعمل­ها، مقایسه بین مصرف درازمدت فرآورده­های اصلاح ژنتیک شده با فرآورده­های متداول سنتی که به طور عادی مصرف می­شوند، انجام می­شود. مقایسه بین این فرآورده ها، براساس بروز حالت حساسیت­زایی این دو نوع فرآورده نزد مصرف­ کنندگان است. محققان معتقدند به دلیل گران بودن هزینه آزمون­های کنترل سلامت فرآورده­ها بعد از ورود به بازار، باید ارزیابی سلامت بودن مصرف فرآورده­ها به طور دقیق قبل از ورود به بازار انجام شود. این نوع پژوهش­ها باید به طور کامل با مستندات و با حفظ اطلاعات تجارتی انجام شود.[۲]

سازمان بهداشت جهانی در عین اینکه با صراحت تمام بر تاثیر مثبت محصولات تراریخته و غذاهای حاصل از آن بر سلامت از طریق کاهش بقایای سموم و بهبود ارزش تغذیه ای مواد غذایی صحه می گذارد، مایل است تمهیداتی را فراهم آورد تا تاثیر سوءاحتمالی غذاهای حاصل از محصولات تراریخته را هم به حداقل برساند. از برجسته­ترین نکات در مورد ایمنی زیستی در سازمان بهداشت جهانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– موضوع مورد ملاحظه این سازمان  نه تنها موجودات زنده تراریخته[۳]است، بلکه راهنماها و اصول تدوین شده در این سازمان محصولات غیر زنده[۴] ناشی از آنها را نیز در بر می­گیرد. [۵]

– موضوع مورد ملاحظه سازمان بهداشت جهانی بیشتر معطوف به آثار مثبت قطعی و سوءاحتمالی محصولات تراریخته و غذاهای ناشی از آن بر سلامت انسان است و نه موضوعات زیست محیطی و تنوع زیستی.

 جزییات بیشتر درباره این پایان نامه ها :(فایل کامل موجود است)

پایان نامه حقوق : نظام حقوقی حاکم بر تغییرات ژنتیکی در چارچوب حقوق بین­ الملل بشر 
– رویکرد سازمان بهداشت جهانی در ارزیابی سلامتی این نوع غذاها رویکردی علمی است و اعتقادی به اصل پیش احتیاطی ندارد.

– سازمان بهداشت جهانی نیز تا کنون مقررات الزام آوری را در مورد محصولات تراریخته ارائه نکرده و تنها به تهیه اصول و راهنماها بسنده کرده است.

– این سازمان به صورت مشترک با سازمان خوارو بار جهانی استانداردهایی علمی به صورت راهنما را در مورد ارزیابی سلامتی غذاهای حاصل از محصولات تراریخته ارائه کرده است.[۶]

ب) نحوه برچسب اطلاعات فرآورده های اصلاح ژنتیک شده

شاید مصرف کنندگان علاقه­مند باشند اطلاعاتی راجع به نحوه تولید این اقلام از نظر کشت ارگانیک یا صرفاً تبلیغاتی بودن بدانند. برچسب اطلاعات روی غذاها به طور کلی چه اقلام متداول یا اصلاح ژنتیک شده باید حاوی مطالبی در مورد نحوه تولید آن باشد. سایر اطلاعات می تواند مبنی بر توضیح نحوه انتقال ژن (دستکاری) یا علت و مزایای آن باشد. دستورالعمل های فائو و سازمان بهداشت جهانی در خصوص ارائه اطلاعات در برچسب غذاهای اصلاح ژنتیک شده زمانی که در آنها نسبت به فرآورده­های اصلی تغییراتی داده شده باشد یا حاوی دی­ان­ای یا پروتئین خاصی باشد که از راه دستکاری ژنتیکی در آن به وجود آمده باشد یا اگر از راه دستکاری پروتئینی یا دستکاری دی­ان­ای در آنها تغییراتی ایجاد شده باشد، باید ارائه شود.[۷]

گفتار چهارم: اقدامات سازمان خواروبار جهانی[۸]   (FAO)

بند اول: بررسی عملکرد سازمان خواروبار جهانی در تغییرات ژنتیکی در ژن­های گیاهی و حیوانی

سازمان خواروبار جهانی که به دلیل ساختار جهان سومی آن از بیشترین اعتبار نزد کشورهای در حال توسعه برخوردار است، بیوتکنولوژی مدرن را به عنوان ابزاری قدرتمند در جهت رفع فقر و گرسنگی تلقی می­ کند. تاکید سازمان خواروبار جهانی بیش­تر بر موضوع تغییرات ژنتیکی در گیاه و حیوان و تامین غذا از طریق مهندسی ژنتیک و علوم نوین می باشد. در آستانه تحویل هزاره دوم به هزاره سوم میلادی سازمان خواروبار جهانی با صدور اطلاعیه­ای اعلام کرد که بیوتکنولوژی ابزار قدرتمندی را برای توسعه پایدار کشاورزی شیلات و جنگلداری و همچنین صنایع غذایی فراهم آورده است. در صورتی که بیوتکنولوژی با سایر روش­های تولید غذا تلفیق شود، می ­تواند نقش مهمی را در تامین نیازهای فزاینده جامعه شهری هزاره بعدی ایفا کند.

این سازمان از طریق برنامه ­های مختلفی در موضوع تغییرات ژنتیکی و ایمنی زیستی درگیر است. تعدادی از این برنامه ها عبارتند از:

– کمیسیون کدکس الیمنتاریوس[۹] به صورت مشترک با سازمان بهداشت جهانی

– کنوانسیون بین المللی حفظ نباتات[۱۰]

– کمیسیون و معاهده بین المللی منابع ژنتیک غذا و کشاورزی[۱۱]

– فعالیت­های بیشمار دیگری در مورد توانمندسازی، مطالعات اقتصادی، اجتماعی و غیره در مورد بیوتکنولوژی و ایمنی زیستی.[۱۲]

از برجسته­ترین نکات در مورد ایمنی زیستی و سازمان خواروبار جهانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– موضوع مورد ملاحظه سازمان خواروبار جهانی نه تنها موجودات زنده تراریخته[۱۳] است، بلکه راهنماها و اصول تدوین شده در این سازمان محصولات غیرزنده ناشی از آنها[۱۴] را نیز در برمی­گیرد.

– موضوع مورد ملاحظه سازمان خواروبار جهانی بیشتر معطوف به جنبه­­های کشاورزی و تغذیه ای محصولات تراریخته و غذاهای ناشی از آن است و نه موضوعات زیست محیطی و تنوع زیستی.